پنجشنبه , ۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳
نقد تئاتر ایران
درباره نمایش «رومئو ژولیت و چند کاراکتر دیگر» به کارگردانی میثم عبدی/ امتناع از رمئو و ژولیت بودن 4 اردیبهشت 1403
درباره نمایش «رومئو ژولیت و چند کاراکتر دیگر» به کارگردانی میثم عبدی/ امتناع از رمئو و ژولیت بودن

درباره نمایش «رومئو ژولیت و چند کاراکتر دیگر» به کارگردانی میثم عبدی/ امتناع از رمئو و ژولیت بودن

این نمایش می‌خواهد اخلاقیات شهروندان طبقه متوسط را نشان دهد اما بیش از اندازه در جهان شخصی خود باقی می‌ماند.

نگاهی به نمایش «سه خواهر» به کارگردانی نگین ضیایی/ تهاجم به متن چخوف 2 اردیبهشت 1403
نگاهی به نمایش «سه خواهر» به کارگردانی نگین ضیایی/ تهاجم به متن چخوف

نگاهی به نمایش «سه خواهر» به کارگردانی نگین ضیایی/ تهاجم به متن چخوف

نمایش «سه خواهر»، به نویسندگی محمد چرمشیر و کارگردانی نگین ضیایی که اثری اقتباسی از «سه خواهر» چخوف محسوب می‌گردد، در پی چاره‌جویی این مسئله است که به آن‌چه بی‌واسطه مشاهده و دیده می‌شود تا چه اندازه می‌توان اعتماد و آن را تفسیر به رأی داشت.

نقد نمایش سَنتِز / مثلث بودن، نبودن و شدن 29 فروردین 1403
نقد نمایش سَنتِز / مثلث بودن، نبودن و شدن

نقد نمایش سَنتِز / مثلث بودن، نبودن و شدن

نمایش «سَنتِز»، به نویسندگی و کارگردانی علی اخوان، نمایشی است بی‌اتکا به دیالوگ که عنصر پیش‌برنده در آن، موقعیت‌های به‌وجودآمده طی آن است. نمایشی که قصد دارد فارغ از گفتار و کلام، شخصیت‌های نمایشی‌اش را در سکوت محض روی‌داده بین آن‌ها پردازش کند، اما آن چیزی که نقطه‌عطف در انتخاب بدون دیالوگ این نمایش محسوب می‌شود، دیالکتیک حادث‌شده بین کاراکترهاست که ساختار مباحثه‌ای و مناظره‌ای در قالب زبان به خود نمی‌گیرد.

یادداشتی بر نمایش «عطر آدم» به کارگردانی مهدی فرشیدی‌سپهر؛ یک دورهمی دوستانه تئاتری یا ساختن یک اجتماع انسانی؟ 27 فروردین 1403
یادداشتی بر نمایش «عطر آدم» به کارگردانی مهدی فرشیدی‌سپهر؛ یک دورهمی دوستانه تئاتری یا ساختن یک اجتماع انسانی؟

یادداشتی بر نمایش «عطر آدم» به کارگردانی مهدی فرشیدی‌سپهر؛ یک دورهمی دوستانه تئاتری یا ساختن یک اجتماع انسانی؟

تئاتر محل گفت‌وگو است و علیه جامعه تک‌صدایی. بی‌شک تئاتر تعاملی اگر به استلزامات واقعی تعامل و گفت‌وگو وفادار باشد، می‌تواند در این مسیر راهی هر چند کوچک به رهایی و رستگاری بگشاید، اما نکته اینجاست که تئاتر نمی‌تواند فقط کارکردگرایانه باشد و ‌باید به زیباشناسی صحنه به ‌مثابه یک ضرورت نگاه کند. بدون داشتن یک نظام پیشروی زیباشناسانه، تقلیل دادن یک اجرا به پدیده‌ای کاربردی می‌تواند محافظه‌کارانه باشد.

نگاهی به نمایش«توافق‌نامه» به کارگردانی کورش سلیمانی؛ به ما اجازه ندادند شعر عاشقانه بگوییم 27 فروردین 1403
نگاهی به نمایش«توافق‌نامه» به کارگردانی کورش سلیمانی؛ به ما اجازه ندادند شعر عاشقانه بگوییم

نگاهی به نمایش«توافق‌نامه» به کارگردانی کورش سلیمانی؛ به ما اجازه ندادند شعر عاشقانه بگوییم

شاید بهتر باشد که بگوییم نمایش توافق‌نامه یک نمایش در نمایش است. نمایش اول برخوردهای دو دوست با یکدیگر که کم و زیادش طی اجرا حس می‌شود و از سوی دیگر رجعت دوباره در انتهای نمایش به ابتدای آن است. اینجاست که روشن می‌شود نمایش در نمایش چگونه با نازکای خیال نویسنده در‌هم آمیخته می‌گردد و با نگاهی سلطه‌پذیر و ملموس از سطح رویینه کار به انتهای آن نقبی به نور زده می‌شود.

نگاهی به نمایش «رومئو ژولیت و چند کاراکتر دیگر» 25 فروردین 1403
نگاهی به نمایش «رومئو ژولیت و چند کاراکتر دیگر»

نگاهی به نمایش «رومئو ژولیت و چند کاراکتر دیگر»

در این نمایش، دستگاه سانسور به همان اندازه در عدم تحقق و امکان، نقش دارد که دوستان کم خرد اطراف کارگردان. و حتی شاید ناتوانی خود کارگردان. میثم عبدی و گروهش، بار مسئولیت را یک جا بر دوش یک نهاد نمی اندازد. سنگینی این بار، بر دوش همه ی جامعه است.

درباره نمایش «نقش هیتلر در آلبوم خانوادگی»؛ آلبوم خانوادگی به‌مثابه تاریخ معاصر 20 فروردین 1403
درباره نمایش «نقش هیتلر در آلبوم خانوادگی»؛ آلبوم خانوادگی به‌مثابه تاریخ معاصر

درباره نمایش «نقش هیتلر در آلبوم خانوادگی»؛ آلبوم خانوادگی به‌مثابه تاریخ معاصر

بی‌شک یکی از مواجهات خلاقانه با تاریخ رسمی جهان و انضمامی‌کردن آن، روایتگری افراد از زندگی روزمره خویش و به‌نوعی بیان‌پذیر کردن تجربه‌های شخصی و تاریخ‌های خانوادگی است. از دل این رویکرد می‌توان هژمونی تاریخ رسمی را شکست و با میدان دادن به روایت‌های شخصی، به‌جای «تاریخ» از «تاریخ‌ها» گفت. کاری که دلارام موسوی و سروین کیانی، به میانجی نمایشنامه «نقش هیتلر در آلبوم خانوادگی» می‌خواهند، انجام دهند.

درباره نمایش «هیدن»؛ پنهان‌سازی‌های دراماتیک 18 فروردین 1403
درباره نمایش «هیدن»؛ پنهان‌سازی‌های دراماتیک

درباره نمایش «هیدن»؛ پنهان‌سازی‌های دراماتیک

موفقیت «هیدن» می‌تواند برای گروه بزرگی از آرزومندان کارگردانی تئاتر به مثابه ویروس عمل کند. نمایشی که بی‌متن مرسوم ظاهری متن‌مدار دارد و دامی است برای عشاق میان‌بر.

درباره نمایش «مَثلِث»؛ ساده، صمیمی، خلاق 24 اسفند 1402
درباره نمایش «مَثلِث»؛ ساده، صمیمی، خلاق

درباره نمایش «مَثلِث»؛ ساده، صمیمی، خلاق

برگ برنده «مَثلِث» در این نکته است که موقعیت نه چندان استعلایی خویش را از طریق بازخوانی متون شکسپیری به سیاست و اجتماع گره زده و اراده معطوف به قدرت را حتی در مناسبات میان اشیا به نمایش گذاشته است

درباره نمایش از نظر سیاسی بی‌ضرر؛ ساحت وارونگی مفاهیم بشردوستانه 24 اسفند 1402
درباره نمایش از نظر سیاسی بی‌ضرر؛ ساحت وارونگی مفاهیم بشردوستانه

درباره نمایش از نظر سیاسی بی‌ضرر؛ ساحت وارونگی مفاهیم بشردوستانه

اگرچه که تئاتر حاصل خود بر اساس رمان «مأمور مرگ‌های غیراتفاقی» به قلم حسام حیدری بنا شده و کمدی حاصل در خلال حیرت‌انگیزش تلاش می‌کند تا علاوه بر خنده گرفتن از مخاطبانش آنها را به عمق معنایی نیز به پیش ببرد اما تمام اینها اتفاقاتی است که در متن نمایش افتاده و در اجرا و در بخش کارگردانی صحنه‌ها مانند قطعاتی از پازل به درستی در کنار هم نمی‌نشینند و به تجانس ایجابی دست نمی‌زند.

نگاهی به نمایش «ژیلت» به کارگردانی حسن جودکی؛ دستگاه تطهیرکننده رفیق استالین 23 اسفند 1402
نگاهی به نمایش «ژیلت» به کارگردانی حسن جودکی؛ دستگاه تطهیرکننده رفیق استالین

نگاهی به نمایش «ژیلت» به کارگردانی حسن جودکی؛ دستگاه تطهیرکننده رفیق استالین

حسن جودکی در نمایش ژیلت به نسبت اجرای «بیوه سیاه، بیوه سفید» چند گام جلوتر آمده و توانسته به لحاظ کارگردانی به نسبت موفق عمل کند. نزدیک شدن به فضای کمدی سیاه سیاسی، کار دشواری است که جودکی تلاش کرده با خلق یک رئالیسم انتزاعی آن را به سرانجام رساند.

نگاهی به نمایش «فین جین» به کارگردانی محمود موسوی؛ فراتر از سرگرمی در آینه کمدی 23 اسفند 1402
نگاهی به نمایش «فین جین» به کارگردانی محمود موسوی؛ فراتر از سرگرمی در آینه کمدی

نگاهی به نمایش «فین جین» به کارگردانی محمود موسوی؛ فراتر از سرگرمی در آینه کمدی

«فین جین» از معدود آثار نمایشی زمان خود است که به درستی از موسیقی بهره می‌برد. به این معنا که موسیقی در آن به عنصری که خلأ‌های نمایشی را پر کرده یا به زور حس‌های مشخصی را از بیرون به تماشاگر حقنه کند، تقلیل نیافته بلکه خود به شخصیتی کلیدی و غیرقابل حذف تبدیل می‌شود که از همان بدو ورود به فضاسازی و تعامل با تماشاگر می‌پردازد.

درباره نمایش «سیاه خال»؛ اهمیت افسانه‌های محلی 20 اسفند 1402
درباره نمایش «سیاه خال»؛ اهمیت افسانه‌های محلی

درباره نمایش «سیاه خال»؛ اهمیت افسانه‌های محلی

«سیاه خال» اگرچه شروعی خیره کننده دارد اما به مرور در صحنه‌های میانی خودش را از تب و تاب می‌اندازد و به نوعی از ریتم افتادگی به دلیل طولانی شدن برخی صحنه‌ها دچار می‌شود. شاید کوتاه شدن نمایش به میزان ده دقیقه به نسبت سادگی و عدم پیچیدگی موجود در داستان می‌توانست بر قدرت صحنه و انسجام بیشتر ضرب‌آهنگ آن کمک کند.

درباره نمایش‌های «عددهای نشده» و «مافیای روباها» 17 اسفند 1402
درباره نمایش‌های «عددهای نشده» و «مافیای روباها»

درباره نمایش‌های «عددهای نشده» و «مافیای روباها»

نمایش «مافیای روباها» در یک فضای آستانه‌ای ایستاده و تمنای سینمایی کردن تئاتر و یا تئاتری کردن سینما را دارد. این تقلای جذاب و کمابیش ناممکن قرار است به میانجی یکی از خاطره‌انگیزترین فیلم‌های تاریخ سینما به محک تجربه درآید. نتیجه این ماجراجویی، صد البته اجرایی است که بیش از آنکه بر «تئاتربودگی» خود تاکید کند و در پی اتصال با امر تئاتریکالیته باشد، میل آن دارد بار دیگر سینمای تارانتینو را با دستور زبان تازه‌ای بر صحنه تئاتر بازآفرینی کند.

درباره نمایش «یکی نبود یکی‌ بود» به کارگردانی علی کوزه‌گر؛ عاشقانه‌ها و کابوس‌ها 12 اسفند 1402
درباره نمایش «یکی نبود یکی‌ بود» به کارگردانی علی کوزه‌گر؛ عاشقانه‌ها و کابوس‌ها

درباره نمایش «یکی نبود یکی‌ بود» به کارگردانی علی کوزه‌گر؛ عاشقانه‌ها و کابوس‌ها

از معدود کارهای ایرانی‌ست که دیده‌ام و ویدئو بخشی از اجرای آن‌ست و به آن وصله و تحمیل نشده. این‌جا ویدئو و گرافیک و صوت و موسیقی خودِ فضاست. دارد جهانی را روایت می‌کند که شکل و صدای رابطه‌ای احساسی را دارد اما بدون این مولفه‌ها دیده و شنیده نمی‌شد.

درباره نمایش «ما هم، مردمی بودیم» به کارگردانی احسان ملکی مرگ شاعرانه تهیدستان شهری 12 اسفند 1402
درباره نمایش «ما هم، مردمی بودیم» به کارگردانی احسان ملکی مرگ شاعرانه تهیدستان شهری

درباره نمایش «ما هم، مردمی بودیم» به کارگردانی احسان ملکی مرگ شاعرانه تهیدستان شهری

نمایش «ما هم مردمی، بودیم» فضای تازه‌ای است که با نویسنده‌ای چون امین ابراهیمی طی شده و بر شکاف مرکز و پیرامون اشاره دارد و توسعه‌نیافتگی خطرناک در ایران امروز را گوشزد می‌کند. با آنکه اجرا مسئله‌مند است و آسیب‌های اجتماعی را طرح می‌کند اما به لحاظ سیاست بازنمایی چندان به نقش ساختارهای موجود نظم نمادین نمی‌پردازد.

درباره نمایش «سنتز» به کارگردانی علیرضا اخوان؛ چهره رنگ‌‏پریده یک پدرسالاری مستدام 9 اسفند 1402
درباره نمایش «سنتز» به کارگردانی علیرضا اخوان؛ چهره رنگ‌‏پریده یک پدرسالاری مستدام

درباره نمایش «سنتز» به کارگردانی علیرضا اخوان؛ چهره رنگ‌‏پریده یک پدرسالاری مستدام

علیرضا اخوان، فرزند تئاتر دانشگاهی است و پروژه «سنتز» نشان می‌دهد که همچنان برای این کارگردان جوان، تئاتر تجربی و اندیشه‌محور، اهمیت فراوان دارد و پرداختن به اجرایی چون «سنتز یکم و دوم»، نه یک انتخاب بازیگوشانه پسامدرن که ازقضا یک ضرورت استراتژیک اجرایی و پژوهشی است اما همچنان جایگاه اصلی اجراهایی چون «سنتز یکم و دوم»، فضای آکادمیک است تا امکان گفت‌وگو با سنت‌های تاریخی تئاتر تجربی فراهم باشد.

نگاهی به نمایش دروغ، نوشته‏ فلورین زلر؛ روایت روان رنجور آدم‏‌های پشت پنجره 9 اسفند 1402
نگاهی به نمایش دروغ، نوشته‏ فلورین زلر؛ روایت روان رنجور آدم‏‌های پشت پنجره

نگاهی به نمایش دروغ، نوشته‏ فلورین زلر؛ روایت روان رنجور آدم‏‌های پشت پنجره

نمایش زلر در بطن خود از دیالکتیک بین دروغ و حقیقت به مفهوم زندگی آدمی می‌رسد. اگر یکی از این دو را تز و دیگری را آنتی‌تز در نظر بگیریم از برخورد آن‌ها هرج‌ومرجی شکل می‌گیرد که قابل تحمل نیست. شاید مخاطب تصور کند که پیشنهاد زلر فرستادن آشغال‌های زندگی یا همان دروغ‌ها زیر فرش است، اما برای او شخصیت‌هایش بیش از هر چیزی اهمیت دارند؛ آن‌ها انسان‌هایی معمولی هستند با تمام نقاط ضعف و قوتش. این بخش از ماجرا هم در اجرای روی صحنه قابل شناسایی است؛ چراکه در پایان، مخاطب از هیچ شخصیتی متنفر نمی‌شود و خود را همراه و همدم هر چهار نقش می‌داند.

درباره نمایش «شکافتن کام ماهی» به کارگردانی سمن قناد؛ بحران هفت‌سالگی زندگی‌ مشترک 9 اسفند 1402
درباره نمایش «شکافتن کام ماهی» به کارگردانی سمن قناد؛ بحران هفت‌سالگی زندگی‌ مشترک

درباره نمایش «شکافتن کام ماهی» به کارگردانی سمن قناد؛ بحران هفت‌سالگی زندگی‌ مشترک

«شکافتن کام ماهی» در عینیت بخشی «عبارت کلامی» خود به «ایماژی بصری» در ذهن مخاطب در لابلای مباحثات بی‌هدف که به مشاجرات و میدانی از تشنج و زد و خورد رنگ‌ باخته تبدیل می‌شود.

نگاهی به نمایش «تهران پاریس تهران» از منظر روایت‌شناسی؛ دیالکتیک راوی‌های سه‌گانه 9 اسفند 1402
نگاهی به نمایش «تهران پاریس تهران» از منظر روایت‌شناسی؛ دیالکتیک راوی‌های سه‌گانه

نگاهی به نمایش «تهران پاریس تهران» از منظر روایت‌شناسی؛ دیالکتیک راوی‌های سه‌گانه

در نمایش «تهران پاریس تهران» با سه روایت مواجه هستیم، بنابراین با سه دنیای روایت شده یعنی دنیای سارا، دنیای سهراب و دنیای روانشناس نیز روبه‌روییم. دنیای روایت شده توسط نویسنده انتزاعی بدون آنکه متعلق به این دنیا باشد، خلق و از طریق راوی با مخاطب پیوند داده می‌شود. بنابراین مخاطب در فرآیند این اجرا با سه راوی مواجه و رابطه میان او با هر سه یک رابطه دیالکتیک است. پس چگونگی روایت توسط راوی و درگیر کردن مخاطب یعنی وقوع تئاتریکالیته در این رابطه از اهمیت بسیار برخوردار است.

درباره نمایش «از نظر سیاسی بی‌ضرر»؛ قاتل‌ها هم عاشق می‌شوند 3 اسفند 1402
درباره نمایش «از نظر سیاسی بی‌ضرر»؛ قاتل‌ها هم عاشق می‌شوند

درباره نمایش «از نظر سیاسی بی‌ضرر»؛ قاتل‌ها هم عاشق می‌شوند

ابراهیم پشت‌کوهی در این اجرا توانسته یک فضای کمدی خلق کند که می‌خنداند و چندان هم نمی‌خواهد عمیق و فاخر در نظر آید. اما این اجرا بی‌شک بدون حضور بازیگران توانایی چون اتابک نادری، گاتا عابدی، مرضیه صدرایی و...ناممکن بود. یک گروه همدل که توانسته‌اند از نظر سیاسی بی‌ضرر باشند، اما از نظر تئاتری مفید جلوه کنند.

نگاهی به نمایش «روزی روزگاری سمنگان»؛ نوستالژی واقعیت را مخدوش می‌کند 2 اسفند 1402
نگاهی به نمایش «روزی روزگاری سمنگان»؛ نوستالژی واقعیت را مخدوش می‌کند

نگاهی به نمایش «روزی روزگاری سمنگان»؛ نوستالژی واقعیت را مخدوش می‌کند

روزی روزگاری سمنگان، می تواند با پررنگ کردن برخی از مولفه‌ها و ظرفیت های باقوه‌اش، از گرفتار شدن در دام نوستالژی بیش از این رها شود. انتظار می رود خرده روایت ها همسوتر باشند تا در اندام اثر یکپارچگی بیشتری ایجاد کند.

درباره نمایش «محیط‌‌زیست» به نویسندگی و کارگردانی رسول کاهانی؛ مرگ نه چندان طاقت‌فرسای یک پدر 2 بهمن 1402
درباره نمایش «محیط‌‌زیست» به نویسندگی و کارگردانی رسول کاهانی؛ مرگ نه چندان طاقت‌فرسای یک پدر

درباره نمایش «محیط‌‌زیست» به نویسندگی و کارگردانی رسول کاهانی؛ مرگ نه چندان طاقت‌فرسای یک پدر

کاهانی نشان می‌دهد در زمانه‌ای که اقتصاد گرفتار رکود است و بورژوازی مستغلات همه ‌چیز را بلعیده، مفهوم «سکونت» و بالطبع «خانه» اهمیت ویژه‌ای می‌یابد. حتی نام نمایش استعاره‌ای است از محل سکونت و نه چندان در رابطه با مفهوم جغرافیایی محیط‌زیست که به ذهن متبادر می‌شود. پس تعیین مالکیت خانه و تصاحب آن بیش از همبستگی خانوادگی اهمیت یافته و اولویت اصلی نادر، یوسف، احمد و شیرین می‌شود.

نگاهی به نمایش «بودن» به کارگردانی عاطفه تهرانی؛ بازمانده از معناشناسی «تن» 2 بهمن 1402
نگاهی به نمایش «بودن» به کارگردانی عاطفه تهرانی؛ بازمانده از معناشناسی «تن»

نگاهی به نمایش «بودن» به کارگردانی عاطفه تهرانی؛ بازمانده از معناشناسی «تن»

اگرچه تهرانی همواره در فضا در حرکت بوده و حتی در مواقعی مرز میان صحنه و تماشاگر را نیز می‌شکند و به مخاطب بسیار نزدیک می‌شود، اما حرکات او در فضا معلق و رها نیستند، بلکه شکسته و گویی در چارچوب طراحی شده‌اند. این تمرکز غالب تهرانی در کوریوگرافی بر بالاتنه و به گونه‌ای در چارچوب بودن از ویژگی حرکات موزون در سنت‌های شرقی است، اما طراحی حرکاتِ تهرانی را به لحاظ فرم نمی‌توان مشخصا به یک سنت شرقی خاص ارجاع داد. نمایش «بودن» باوجود فرم اجرایی خود و تمرکزش بر بدن و اجرای فرآیند تنایش در صحنه توسط یک زن، اگرچه از منظر سیاسی-  اجتماعی برای ما موضوعیت دارد، اما به پیروی از عنوان خود در سطحِ «بودن» باقی می‌ماند.

نگاهی به نمایش «تهران، پاریس، تهران» به کارگردانی سعید دشتی؛ توهم تسکین اندوه با انتقامی جنون‌آمیز 2 بهمن 1402
نگاهی به نمایش «تهران، پاریس، تهران» به کارگردانی سعید دشتی؛ توهم تسکین اندوه با انتقامی جنون‌آمیز

نگاهی به نمایش «تهران، پاریس، تهران» به کارگردانی سعید دشتی؛ توهم تسکین اندوه با انتقامی جنون‌آمیز

یک قطره‌ خون در نمایش ریخته نمی‌شود، اما توهم چاقو، تفنگ و نور قرمز، تصور ناقص مخاطبان را کامل می‌کند. درست است که ژرفای اندوه سهراب را پایانی نیست و کارگردان شخصیتی بسیار غم‌انگیز از او ارایه می‌دهد اما اگر گریه و شیون او از حد بگذرد، خطر تمسخر تماشاگر را به‌ دنبال خواهد داشت که کارگردان آن را با مهارتی که دارد کنترل می‌کند.

نقدی بر نمایش محیط زیست اثر رسول کاهانی؛ یک درام واقعی مبتنی بر رابطه 1 بهمن 1402
نقدی بر نمایش محیط زیست اثر رسول کاهانی؛ یک درام واقعی مبتنی بر رابطه

نقدی بر نمایش محیط زیست اثر رسول کاهانی؛ یک درام واقعی مبتنی بر رابطه

«محیط زیست» ماجرای جذابی دارد؛ خوب می‌تواند سرگرم کند و بخنداند؛ آهنگ روایی خوش‌ریتم و زیبایی دارد؛ بازیگرهای دوست‌داشتنی‌ای دارد که لحن غریب تعریف رنج با خنده را خوب بلدند و برای همین شما به‌واسطه‌ی مجموعه‌ی این رویدادهای دردناک که حول محور مرگ پدر روی می‌دهند، می‌خندید و درعین‌حال چیزی در وجودتان دارد رنج می‌برد که در پس مفاهیم ساده و شاید حتی تکرارشده‌ی «پدر» و «خانه» و «اختلاف فرزندان» و… پنهان شده است.

درباره نمایش «کشتی نوح» با کارگردانی امیرعلی تقی‌زاده؛ عشاق مغروق جهان 30 دی 1402
درباره نمایش «کشتی نوح» با کارگردانی امیرعلی تقی‌زاده؛ عشاق مغروق جهان

درباره نمایش «کشتی نوح» با کارگردانی امیرعلی تقی‌زاده؛ عشاق مغروق جهان

وضعیتی که در نمایش بازنمایی می‌شود کمابیش آشنا است: فیلمی به نام «کشتی نوح» در حال ساخته شدن است و عده‌ای از عوامل پشت صحنه و نه چندان قدر دیده سینما، تلاش دارند از این فرصت استثنایی استفاده کرده و در صورت موافقت کارگردان، به روی صحنه بیایند و با حضور بر عرشه کشتی، نقشی هر چند کوچک مقابل دوربین فیلمبرداری بازی کنند.

درباره نمایش وقتی آنقدری که باید همدیگر را زجر داده ایم؛ دیالکتیک بدن و تصویر 24 دی 1402
درباره نمایش وقتی آنقدری که باید همدیگر را زجر داده ایم؛ دیالکتیک بدن و تصویر

درباره نمایش وقتی آنقدری که باید همدیگر را زجر داده ایم؛ دیالکتیک بدن و تصویر

نمایش «وقتی آن قدری که باید هم را زجر داده‌ایم» تجربه‌ای جسورانه از کارگردانی است که بیش از این نشان داده به ریتم‌های کند و فضاهای کنترل‌شده از نظر احساسی گرایش دارد. حال این استراتژی کنار گذاشته شده و شکل تازه‌ای از سیاست بازنمایی به کار گرفته شده که مبتنی است بر دیالکتیک بدن و تصویر.

درباره نمایش «معبد اقیانوس»؛ تلفیقی از ژانرهای مختلف 24 دی 1402
درباره نمایش «معبد اقیانوس»؛ تلفیقی از ژانرهای مختلف

درباره نمایش «معبد اقیانوس»؛ تلفیقی از ژانرهای مختلف

می‌توان نمایش «معبد اقیانوس» را تجربه‌ای قابل اعتنا در به صحنه آوردن تئاتری دانست که می‌خواهد تلفیقی باشد از ژانرهای مختلف. این نمایش درواقع راهی تازه گشوده اما تا رسیدن به مقصد مسیر طولانی در پیش دارد.

درباره نمایش «اعتراف‌ها و دروغ‌ها» به کارگردانی پیمان محسنی؛ نگاه خیره به مثابه ابژه 20 دی 1402
درباره نمایش «اعتراف‌ها و دروغ‌ها» به کارگردانی پیمان محسنی؛ نگاه خیره به مثابه ابژه

درباره نمایش «اعتراف‌ها و دروغ‌ها» به کارگردانی پیمان محسنی؛ نگاه خیره به مثابه ابژه

اگرچه متن میرباقری را نمی‌توان به‌طور قطع در چارچوب نمایشنامه‌های مستند قرار داد، اما محسنی یکی از فرم‌های تئاتر مستند یعنی «تئاتر دادگاهی» را برای اجرای این متن برگزیده است و از همان ابتدا قبل از شروع روایت‌ها به اطلاع تماشاگر می‌رساند که او در طول فرآیند اجرا در جایگاه هیات منصفه به تماشا نشسته است.

درباره نمایش‌های «وقتی آنقدری که باید هم را زجر داده‌ایم» و «معبد اقیانوس» تجربه فرم‌های نابهنگام تئاتری 16 دی 1402
درباره نمایش‌های «وقتی آنقدری که باید هم را زجر داده‌ایم» و «معبد اقیانوس» تجربه فرم‌های نابهنگام تئاتری

درباره نمایش‌های «وقتی آنقدری که باید هم را زجر داده‌ایم» و «معبد اقیانوس» تجربه فرم‌های نابهنگام تئاتری

می‌توان نمایش «معبد اقیانوس» را تجربه‌ای قابل اعتنا در به صحنه آوردن تئاتری دانست که می‌خواهد تلفیقی باشد از ژانرهای مختلف. این نمایش درواقع راهی تازه گشوده اما تا رسیدن به مقصد مسیر طولانی در پیش دارد.

درباره نمایش «بودن» به کارگردانی عاطفه تهرانی؛ دیالکتیک دگرگونه‌های نمایشی 14 دی 1402
درباره نمایش «بودن» به کارگردانی عاطفه تهرانی؛ دیالکتیک دگرگونه‌های نمایشی

درباره نمایش «بودن» به کارگردانی عاطفه تهرانی؛ دیالکتیک دگرگونه‌های نمایشی

بالاخص وقتی مسیر بیانی مسدود می‌شود، دیالکتیک در حرکت اعضای بدن نقش می‌بندد تا اجراگر بتواند روایتش را به منصه ظهور برساند. به بیانی ساده، نمود زبانی بر پیکره و حرکات اجراگر فونداسیون اثر را تضمین می‌کند. گونه‌ای از تئاتر فیزیکال که نمایش خود را از سوژه‌ی کانونی‌‌اش مستمسک می‌داند. در این بستر آن چه مهم می‌نماید ارتباط مخاطبان با اجرای پیش رو است، اتفاقی که مسئولیتش به عهده کارگردان اثر است که در این مجال اجراگر و کارگردان استثناً یکی هستند و قاعدتاً این رویه، کنترل اوضاع را برای او سخت می‌کند.

نگاهی به نمایش «من» به نویسندگی و کارگردانی فرهاد تجویدی؛ تمنای ساختن یک «ما»ی تحول‌خواه 11 دی 1402
نگاهی به نمایش «من» به نویسندگی و کارگردانی فرهاد تجویدی؛ تمنای ساختن یک «ما»ی تحول‌خواه

نگاهی به نمایش «من» به نویسندگی و کارگردانی فرهاد تجویدی؛ تمنای ساختن یک «ما»ی تحول‌خواه

فرهاد تجویدی در این سال‌ها خود را از وسوسه تولید نمایش‌های تازه در امان نگه داشته و مومنانه بر بازتولید نمایش «من» پافشاری کرده است. بنابراین به‌ جای حرف‌های تازه، همان گفته‌شده‌های قدیمی نمایش «من» را بار دیگر بر صحنه بیان کرده و از یاد نمی‌برد که می‌توان مقهور مدهای زودگذر زمانه نشد و بر چند ایده ثابت، اما مهم تکیه کرد.

نگاهی به نمایش‌های «همکارها»، «ظلم‌آباد» و «مهندس واشینگ کلوز» 9 دی 1402
نگاهی به نمایش‌های «همکارها»، «ظلم‌آباد» و «مهندس واشینگ کلوز»

نگاهی به نمایش‌های «همکارها»، «ظلم‌آباد» و «مهندس واشینگ کلوز»

فضای ناتورالیستی نمایش «ظلم‌آباد» که این شب‌ها در سالن 3 پردیس شهرزاد در حال اجرا شدن است میل آن دارد که «زیست ویران» فرودستان جامعه را به ویران‌ترین شکل ممکن بازنمایی کند. البته کامران اقتداری در جایگاه نویسنده و کارگردان، به تمامی مقهور این فضای ناتورالیستی نمی‌شود و به تناوب دقایقی از روایت را بر مدار کابوس و رویای شخصیت اصلی نمایش با بازی خوب حسین کشفی‌اصل قرار می‌دهد.

نگاهی به نمایش «خبری از او نیست» به کارگردانی جواد مولانیا؛ ضیافت شبانه یک خانواده خوشبخت 5 دی 1402
نگاهی به نمایش «خبری از او نیست» به کارگردانی جواد مولانیا؛ ضیافت شبانه یک خانواده خوشبخت

نگاهی به نمایش «خبری از او نیست» به کارگردانی جواد مولانیا؛ ضیافت شبانه یک خانواده خوشبخت

در این مهمانی شبانه همه‌چیز بر مدار گفت‌وگو در رابطه با روابط فردی، مرور خاطرات نوستالژیک گذشته و همراهی با روح نئولیبرال زمانه شکل می‌یابد. حتی وقتی از دانشگاه تهران و دوران دانشجویی صحبت به میان می‌آید اشاره‌ای هر چند کوچک به انبوه تنش‌های سیاسی آن سال‌ها نمی‌شود. از این باب با فضایی سترون از نظر تاریخی روبه‌رو هستیم که به هیچ عنوان نمی‌خواهد رابطه تنش‌آلود عاملیت و ساختار یا همان فرد و اجتماع را که در آن زندگی می‌کند افشا کند.

نگاهی به نمایش «شنگرف» به کارگردانی علی یدالهی؛ سیاوش‌خوانی با قرائتی شخصی 5 دی 1402
نگاهی به نمایش «شنگرف» به کارگردانی علی یدالهی؛ سیاوش‌خوانی با قرائتی شخصی

نگاهی به نمایش «شنگرف» به کارگردانی علی یدالهی؛ سیاوش‌خوانی با قرائتی شخصی

در نمایش علی یدالهی فرضیه‌ای مطرح می‌شود بدون آنکه حتی یک دلیل بسیار کوچک برای اثبات آن وجود داشته باشد. درست است که صحنه نمایش محل ارایه فرضیات و مستندات تاریخی نیست و قرار نیست که یک گروه اجرایی، مقاله‌ای علمی تاریخی به مخاطب ارایه دهد، اما بدون تردید زمانی که ایده‌ای طرح می‌شود باید برای اثبات آن دلیلی ارایه شود، همانطور که در تئاتر چیزی به نام روابط علی وجود دارد و این بدان معناست که برای هر معلولی، علتی بایست تا تماشاگر در کشف رابطه میان این علت و معلول به درکی از مفاهیم  نمایش برسد.

درباره نمایش«توافق‌نامه» به کارگردانی کورش سلیمانی؛ در باب هنر ناب توافق کردن 2 دی 1402
درباره نمایش«توافق‌نامه» به کارگردانی کورش سلیمانی؛ در باب هنر ناب توافق کردن

درباره نمایش«توافق‌نامه» به کارگردانی کورش سلیمانی؛ در باب هنر ناب توافق کردن

می‌توان نمایش «توافق‌نامه» را یک اثر استاندارد از اجرای نمایشنامه‌ای دانست که هم توده‌ها را خطاب می‌کند و هم به فضای روشنفکری فرانسه بی‌اعتنا نیست. رئالیسمی که کورش سلیمانی به کار بسته برای مخاطبان این روزهای تئاتر کلانشهر تهران، ملموس و دلپذیر است و این را می‌توان از استقبال خوب آنان رصد کرد. به هر حال در زمانه‌ای که تولید تئاتر به شدت گران و محدویت ممیزی توان‌فرساست، خلق یک تئاتر باکیفیت امری است دشوار که گروه تئاتر بیستون به نسبت در این آزمون موفق عمل کرده و حرف تازه‌ای زده است.

درباره نمایش‌های «پایمردان دیو»، «راهنمای جامع هیولا شدن» و «جنون محض»؛ تئاتر کشور همچنان بر مدار تولید انبوه 28 آذر 1402
درباره نمایش‌های «پایمردان دیو»، «راهنمای جامع هیولا شدن» و «جنون محض»؛ تئاتر کشور همچنان بر مدار تولید انبوه

درباره نمایش‌های «پایمردان دیو»، «راهنمای جامع هیولا شدن» و «جنون محض»؛ تئاتر کشور همچنان بر مدار تولید انبوه

عواملی چون ممیزی، نبود حق کپی‌رایت و دستمزد پایین نمایشنامه‌نویسان، به گروه‌های اجرایی این اجازه نامبارک را داده که بنابر میل شخصی و یا مظنه بازار، در متون نمایشی دست برده و هر بلایی که دوست دارند بر پیکر نحیف این آثار وارد کنند. باید در مقابل این حرکت فراگیر و خزنده ایستاد و بیش از این نهیب زد.

درباره نمایش‌های «معجون السلاطین»، «گوشتخوار» و «گوریل پشمالو»؛ تمدید، تولید و بازتولید؛ حال و روز این روزهای تئاتر 9 آذر 1402
درباره نمایش‌های «معجون السلاطین»، «گوشتخوار» و «گوریل پشمالو»؛ تمدید، تولید و بازتولید؛ حال و روز این روزهای تئاتر

درباره نمایش‌های «معجون السلاطین»، «گوشتخوار» و «گوریل پشمالو»؛ تمدید، تولید و بازتولید؛ حال و روز این روزهای تئاتر

مکانیسم‌های امتیازدهی، حتی امکان جستجوی یادداشت‌های جدی و انتقادی، با این حجم از بلبشوی نوشتاری و کامنت‌بازی، دیرزمانی است که ناممکن شده. بی‌شک مدیران تیوال می‌بایست از این تن‌دادن به منطق بازار حذر می‌کردند و راهی برای بازنشر نقدهای مکتوب چاپ‌شده در مطبوعات را در یک قسمت مجزا و صد البته مورد تاکید همگان، به مخاطبان پیگیر خواندن نقد و تحلیل، عرضه می‌کردند. این موجی که راه افتاده در نهایت همه را با خود خواهد برد.

درباره اجرای «هملت» به کارگردانی آرمین حمدی‌پور که در شیراز روی صحنه رفت؛ روزگار دشوار هملت‌‏بودگی 5 آذر 1402
درباره اجرای «هملت» به کارگردانی آرمین حمدی‌پور که در شیراز روی صحنه رفت؛ روزگار دشوار هملت‌‏بودگی

درباره اجرای «هملت» به کارگردانی آرمین حمدی‌پور که در شیراز روی صحنه رفت؛ روزگار دشوار هملت‌‏بودگی

«هملت»، ایده‌ای فوق‌العاده درخشان داشت هرچند در اجرا کمی محافظه‌کار بود، نمود این محافظه‌کاری در پایان اجرا شدیدتر بود، جایی که به‌نظرم بهتر و شجاعانه‌تر بود آرمین حمدی‌پور اجرا را آنجا تمام می‌کرد که کارگردان (صوفی) گفت، ممنون اجرایی که تا قبل از این‌لحظه وجود نداشت را تحمل کردید و چراغ تماشاچی‌ها هم مثل صحنه خاموش شد.

طوفان در فنجان چای؛ تئاترهای بی‌مسأله و گیشه‌های پرحاشیه 5 آذر 1402
طوفان در فنجان چای؛ تئاترهای بی‌مسأله و گیشه‌های پرحاشیه

طوفان در فنجان چای؛ تئاترهای بی‌مسأله و گیشه‌های پرحاشیه

این روزها همچنان پرسش از چرایی تولید و به صحنه آوردن درصد زیادی از اجراها مفتوح است و مداقه در باب نسبت این اجراهای بی‌مسئله با وضعیت اینجا و اکنون ما، امری ضروری. بعضی از این تولیدات به اصطلاح هنری، محصول دورهمی دوستانه چند جوان جویای نام است که توانسته‌اند یک «تهیه‌کننده» بیابند و با اقناع کردن‌اش، هزینه ماجراجویی‌های خویش را تامین‌شده یابند. دور باطلی از تولید و عرضه تئاتر که توهم رونق و تولید خلاقه را در ذهن مخاطبان و مسئولان هنری کشور ایجاد می‌کند.

درباره نمایش‌های «انگار»، «میدان پارلمان»، «چنگال» و «اتاق»؛ درخشش‌های کوتاه تئاتری در زمانه عسرت‌های طولانی 18 آبان 1402
درباره نمایش‌های «انگار»، «میدان پارلمان»، «چنگال» و «اتاق»؛ درخشش‌های کوتاه تئاتری در زمانه عسرت‌های طولانی

درباره نمایش‌های «انگار»، «میدان پارلمان»، «چنگال» و «اتاق»؛ درخشش‌های کوتاه تئاتری در زمانه عسرت‌های طولانی

طبقه متوسط شهری نشان داده حاضر است برای علایق و سلایق خویش هزینه کند و سالن‌های چند صد نفری تئاتر را با بلیت‌های گران‌قیمت پر کند. دیگر خبری از شعار «تئاتر برای همه» شنیده نمی‌شود و فی‌الواقع معیار اصلی گروه‌ها و مدیران تئاتری «فروش» است.

درباره نمایش «میز» به کارگردانی شایان ‌شهرابی/ در ستایش آن مرد که سیب‌زمینی نخورد 7 خرداد 1401
درباره نمایش «میز» به کارگردانی شایان ‌شهرابی/ در ستایش آن مرد که سیب‌زمینی نخورد

درباره نمایش «میز» به کارگردانی شایان ‌شهرابی/ در ستایش آن مرد که سیب‌زمینی نخورد

واقیعت جایی بیرون دیوارهاست. طبقه جایی تعریف می‌شود که نمی‌بینیم. جایی که آدم به آدم نمی‌رسد. «میز» به سادگی این وضعیت را بازنمایی می‌کند، به سادگی.

مکبث/کدامین مکبث؟ 7 خرداد 1401
مکبث/کدامین مکبث؟

مکبث/کدامین مکبث؟

علی کوزه‌گر قسمت‌هایی از متن اصلی را گزینش و دستکاری می‌کند تا چیزی شبیه به روش «عباس کیارستمی» در سعدی و حافظ‌هایش شود و در نتیجه متن اثر متعلق به خود او می‌شود. پا از خوانش فراتر می‌رود و دیگر اثر ربطی به خود شکسپیر ندارد.

درباره نمايش «عباس ميرزا» به کارگردانی سيد محمد سعيدی/ شمايل‌نگاری يك نجيب‌زاده خودپسند 22 مرداد 1399
درباره نمايش «عباس ميرزا» به کارگردانی سيد محمد سعيدی/ شمايل‌نگاری يك نجيب‌زاده خودپسند

درباره نمايش «عباس ميرزا» به کارگردانی سيد محمد سعيدی/ شمايل‌نگاری يك نجيب‌زاده خودپسند

جوالدوز نويسنده نمايش «عباس‌ميرزا» با استمساك او به ريشه‌هاي كنايه‌آميز موجود در متن، دريچه‌اي مي‌گشايد كه مخاطب امروز همچنان بين آن تاريخ گذشته و حال سرگردان بماند و از اين رهگذر به دركي سياسي از وضعيت كنوني خود برسد. نقل قول‌هاي خاله‌زنكي از محله قديمي نيز دستاويزي است به زبان طنز كه تلخي گروتسك و ريشخندش از پيرامون نمايشنامه و اجرا بيرون مي‌زند. محله نمونه‌اي در خاطرات ايرانيان با زناني تصوير شده در اندروني، تحت‌الحمايه مردان كه مهم‌ترين كار روزمره‌شان نُقل محافل بودن است.

نگاهی به نمایش کوکاکولا کاری از نصیر ملکی‌جو/ پست‌مدرنيسم‌های ناشدنی 21 مرداد 1399
نگاهی به نمایش کوکاکولا کاری از نصیر ملکی‌جو/ پست‌مدرنيسم‌های ناشدنی

نگاهی به نمایش کوکاکولا کاری از نصیر ملکی‌جو/ پست‌مدرنيسم‌های ناشدنی

ملكي‌جو همانند «نان» يا «كرگدن» در انديشه پست‌مدرن است. او دنيايي مي‌آفريند كه نه زمان دارد و نه مكان. از دل راديويي عظيم‌الجثه ميان صحنه گفتارهايي به زبان انگليسي و آلماني بيان مي‌شود و پدر و پسر روي صحنه، به زبان فارسي سخن مي‌گويند.

نگاهی به نمايش «جانكاه» به كارگردانی سعيد رسولی/ تجربه‌های جانكاه 21 مرداد 1399
نگاهی به نمايش «جانكاه» به كارگردانی سعيد رسولی/ تجربه‌های جانكاه

نگاهی به نمايش «جانكاه» به كارگردانی سعيد رسولی/ تجربه‌های جانكاه

«جانكاه» قرار است واقعا جانكاه باشد، ما را زجركش كند. مدام ببينيم چند جمله تكرار مي‌‌شود و گويي از آن مربع نوري روي زمين امكان خروجي وجود ندارد. ما در اسارت نمايش قرار مي‌گيريم و شكنجه مي‌شويم.

نقدی بر نمایش «دولیتر در دو لیتر صلح» 4 تیر 1393
نقدی بر نمایش «دولیتر در دو لیتر صلح»

نقدی بر نمایش «دولیتر در دو لیتر صلح»

حیف، حیف... این مرثیه‌ای است که بازیگران زن نمایش «دولیتر در دو لیتر صلح» با صدای بلند فریاد و ضجه می‌زنند. مرثیه آدم‌هایی که زیر خاک خوابیدند و آنها زنده ماندند تا تقاص خون آنها را پس بگیرند. پیروزی برای آنها، در ریختن خون طرف مقابل تعریف شده است و تا خون دشمن به خاک نریزد، داغ عزیزانشان سرد نمی‌شود.

ترسیمِ وضعیتی هولناک، یک اصل در نمایش‌های کمدی است 26 مهر 1392
ترسیمِ وضعیتی هولناک، یک اصل در نمایش‌های کمدی است

ترسیمِ وضعیتی هولناک، یک اصل در نمایش‌های کمدی است

نخست یک کمدی وضعیت و موقعیت شکل می‌گیرد که در آن آدم‌ها ساحت‌های گوناگون و نوینی را از خویش بروز می‌دهند. این ساحت‌ها به فراخورِ شرایط و لحظات،‌گاه - و نه همیشه - با گذشتهٔ آدم‌ها همسان نیستند و یا جهت دیگری دارند؛ زیرا موقعیتِ جدید آن‌ها را واداشته است تا خود را به گونه‌ای دیگر تبیین کنند. ساحتِ دوم با برخی از شوخی‌های شخصی و فردی شکل می‌گیرد.