اعلام فیلم‌های ایدفا ۲۰۲۵؛ حضور چهار مستند ساز ایرانی در رقابت اصلی

مستند «مشت‌زنی در رینگ ترجمه» به کارگردانی حنیف شهپرراد و تهیه‌کنندگی آریان عطارپور، با محوریت زندگی و آثار ذبیح‌الله منصوری، نویسنده و مترجم مشهور ایرانی، در مرحله تصحیح رنگ و صداگذاری قرار دارد. در این مستند بیوگرافی که بر اساس مصاحبه‌های اسماعیل جمشیدی روزنامه‌نگار ساخته شده، رضا بهبودی در نقش منصوری و امین قنبری در نقش جمشیدی به ایفای نقش پرداخته‌اند.

مستند «یل» با عنوان بین‌المللی «Yal-championship Untold» به کارگردانی امیراردلان زنجانی برای نمایش در سی‌وهفتمین جشنواره فیلم جی‌رونا (Girona Film Festival) اسپانیا انتخاب شد.

علی اسلامی، هنرمند و فیلم‌ساز ایرانی‌ـ‌هلندی، برنده‌ی نخستین جایزه «وندی گاتمن» جشنواره بین‌المللی مستند آمستردام (ایدفا) شد. این جایزه که به ارزش ۴۰ هزار یورو و در یادبود مدیر فقید بنیاد آموزش و فرهنگ هلند تأسیس شده است، به هنرمندانی اعطا می‌شود که در عرصه مستند یا رسانه‌های واقعیت مجازی (VR) با دیدگاهی نوآورانه فعالیت می‌کنند.

مستند بلند «کتیبه شیرین گیان» به نویسندگی، تهیه‌کنندگی و کارگردانی کیوان مهرگان، در نخستین حضور بین‌المللی خود به بخش مستند سی‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم خیرونا در اسپانیا راه یافت. این مستند به سرگذشت ترانه مشهور کردی «شیرین گیان» می‌پردازد. جشنواره خیرونا یک رویداد سالانه است که بر حمایت از استعدادها و آثار مستقل با ارزش هنری و انسانی تمرکز دارد.

مستند «ستار الکلاسیکو» ساخته هادی شریعتی، که پیش‌تر جایزه بهترین مستند ورزشی را از چهاردهمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های ورزشی ایران دریافت کرده بود، در تازه‌ترین حضور بین‌المللی خود به بخش مسابقه چهل و سومین جشنواره فیلم‌های ورزشی میلان راه یافت. این جشنواره از ۱۵ تا ۱۹ مهرماه در شهر میلان ایتالیا برگزار می‌شود.

مستند کوتاه «حبیب الله» به کارگردانی عدنان زندی و تهیه‌کنندگی گلناز حسینی و سینا ایوبی، موفق به کسب جایزه بهترین فیلم مستند از نهمین دوره جشنواره بین‌المللی Filmamed در ترکیه شد. این جایزه با عنوان «بوم شناسی: از ریشه تا فردا - باغ‌های هوسل»، به فیلمی اهدا شد که زندگی یک خواننده پیشکسوت فولکلور کُرد منطقه لیلاخ و چالش‌های او با افزایش سن را به تصویر می‌کشد.

مستند «هولاین در ایران» به کارگردانی هادی آفریده و تهیه‌کنندگی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، موفق به کسب جایزه Screen Tourism (گردشگری تصویری) از جشنواره بین‌المللی Travel Film Awards اسپانیا شد. این مستند که به بررسی سفر و آثار معماری هانس هولاین در ایران (به ویژه موزه آبگینه تهران) می‌پردازد، علاوه بر تندیس و دیپلم افتخار جشنواره، دعوتنامه‌ای نیز برای حضور کارگردان در کنگره فیلم و گردشگری اسپانیا ۲۰۲۶ دریافت کرد.

مستند «کارت قرمز» ساخته مهناز افضلی (بازیگر و مستندساز) که حدود ۲۰ سال پیش درباره پرونده جنجالی قتل لاله، همسر ناصر محمدخانی و اعدام شهلا جاهد (همسر موقت محمدخانی) ساخته شد، بالاخره پس از سال‌ها عدم صدور مجوز، یکشنبه ۶ مهرماه در عمارت «روبرو» به نمایش درآمد. افضلی در نشست پس از نمایش، ضمن رد ساخت فیلم به درخواست شهلا جاهد، هدف خود را "کارت قرمز به یک تفکر و فرهنگ" در جامعه دانست و نه صرفاً تمرکز بر بی‌گناهی متهم.

ستاد اطلاع‌رسانی چهل و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، اسامی ۲۲ فیلم مستند پذیرفته شده در بخش ملی این رویداد را اعلام کرد. این جشنواره که با رویکرد «خِردمحوری و اندیشه‌ورزی» و به دبیری بهروز شعیبی برگزار می‌شود، از ۲۷ مهر تا ۲ آبان ۱۴۰۴ در پردیس سینمایی ایران‌مال تهران میزبان علاقه‌مندان خواهد بود.

بسته فیلم‌های مستند «زن، دوربین، نگاه» که شامل سه اثر کوتاه با محوریت زنان و فرهنگ است، روز دوشنبه ۷ مهر در پردیس سینمایی چارسو رونمایی و اکران می‌شود. این بسته شامل مستندهای «مریم» (درباره مبارزات یک زن در جامعه مردسالار)، «سپندار: کوه مقدس» (روایت اسطوره‌های دماوند) و «فم فوتبال» (درباره تاریخچه فوتبال بانوان ایران) است که پس از اکران سینمایی، به صورت آنلاین در پلتفرم هاشور در دسترس قرار خواهند گرفت.

فیلم مستند بلند «بال‌های آوازخوان» ساخته هیمن خالدی، در بخش رقابتی «Wide Angle» بیست و پنجمین جشنواره فیلم بوسان، موفق به کسب جایزه معتبر «Mecenat Award» شد. این مستند که محصول مشترک ایران، گرجستان و بلژیک است، روایتگر مواجهه سه زوج در روستای دره‌تفی مریوان با مسئله مهاجرت و همزیستی کم‌نظیر انسان‌ها و لک‌لک‌ها است.

سی و هشتمین دوره جشنواره بین‌المللی مستند آمستردام (ایدفا)، با اعلام بخشی از فیلم‌های راه‌یافته به این رویداد، نام «جان که می‌دادم» ساخته مشترک محمدرضا فرزاد و پگاه آهنگرانی را در بخش رقابتی مستندهای کوتاه خود قرار داد. همچنین، مستندهای «اوزاک یوللر» و «نقطه گری» نیز در بخش بهترین‌های جشنواره‌ها به نمایش در خواهند آمد.

مستند اقتباسی «دستگیری پرستار قاتل»، محصول ۲۰۲۲ انگلستان، یکشنبه ۳۰ شهریور در قالب صد و نهمین برنامه «مستنداتِ یکشنبه» در خانه هنرمندان ایران به نمایش درمی‌آید. پس از اکران، زهرا مشتاق، منتقد سینما، درباره این فیلم صحبت خواهد کرد.

فیلم مستند بلند «بال‌های آوازخوان» به نویسندگی و کارگردانی هیمن خالدی، موفق به راهیابی به بخش مسابقه آثار مستند بیست و یکمین جشنواره فیلم زوریخ و شصت و نهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم لندن (BfI) شد. این موفقیت در ادامه حضور بین‌المللی این مستند پس از پذیرفته شدن در جشنواره فیلم بوسان است.

مستند «آرش در قلمرو ما» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی فرهاد ورهرام، مراحل فیلمبرداری خود را به پایان رسانده و وارد مرحله تدوین شده است. این مستند تجربی به بررسی داستان آرش کمانگیر با نگاهی نو و استفاده از المان‌های انتزاعی می‌پردازد.

نادر طریقت، تهیه‌کننده و کارگردان سینما، در گفتگو با خبرگزاری مهر، از آماده شدن دو پروژه جدید خود خبر داد: یک فیلم سینمایی اجتماعی و یک مستند تاریخی که تولید آن ۲۵ سال به طول انجامیده است.

مستند «حبیب الله» به کارگردانی عدنان زندی، جایزه بهترین فیلم مستند را از ششمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم کوبانی در آلمان کسب کرد. این جشنواره یک پلتفرم فرهنگی مستقل است که بر صداهای سینمایی جوامع و مناطق کمتر شناخته‌شده تمرکز دارد.

موزه سینمای ایران روز دوشنبه ۲۴ شهریور، مجموعه فیلم‌هایی از کامران شیردل، مستندساز فقید ایرانی، را در سالن فردوس به نمایش می‌گذارد. این برنامه با هدف گرامیداشت آثار این فیلمساز و با رویکردی تحلیلی به سینمای مستند ایران برگزار می‌شود.

مهلت ارسال آثار به نوزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» تا پایان وقت اداری روز دوشنبه، ۳۱ شهریور تمدید شد. سامانه دریافت آثار از اول مهر ماه بسته خواهد شد و پس از آن هیچ اثری پذیرفته نمی‌شود.