پایگاه خبری تئاتر: امسال جشنواره تئاتر کودک و نوجوان برای اولین‌بار بخشی به نام «خردسال» داشت و آثار این بخش در مهدکودک‌های همدان به صحنه رفتند، فریبا دلیری با نمایش «جک و ساقه لوبیا» و هادی حسنعلی با نمایش «پهلون کچل» دو کارگردان حاضر در این بخش بودند.
این دو هنرمند در گفت‌وگویی بخش خردسال این دوره از جشنواره تئاتر کودک و نوجوان را ارزیابی کردند.
فریبا دلیری با ابراز خرسندی از اضافه شدن این بخش گفت: سعی شده بود آثار این بخش در سه منطقه جنوب شهر، مناطق متوسط و بالای شهر پخش شود.
وی در ارزیابی بخش خردسال جشنواره‌ی امسال اضافه کرد: خیلی خوشحالم که آقای کرمی مثل همیشه بسیار دقیق نسبت به جشنواره عمل کرده است. نیاز این بخش در جامعه ما، خیلی زیاد است. با این حرکت، تئاتر کودک و نوجوان دیگر حالت سرگرم کننده و فوق برنامه ندارد بلکه تمرکز آموزشی پیدا کرده است. در این شیوه، استفاده از تئاتر به عنوان وسیله آموزشی مورد توجه است که نکته بسیار مهمی است.
دلیری که سالهاست تئاتر کودک را به طور حرفه‌ای در مهدکودک‌های تهران اجرا می‌کند، اضافه کرد: وقتی با دانش و تفکر رایج در دنیا همراه می‌شویم ناچاریم بپذیریم بخش خردسال بخش دیگری از انواع نمایش است که جایش در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان، و نیز در تهران و شهرستان‌ها خالی است.
او در عین حال یاداور شد: البته در حال حاضر بسیاری از گروه‌ها نمایش‌های مهد کودکی اجرا می‌کنند ولی آیا اجراهایشان درست است؟اجرای تئاتر در مهد کودک، مقوله‌ای است که می‌توانیم در جشنواره به معرفی آن بپردازیم و برایش کارگاه‌های آموزشی برگزار کنیم. ضمن اینکه می‌توانیم روانشناسان، هنرمندان و دیگر فعالان مرتبط با تئاتر خردسال را دعوت کنیم تا با حضور در برنامه‌های تلویزیونی به معرفی این گونه نمایشی بپردازند.
دلیری با تاکید بر جایگاه مهم تئاتر خردسال افزود: برای اینکه نسل بهتر و فردایی سازنده‌تر و متفاوت‌تر داشته باشیم، باید پایه‌هایش را از دوره خردسالی ایجاد کنیم و دغدغه خردسالان را بشناسیم. خردسالان باید نمایش‌های ویژه خود را داشته باشند تا یاد بگیرند به سالن‌های بروند.
این هنرمند تئاتر خاطرنشان کرد: خردسالان از سالن نمایش می‌ترسند چون هنوز نمی‌توانند با افراد غریبه ارتباط برقرار کنند. نمایش، بهترین جایی است که می‌توانیم این ترس را از آنان بگیریم و جرات برقراری ارتباط را به آنان بدهیم. در واقع نمایش بهترین شیوه برای برقراری ارتباط و مشارکت خردسالان است.با این شیوه، هم اندیشه را به آنان یاد داده‌ایم، هم جرات ورزی و هم مباحث تعلیم و تربیت را آموزش داده‌ایم بدون اینکه به آنان پند و اندرز بدهیم یا نصیحتشان کنیم.
دلیری یادآور شد: خردسالان هم مانند بزرگترها نصیحت را دوست ندارند اما اگر مسوولیت‌پذیری را به بچه‌ها یاد دادیم تا بیاموزند مسوولیت کارهایشان را بپذیرند، در آنها تعهد ایجاد کرده‌ایم و دیگر لازم نیست نصیحتشان کنیم. بنابراین به راحتی با اجرای یک نمایش خردسال توانسته‌ایم به آموزش و تربیت نسلی بپردازیم که جرات فکر و تغییر دارد.
این کارگردان تئاتر درباره‌ی نظارت بر نمایش‌هایی که به نام تئاتر خردسال در مهد کودک‌ها اجرا می‌شود، توضیح داد: زمانی این روند درست می‌شود که تمرکز و توجه مسئولان نسبت به تئاتر بیشتر باشد. مدیر لایقی مانند شهرام کرمی با اضافه کردن بخش ویژه خردسال در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان، پایه‌ای برای آموزش این شیوه تئاتری ایجاد می‌کند. با برپایی کارگاه تئاتر مهد کودکی و ساخت برنامه‌های تلویزیونی، می‌توان راه را برای این حوزه باز کرد، ضمن اینکه با اضافه کردن این عنوان به واحدهای درس دانشجویان تئاتر عروسکی و کودک و نوجوان، می‌توان به نتایج بهتری دست یافت.
فریبا دلیری که از سال 76 تا کنون در حوزه نمایش‌های مهد کودکی فعالیت دارد درباره شیوه کاری‌اش به ایسنا گفت: در موسسه «آرمان کودک» کار می‌کنم. در آغاز، کارم آموزش زبان انگلیسی از طریق نمایش بود به این معنا که با بچه‌ها نمایش‌های کوتاه دو زبانه اجرا می‌کردم. در واقع مدیر این آموزشگاه، پایه‌ریز این ماجرا بود. در این شیوه، 20 جلسه آموزش داریم و پایان با کلماتی که آموزش داده شده، نمایش اجرا می‌کنیم.
این هنرمند ادامه داد: اولین کارهایم قصه‌های خیلی ساده‌ای داشتند. تمرکزم بیشتر بر مقوله آموزش بود ولی بعدها یاد گرفتم کارهای سخت‌تر اجرا کنم به این صورت که روی قصه‌هایی که بچه‌ها می‌شناسند و دوست دارند، کار و بازی را وارد قصه کردم. بدین ترتیب، با مشارکت خود بچه‌ها نمایش اجرا می‌شود یعنی بچه‌ها را در خود نمایش مشارکت دادم.
او که در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان نمایش«جک و ساقه لوبیا» را اجرا کرده بود، افزود: برای اجرای این نمایش در همدان فکر می‌کردم شاید بچه‌ها خیلی زبان ندانند و بیشتر ناچار شوم فارسی اجرا کنم اما با اینکه اولین اجرای ما در منطقه پایینی بود، مدیر مهد گفت کمی زبان می‌دانند و ما براساس آن شروع کردیم اما جالب بود که پایان نمایش همه بچه‌ها به انگلیسی جواب می‌دادند.
دلیری اظهارامیدواری کرد: دبیر بعدی جشنواره تئاتر کودک و نوجوان درمورد بخش خردسال بررسی کند و بعد درباره بود و نبودش تصمیمی بگیرد چون خیلی حیف می‌شود، اگر پرونده این بخش همین جا بسته شود.
او تاکید کرد: به خاطر کار خودم نمی‌گویم چون همیشه در این حیطه کار می‌کنم اما حیفم می‌آید، جشنواره از چنین بخشی بی‌بهره باشد.
فریبا دلیری سخنانش را با جملاتی از آگوستو بوال به پایان برد و به ایسنا گفت: بازی یکی از پرقدرت‌ترین زبان‌هایی است که آدمی می‌تواند داشته باشد بازی کردن به کار گرفتن بخشی از واقعیت است. خلق و تمرین اشکالی از دگرگونی است. شما بازی می‌کنید، تلاش می‌کنید تمرین می‌کنید، قوی‌تر می‌شوید و بعد می‌توانید بروید واقعیت را دگرگون کنید.
هادی حسنعلی دیگر هنرمند شرکت‌کننده در این بخش نیز تفکیک بخش خردسال را اتفاق خوبی در جشنواره توصیف کرد و گفت: هرچقدر تکلیف تولید‌کنندگان و مخاطب مشخص‌تر شود، اتفاق بهتری می‌افتد.
او در عین حال افزود: اما شکل برگزاری این بخش، کمی جای سووال داشت و گنگ بود. اجرا در مهد کودک ایرادی ندارد ولی اصلا حال و هوای جشنواره را نداشتیم در حالیکه آنچه جشنواره را برایم معنی‌دار می‌کند، تبادل اندیشه و تجربه است اما با این شیوه، هیچ کس کارم را ندیده که نظری بدهد.
این دانش‌آموخته تئاتر تصریح کرد: اهل جایزه و تشویق نیستم شغل و کارمان برای بچه‌هاست ولی وقتی در جشنواره شرکت می‌کنم، می‌خواهم کارم بهتر دیده شود و از دوستانم یاد بگیرم؛ اتفاقی که سال گذشته افتاد، کار دیده شد و توانستم آن را اصلاح کنم ولی امسال چنین امکانی برای ما وجود نداشت.
او در ادامه بار دیگر تاکید کرد: از اجرا برای بچه‌ها ابایی ندارم و عاشق این کار هستم اما اینکه کسی کارم را ندید و بازخوردی نداشت، برایم خوب نبود. جشنواره اینها را به ما نداد، مهدهایی که انتخاب شده بود، خیلی فضای محدودی داشت و هیچ معلوم نبود آیا ورود تماشاگران دیگر امکان پذیر بود یا نه، البته در آن فضای محدود، اصلا جا نبود. درست در مهدها خیلی استقبال و احترام کردند و خیلی اجرای خوبی داشتیم، ولی دلسرد کننده بود چون کسی از دوستانم نمایشم را ندید و این حس و حال را نداشتم که دارم در جشنواره اجرا می‌کنم.
او به نکته‌ای دیگر اشاره کرد و توضیح داد: بچه‌های ما انتخاب کننده نمایش‌ها نیستند. یا توسط خانواده‌ها یا خانواده‌هایشان به تئاتر می‌آیند بنابراین تولید کننده و نمایش‌دهنده در تئاتر خردسال، همه بزرگسال هستند و متاسفانه سفارش دهندگان رسمی و غیر رسمی در حوزه تئاتر کودک و نوجوان که خانواده‌ها و مدارس هستند، بسیار ضعیف‌اند و درک درستی از تئاتر خوب یا بد ندارند.
حسنعلی تاکید کرد: کاری که جشنواره خیلی لازم است انجام دهد، ارسال دعوت‌نامه رسمی برای همه مربیان، مدیران و کسانی است که مستقیما در سفارش تئاتر نقش دارند تا این گروه مخاطبان اصلی سالن شوند.در این رهگذر می‌توان سانس ویژه‌ای برای مربیان تعریف کرد. مسلما آنها بعد از دیدن چند نمایش در جشنواره، دیگر به راحتی هر کاری را نمی‌پذیرند.
این کارگردان تئاتر یادآور شد: سانس ویژه مربیان، امری است که جشنواره باید خیلی بر آن کار کند. دوست داشتم کار خردسال‌ام را برای مربیان اجرا می‌کردم چون در عموم برنامه‌ریزی‌های‌مان جایی برای تقویت سفارش دهندگان تئاتر کودک نداریم و کاش به همان معلمان احترام بگذاریم و دیدن تئاتر کودک جزو آموزش‌هایشان باشد و ملزم باشند کارها را ببینند. آنها بهتر می‌توانند ما را ارزیابی کنند زیرا آنها افراد صاحب‌نامی هستند که نظراتشان باعث می‌شود، کمتر اشتباه کنیم و سراغ موضوعات بی‌ربط نرویم.
هادی حسنعلی با شاره به برگزاری کارگاه آموزشی «گوردون واین» رییس خانه تئاتر کودک و نوجوان فرانکفورت که سال گذشته برگزار شده بود، ادامه داد: سال گذشته گوردو و این سه روز کارگاه داشت. او در این کارگاه از بانک نمایشی سخن گفت که در آلمان که برای همه مربیان و معلمان تئاتر کودک و نوجوان ارسال می‌شود و این به رونق نمایش کمک می‌کند چون معلم می‌بیند به او احترام گذاشته می‌شود. بنابراین نه تنها خودش که خانواده و مدرسه‌اش را به دیدن آن تئاتر می‌آورد و این بهترین شیوه بازاریابی است چون تولید کننده به طور خصوصی نمی‌تواند بازارایابی کند، ولی ارشاد می‌تواند چنین دفترچه‌ای به مربیان ارایه کند و این موجب رونق نمایش خردسال می‌شود.
منبع: خبرگزاری ایسنا
