«وقتی کبوترها ناپدید شدند» میتوانست تلنگری به وضعیت ایران باشد؛ اما چنین نمیشود. در عوض نمایش به نفع پویایی فُرم و اجرا مسیری را طی میکند که در آن داستانگویی برجسته شود.
سادهترین تعریفی که میتوان از تئاتر کارگری ارائه کرد -فارغ از دوران و زمانهی شکلگیری آن و نهادهایی که به این امر پرداختهاند- این است که تئاتر کارگری تئاتری با موضوع دغدغهها و مسائل معیشتی و صنفی کارگران است که برای کارگران (و گاه به دست خود کارگران) اجرا میشود
كودكان از شخصيتهاي اسباببازي نيز لذت ميبرند. اسباببازيها براي آنها آشنا هستند، همانند دوستاني كه كودكان با آنها در بازي هاشان سهيم ميشوند و باعث ميگردند تا داستان ها را باور كنند.
در این نوشته تلاش شده تا مفهوم اجرا در آثار او بررسی شود تا بتوان رویكرد وی به مقوله اجرا را فهمید و چگونگی استفاده وی از عناصر مختلف بیان هنری در جهت رسیدن به رویكرد شخصی ویلسون به اجرا را بررسی كنیم. در این جهت سعی نگارنده بر جمعآوری مطالب از منابعی بوده كه به طور مستقیم از زبان خود ویلسون بیان شده باشند. بیشتر مطالب در این مقاله از كتابی جامع درباره ویلسون و كارهایش گرفته شده است2.
در آغاز مختصری از زندگینامه وی را توضیح و سپس درباره تاسیس مدرسه برد هافمان شرح میدهیم و در فصل سوم رویكرد ویلسون به مفهوم اجرا را با شرح ابزار بیانی همچون اجرا، نور، كلام و غیره در آثار او و تاثیرهای مختلف بر شكلگیری رویكردش به اجرا را شرح داده و در پایان یك نمونه از اجراهای وی به نام نگاه مرد كر3 كه از كارهای اولیه اوست و جهت ویلسون را در تئاتر آوانگارد مشخص كرد را توضیح میدهیم.
در اين مقاله، با ذكر خلاصهاي از اقدامات پيشينيان در جهت استفاده از ژست، سعي در روشن ساختن هرچه بيشتر ماهيت ژست داريم؛ ليكن براي جلوگيري از طولاني شدن مطلب، مبحث ژست در نمايشهاي شرقي را در فرصتي ديگر طرح خواهيم كرد.
«اولین و شاید كم خطر ترین تعریفی كه از این پدیدة پیچیده (شامانیسم) می توان عرضه كرد این است كه شامانیسم به معنی فنون از خود بیخود شدن و خلسه است؛ یعنی بیرون آمدن شخص از حالت هوشیاری عادی. مردم معتقدند كه طی این خلسه، روح شامان از بدنش جدا می شود و آنگاه یا به سوی آسمان صعود می كند و یا به دنیای مادون سقوط می كند. سیر و سفر همراه با روح شامان، اغلب به تماس با ارواح منجر می شود كه برخی از اوقات سفر خطر ناكی است و به عنوان بخشی از مراسم شفای مراجعه كننده، مورد استفاده قرار می گیرد.جهان شامان از سه قلمرو مجزا تشكیل می شود:دنیای مافوق كه متعلق به خدایان است، جهان میانی كه از واقعیات مادی تشكیل می شود و جهان مادون كه جایگاه مردگان و خرد است.
باید بپذیریم نمایشنامهنویسی دینی ما كماكان دچار یك مهجورماندگی و تهاجم به این رویكرد است. باید صورت و سیرت آن را بازگشایی كنیم. مهجور به مفهوم یك مدل از پیش فرض شده است. نمایشنامهنویسی دینی، كاركردی مناسبتی، جشنوارهای و یا حتی فراتر از آن كاركردی ویترینی دارد. نه از سوی كسانی كه آن را به صورت جدی و باورمند دنبال میكنند.
آنچه دربارة ويليام شكسپير نوشته شده، بهانهاي است براي گريزهايي ناگزير به نكتههاي ديگر و به اميد عبرتآموزي به رسم «خوشتر آن باشد كه سرّ دلبران/ گفته آيد در حديث ديگران!»
تئاتر حماسی برشت، به دلیل اصرار و اعتقاد او به وظیفة آگاهیسازی رسانة تئاتر و افراط وی در آن به بیانیة سیاسی نزدیك میشود. او هنر و مسئولیت اجتماعی را به نحوی مستقیم درهم آمیخت كه هر چند پس از او این آمیزش مستقیم و تهییجی در شرایط مابعدی مقبول نیفتاد اما از حیث زیباییشناسی، میزانسن، ساختار ادبیات نمایشی و شیوة نوین اجرایی در تئاتر جهان تأثیر قاطع نهاد. شیوة بازیگری پیشنهادی او نیز به قدر مبانی اجرایی تئاترش مؤثر نیفتاد، هر چند نشان داد سیستم استانیسلاوسكی تنها شیوة بازی نمیتواند باشد و نیز سبب و راهگشای كشف شیوههای بازی دیگری شد. تحولات پس از برشت نشان داد كه تئاتر متعهد، متفكر هست اما لزوماً تئاتر حزبی و ایدئولوژیك نباید باشد.
روشن است كه اين مجموعه اطلاعاتبراى تحليل از سوى «دراماتورژ» ارايه مىشود. يكى از دلايل عمده حضورضرورى دراماتورژ در گروههاى اصيلتئاترى به همين جهت است. و شخص استكه زاويه ديد ما در رويكرد به «اديپوسشهريار» تحليل از منظر دراماتورژ است كهدر رأس هرم هر گروه تئاترى جاى دارد.
