در این سال‌ها نمایش‌های بسیاری از چخوف به روی صحنه آمده است؛ نمایش‌هایی که جملگی سعی بر وفادارماندن به متن چخوف یا شخصیت‌ها و تم‌های نمایش‌نامه‌‌های اساسی وی مانند ایوانف، دایی وانیا، سه خواهر، مرغ دریایی و... داشته‌‌اند. ماتریوشکا اما در این میان اثری است یگانه و منحصربه‌فرد که به غایت از ویژگی‌های اثری چخوفی تبعیت می‌کند.

 

پایگاه خبری تئاتر از روزنامه شرق: روح چخوف، همان روحی که با وجود دردمندی زیاد با شوخ‌طبعی و در قالبی کمیک مسائل روسیه تزاری را بیان می‌کند، آنچنان در اثر تنیده و مستتر است که شما لحظه‌ای احساس خستگی یا بی‌حوصلگی نمی‌کنید. خوانش پیروزفر از هشت داستان کوتاه چخوف به گونه‌ای است که نقطه‌نظرهای برجسته آن مانند مواجهه با فساد و فحشای سیاسی و اجتماعی، کج‌ومعوج‌بودن ارزش‌های خانواده، تضاد طبقاتی و حمله به سیستم ارباب -رعیتیِ ماحصلِ سیاست‌هایِ تزاری، فهمِ نادرست افراد از یکدیگر و نیاز آنان به فردشدن در نظامِ سیاسیِ توتالیتر را جملگی بیان می‌کند.

چخوف همواره در نمایش‌نامه‌هایش، با خلق تیپ‌های روستایی و شهری سعی بر بیان مصائبی دارد که بر روسیه صنعتی‌شده روا رفته است. در لابه‌‌لایِ سطور نمایش‌نامه‌‌های وی شخصیت‌های میانه‌‌ای خواهید یافت که حاملِ ارزش‌های زندگی روستایی و کشاورزی‌اند، اما در بدنه زندگیِ شهری‌شده قرن بیستمی قرار گرفته‌اند و به همین اعتبار بلاتکلیف‌‌اند. پیروزفر نیز از همین تیپ‌ها به شکلی کمیک برایِ خلقِ موقعیت‌هایی که افراد در آن به کنش و واکنش می‌پردازند، استفاده می‌کند. به علاوه، متونِ چخوف نیز مانند سایرِ نویسندگانِ همتایِ روسی‌اش، پلی‌فونیک یا چندآواست؛ شخصیت‌های بسیاری همواره در متون وی وجود دارند که مترصدِ بیانِ صدایی در میانِ صداهایِ موجود هستند. به این اعتبار، به نظر می‌رسد همواره اجرای یک متن روسی نیاز به بازیگرانِ بسیار داشته باشد.

پیروزفر اما با جسارت تمام این نیاز را از میان برداشته و تمام شخصیت‌ها را در خود جمع آورده است. چکیده‌کردنِ این شخصیت‌ها و جمع‌آوری آنها در قالب یک تن، چیزی از مهارت وی نکاسته و مخاطب شاهدِ تنوعِ شخصیت‌پردازی و همان کاراکترهایِ چندآوا در متنِ چخوف است. درعین‌حال باید گفت طنز سیاه و معطوف به مسائلِ سیاسی و اجتماعی در ماتریوشکا چونان برجسته، عمیق و چخوفی است که مخاطب را به حیرت وا می‌دارد. هر یک از هشت اپیزود ماتریوشکا معطوف به روایتِ داستانِ یک شخصیت کلیدی و مسائلِ اطراف آن است.

در واقع پیروزفر شاکله‌‌ای کلی برای نمایشِ خود پی می‌ریزد و در بستر ساخت این امر کلی شخصیت‌های گوناگون را در متن و حاشیهِ روایات جای می‌دهد. به گونه‌‌ای که شخصیتِ در متن قرارگرفته یک اپیزود همان شخصتِ در حاشیه‌ای است که در اپیزود دیگر مشاهده می‌شود. ساخت این امر کلی و قراردادنِ شخصیت‌ها در موقعیت‌های گوناگون از یک سو ساختمان محکمی برایِ یک اثر هنری می‌سازد و از سوی دیگر توانِ نقد مسائل اجتماعی موجود در جامعه روسیه تزاری و پس از آن را فراهم می‌کند.

پیروزفر با به‌روی‌صحنه‌آوردنِ این نمایش - که از قضا وصف حالِ جامعه امروزین ما نیز هست- و به میانجی موتیف‌های چخوفی به نقد فضایِ روتین‌وار بوروکراتیک، ارزش‌های رایج اما غلطِ نظام خانوادگی، فضایِ مسموم ارباب-رعینی برآمده از حکومت تزاری، محافظه‌کاری و جسارت‌نداشتن افراد در نظامی سیاسیِ توتالیتر می‌پردازد و به این میانجی اثری می‌آفریند که ١٤٠ دقیقه مخاطبان را بر جایگاهِ خود با لذت نگاه می‌دارد.


 

صفحه رسمی سایت خبری تئاتر در تلگرام

https://telegram.me/onlytheater

اخبار تئاتر:
 

اختتامیه بیست و سومین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان / اعلام برگزیدگان

جعفر والی پیشکسوت تئاتر درگذشت

صدا بردار تئاتر باید کارگردانی صدا کند

اعلام ۱۰ اثر برگزیده بخش نسل نو جشنواره تئاتر فجر

رونمایی از دو کتاب زندگی نامه جبار باغچه بان

پوستر نمایش "حادثه در ویشی" رونمایی شد

ادوارد آلبی موضوع دومین شماره "نقد هنر"

انتقاد یک کارگردان از تماشاخانه ارغنون به دلیل عدم تعهد به قرارداد

حسین پاکدل «کابوس حضرت اشرف» را به فجر می‌برد

«ماتریوشکا» تا ۱۹ دی ماه روی صحنه می‌ماند

تازه‌ترین نمایش‌های تماشاخانه پالیز معرفی شدند.

«بانوی گم‌شده» با مهشاد مخبری روی صحنه می‌رود