صندلی‌های قرمز تالار وحدت در بیست سال گذشته تپش‌های قلب بسیاری از بازیگران را به یاد دارند، بازیگرانی که در آن دوره جوان بودند و پُر شَر و شُور و گرفتن جایزه برایشان هیجان داشت.

چهل و یکمین جشنواره تئاتر فجر به ایستگاه پایانی رسید. یکی از مهمترین بخش‌های این جشنواره در طول برگزاری دوره‌ها بخش بازیگری جشنواره بوده است که باعث شده بسیاری از بازیگران شاخص تئاتر در آن جایزه بگیرند. در این اینفوگرافیک نگاهی داشتیم به بازیگرانی که در بین سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۹ عنوان بهترین بازیگر جشنواره تئاتر فجر جایزه گرفته‌اند.

سال 1389 رومئو کاستلوچی، کارگردان شناخته شده ایتالیایی که نامش مساوی است با اجراهای آوانگارد و تصاویر خیره‌کننده روی صحنه، به ایران سفر کرد. به یک اعتبار می‌توان گفت کاستلوچی یعنی تاریخ زنده هنر جهان؛ نمادِ ایتالیا مثل فللینی و ماستریانی. وقتی زمزمه‌های برگزاری کارگاه آموزشی‌اش با عنوان «کارگردانی تئاتر» مطرح شد، بسیاری اهالی نمایش باور نکردند، اما برپایی این کارگاه آموزشی در مدت برگزاری جشنواره تئاتر آرزوی بسیاری از کارگردان‌های تئاتر ایران را برآورده کرد.

باور کنید دنبال نوستالژی بازی نیستیم اما بیست و یکمین جشنواره تئاتر فجر جشنواره‌ای کم‌نظیر است. در این جشنواره بخشی از آثار درخشان نمایشی خودمان در کنار تعدادی نمایش خارجی جذاب روی صحنه رفتند. آنچنانکه خاطره‌اش همچنان دلپذیر است.

رضا کرم رضایی را عموم مردم با فیلم‌هایی می‌شناسند که عنوان فیلمفارسی را یدک می‌کشند، عنوانی که البته اهل فن آن را تحقیرآمیز می‌دانند و به آن نقد دارند ولی به هر حال رضا کرم رضایی برای تماشاگران متخصص‌تر، هم یک کارگردان قابل قبول است و هم مترجمی قابل احترام و این گونه شد که جشنواره بیستم تئاتر فجر برای او در کنار جمعی دیگر از هنرمندان سرشناس تئاتر، مراسم بزرگداشتی برپا کرد.

جشنواره نوزدهم تئاتر فجر هم برای خودش جشنواره‌ای پر و پیمان بود، جشنواره‌ای که هم هنرمندان پیشکسوت و جوان‌ترها و هم دانشجویان در آن حضور داشتند. چراکه در این جشنواره بخشی هم برای تئاتر دانشگاهی در نظر گرفته شده بود. در این جشنواره هنرمندانی روی صحنه رفتند که کمتر در این رویداد حضور داشته‌اند؛ افسانه بایگان، هوشنگ حسامی، شهرو خردمند، سیروس شاملو و مهدی هاشمی بعضی از این هنرمندان هستند.

حالا دیگر جشنواره تئاتر فجر برای بزرگان تئاتر به رویدادی قابل قبول و برای جوان‌ها به اتفاقی مقبول و محبوب تبدیل شده بود. حالا هم این جوانان بودند که برای حضور در این جشنواره سر و دست می‌شکستند و هم تماشاگرانی که مشتاق دیدار هنر هنرمندان سرزمین خود بودند و این چنین بود که گفتگوی میان هنرمند و تماشاگر برقرار می‌شد. در زمانه‌ای که رییس دولت وقت از گفتگوی تمدن‌ها سخن می‌گفت، حالا جشنواره تئاتر فجر هم با تمام بضاعتش می‌کوشید این زمینه را فراهم کند و این گونه بود که جمعی از ممالک صاحب تئاتر به این جشن دعوت می‌شدند.

حالا دیگر هوای تازه‌ای در تئاتر دمیده بود. اما این هوای تازه فقط شامل حال داخل کشور نمی‌شد. حالا دیگر بحث گفتگو با دیگر ملل و تمدن‌ها هم در میان بود. پس طبیعی بود که جشنواره تئاتر فجر هم در راستای همین تغییرات، حال و هوای دیگری پیدا کند و البته بعد از ۱۶ دوره، از یک جشنواره سراسری به جشنواره‌ای بین‌المللی تبدیل شود تا کشورهای دیگر متوجه بشوند که مردم ایران چه فرهنگ و هنری دارند و هنرمندان‌شان چه آثاری خلق می‌کنند.

جشنواره شانزدهم تئاتر فجر ضیافتی بود از هنرمندان درخشان تئاتر؛ از بزرگانی که سال‌ها تجربه داشتند و از جوانانی که نویدبخش استعدادهای تازه تئاتر کشور بودند. این جشنواره در اولین سال دولت اصلاحات، با حال و هوایی دیگر برگزار شد. جشنواره شانزدهم تئاتر فجر گویی کوچه آشتی‌کنان هنرمندان با این جشنواره بود.

جشنواره شانزدهم تئاتر فجر ضیافتی بود از هنرمندان درخشان تئاتر؛ از بزرگانی که سال‌ها تجربه داشتند و از جوانانی که نویدبخش استعدادهای تازه تئاتر کشور بودند. این جشنواره در اولین سال دولت اصلاحات، با حال و هوایی دیگر برگزار شد. جشنواره شانزدهم تئاتر فجر گویی کوچه آشتی‌کنان هنرمندان با این جشنواره بود.

چهل و یکمین دوره جشنواره تئاتر فجر در حال برگزاری است. یکی از مهمترین بخش‌های این جشنواره در طول برگزاری دوره‌ها بخش بازیگری جشنواره بوده است که باعث شده بسیاری از بازیگران شاخص تئاتر در آن جایزه بگیرند. به بهانه برگزاری این جشنواره در این اینفوگرافیک نگاهی داشته‌ایم به بازیگرانی چهره‌ای که در طول یک دهه اخیر به عنوان بهترین بازیگر جشنواره تئاتر جایزه گرفته‌اند.

تالار وحدت در چهل سال گذشته شاهد حضور چهره‌هایی همچون پارسا پیروزفر، نوید محمدزاده، صابر ابر، امیر جدیدی، الهام کردا، ستاره اسکندری و ... بوده که به عنوان بازیگران برگزیده جشنواره تئاتر فجر روی صحنه این تالار رفته‌اند و جوایز خود را به خانه برده‌اند.

انگار مهمانی بازیگران بود جشنواره پانزدهم تئاتر فجر ! بازیگران پرشماری در این جشنواره روی صحنه رفتند از مهدی فتحی و پرویز پرستویی تا ماهایا پطروسیان و رویا تیموریان، از پارسا پیروزفر و فرهاد اصلانی تا تانیا جوهری و سیروس گرجستانی. حالا اما جمعی از آن بازیگران درخشان از دنیا رفته‌اند. تعدادی، تئاتر را کنار گذاشته‌اند و برخی دیگر همچنان به صحنه می روند.

از میان جوانان حاضر در این جشنواره، برخی هنرمندان سرشناسی شدند، بعضی مدیر و بعضی نیز در حوزه‌های اجرایی، تجربه‌های مختلفی را آزمودند، جشنواره چهاردهم تئاتر فجر میزبان چنین جوانانی بود.

به احتمال قوی تماشاگران حرفه‌ای و منتقدان کاربلدی که به تماشای آثار جشنواره سیزدهم تئاتر فجر نشستند، با دیدن نمایش «ماشین نشین‌ها»، حضور استعدادی درخشان را در فضای هنرهای نمایشی کشورمان پیش‌بینی می‌کردند اما شاید تصور نمی‌کردند که این جوان تازه نفس دو بار جایزه اسکار را همراه با بسیاری جوایز معتبر دیگر برای سرزمین‌مان به ارمغان بیاورد.

حکایت سردار شجاعی بود که فریب جادوی قدرت را می‌خورد و سر به شورش می‌گذارد و می‌شود یکی از حکایت‌های مشابه در طول تاریخ. بهرام چوبینه هم چنین سرنوشتی داشت.

دهه هفتاد که علی رفیعی بار دیگر به میهن بازگشته بود، با پیشنهادی از سوی مدیر وقت تالار وحدت مواجه شد. این مدیر که "لاهوتی" نام داشت و رفیعی از او به عنوان مدیری شجاع یاد کرده، به رفیعی پیشنهاد کرد نمایشی را درباره واقعه کربلا در تالار وحدت روی صحنه بیاورد.

دهمین جشنواره تئاتر فجر هرچند عنوان بین‌المللی بر خود نداشت اما اولین دوره این جشنواره‌ است که میزبان گروه‌های خارجی بوده و برای اولین بار بخشی برای اجرای نمایش‌های بین‌الملل در نظر گرفته شد.

نهمین جشنواره تئاتر فجر برخلاف دوره های پیشین در تاریخی خارج از دهه فجر و البته با آثار هنرمندانی همچون علی نصیریان، عباس معروفی، قطب الدین صادقی، حمید جبلی، هادی اسلامی، آتیلا پسیانی، محمد چرم شیر، پروانه مژده و ... برگزار شده است.

هشتمین جشنواره تئاتر فجر با اجرای ۸ نمایش برگزار شده است.

در هفتمین جشنواره تئاتر فجر چند نام آشنا به چشم می‌خورد که می توان از مرتضی ممیز ، آتیلا پسیانی ، فرهاد مهندس‌پور ، سیامک صفری، داود فتحعلی‌بیگی، جواد انصافی و امیر دژاکام نام برد.

با رفتن طاها عبدخدایی از مرکز هنرهای نمایشی، جشنواره تئاتر فجر در ششمین دوره خود دستخوش تغییرات بسیاری شد.

اضافه شدن بخشی تازه با نام بخش جنگ، یکی از تغییرات پنجمین دوره جشنواره تئاتر فجر بوده است.

حالا دیگر جشنواره تئاتر فجر به دوره چهارهم رسیده بود و نمایش های بیشتری در این رویداد شرکت کردند و اتفاقا کارگردان یکی از این نمایش ها خسرو شکیبایی بود.

حالا دیگر دو سال از آغاز به کار جشنواره تئاتر فجر گذشته بود اما طبیعتا این جشنواره که در آغاز راه بود، همچنان آزمون و خطاهای خود را پشت‌سر می‌گذاشت.

دومین دوره جشنواره تئاتر فجر همچون دوره نخست با دبیری طاها عبدخدایی، مدیر وقت مرکز هنرهای نمایشی برگزار شد.

در سال‌های آغازین دهه شصت با اینکه کشور هنوز در نخستین سال‌های انقلاب به سر می‌برد و جنگ ایران و عراق هم مشکلات بیشتری را بر سر راه مملکت قرار داده بود، مسئولان وقت بهتر دیدند تا جشنواره‌هایی فرهنگی هنری را در زمینه‌های سینما و تئاتر برگزار کنند.