پایگاه خبری تئاتر: حسین کیانی نویسنده و کارگردان نمایش «روز عقیم» گفت: «این اثر از دغدغه‌ها و مسائلی که همواره در کارهایم وجود دارد جدا نیست. «روز عقیم» همان دغدغه‌مندی و پرسش‌هایی که در کارهای قبلی‌ام وجود داشت را داراست با این تفاوت که پرسش‌های مطرح شده در این اثر به دوره‌ای که یکی از مهم‌ترین دوره‌های دگرگونی تاریخ است باز می‌گردد.»
وی ادامه داد: «مقطع تاریخی که این اثر اشاره دارد در دوره تغییر رژیم گذشته است و این نمایش نگاهی به وضعیت سه نفر از زنانی دارد که در قلعه زاهدی سابق تن‌فروشی می‌کردند. این اثر به قصه زنان تن‌فروشی که تا زمان تخریب در قلعه زاهدی زندگی می‌کردند می‌پردازد. سه زن مورد نظر در نمایش مجبور به فرار از قلعه زاهدی می‌شوند و به جایی پناه می‌برند که در آنجا اتفاقات خاصی رخ می‌دهد و همین وقایع قصه اثر را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.»
نویسنده نمایش «روز عقیم» تصریح کرد: «اینکه این کاراکترها در گذشته و زمان حال چگونه شکل گرفته‌اند و به لحاظ اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی چه شرایطی دارند و اینکه مسائله تن‌فروشی چگونه شکل گرفته است از دغدغه‌های اصلی من در نگارش «روز عقیم» بوده است. این معضل مسئله‌ای نیست که بتوان آن را کتمان کرد یا با تبلیغات و دستور رسانه ها یا هنرمندان را از پرداختن به آن منع کرد.»
آمار به صورت وحشت‌آوری افزایش پیدا کرده
کیانی ضمن تاکید بر اینکه معضل تن‌فروشی مسئله‌ای ریشه‌دار و عمیق است اظهار کرد: «تن‌فروشی از زخم های جامعه بوده و هست با این تفاوت که در گذشته در محله‌ای به نام زاهدی بروز پیدا می‌کرده و آشکار بوده اما اکنون جزو معضلات پنهان جامعه است. بر اساس آمار و ارقام و همچنین تحقیقات جامعه‌شناسی این مسئله نه تنها کم نشده بلکه به صورت وحشت‌آوری افزایش پیدا کرده است.»
کارگردان نمایش «روز عقیم» گفت: «وضعیت هنر، نشان دادن بخشی از این معضلات است. من برای تولید این اثر به آثاری چون فیلم مستند و همچنین تحقیقات و رمان‌هایی چون رمان «طوطی» زکریا هاشمی و یا «باد خبر از تغییر فصل می‌دهد» رجوع کردم و در حقیقت این آثار منابع کار تحقیقاتی‌ام در نگارش این نمایشنامه بود.
وی ادامه داد: «در دو دهه اخیر شاهد آثار ارزشمندی در این حوزه نبودیم و یا کمتر بوده‌ایم. این آثار برای دو دهه گذشته است و جای خالی آن به شدت احساس می‌شود. مساله تن‌فروشی جزو زخم‌های دردناک جامعه ما بوده و است.»
وی تصریح کرد: «منشأ خیلی از معضلات را بدون علت و در دوره قدیم می‌بینیم؛ در حالی که 40 سال است که مسائل رژیم قبل پایان یافته است. بنابراین نمی‌تواند ریشه تمام مشکلات از دوره‌های پیشین باشد، اما چون مساله‌ای تاریخی و ریشه‌دار است، من صلاح دیدم که موضوع را از آن نقطه تاریخی پیگیری کنم. شاید چند نمایش بعدی من نیز این مساله را در زمان حال پیگیری کنند، اما نمی‌توان گذشته را نادیده گرفت و صرفا به معضل پرداخت.»
برش و مقطعی از زندگی آدم‌ها را با تمام ابعادش به صورت صادقانه نشان می‌دهد
وی در پاسخ به سوال خبرنگار فرهنگی آنا، درخصوص اینکه آیا مسئله تن‌فروشی در نمایش «روز عقیم» آسیب‌شناسی می‌شود یانه گفت: «هنر نمایش همچون مطالعه عمیق جامعه‌شناسانه و یا تاریخ فرصتی ندارد که تمام زمینه‌های یک مساله را بررسی کند، بلکه برش و مقطعی از زندگی آدم‌ها را با تمام ابعادش به صورت صادقانه نشان می‌دهد. سعی شده نگاهی صادقانه به این موضوع داشته باشیم و کاراکترهای نمایش، کاراکترهای زنده و باورپذیری باشند. علی‌رغم اینکه ممکن است مخاطب از نزدیک چنین معضلی را ندیده باشد و آدمی که تجربه دیداری و شنیداری در این زمینه ندارد را با خود درگیر کند. در اثر هنری اگر اصل را بر صداقت گذاریم، می‌توانیم سرشاخه هدایت و ارتباط مخاطب باشیم، ضمن اینکه ما در «روز عقیم» آسیب‌شناسی معضل تن‌فروشی را تا حد ممکن ادامه داده‌ایم.»
وی درباره ممیزی نیز تشریح کرد: «قبل از نگارش این اثر، نمایشنامه دیگری نوشته‌ام که درباره زندگی سه زن گورخواب بود. آن نمایشنامه روز عقیم نام داشت. نمایشنامه موردنظر درباره سه زن گورخواب بود که به بردگی برده می‌شوند تا عقیم شوند و در آنجا با مشکلاتی مواجه می‌شوند که بنا بر دلایل فنی و تئاتری گروه نتوانست بازیگرانش را جمع کند. نگارش و اجرای آن اثر به زمان دیگری موکول شد و اسم آن به نمایشنامه‌ای دیگر که درباره تن‌فروشی سه زن بود، اختصاص یافت.»
وی تاکید کرد: «متن نمایش «روز عقیم» ممیزی‌های چندانی نداشت و نکاتی چون اسم کاراکتر، استعمال نشدن مشروبات الکلی و سیگار و مواردی اینچنینی را دربرمی‌گرفت، به طور کل این نمایش دوبار بازبینی شد.»
لحن و نوع برخورد کاراکترها کاملا تحقیق شده
وی درباره صحنه این اثر خاطرنشان کرد: «صحنه نمایش در قلعه زاهدی نیست؛ بنابراین ما این زنان را در مکان و یا شرایط همیشگی‌شان نمی‌بینیم، بلکه این افراد کسانی هستند که به محل غریبه‌ای پناه بردند. لحن و نوع برخورد کاراکترها کاملا تحقیق شده است. سعی شده لحن، زبان، ذهنیت و روح زنان تن‌فروش با در نظر گرفتن معذورات و خطوط قرمز بر اثر اعمال شود.»
شایسته ایرانی که اولین تجربه همکاری با حسین کیانی را در نمایش «روز عقیم» کسب کرده، درخصوص نقش خود می‌گوید: «من نقش پری را بازی می‌کنم. تمام نقش‌های این نمایشنامه سخت است چون ما در آن دوره‌ای را بازی می‌کنیم که حتی در آن زمان به دنیا هم نیامده بودیم، اما در زمان محدود سعی داریم به نقش نزدیک شویم. پری زنی است که با پسرعمویش فرار کرده و به تهران آمده و عموزاده‌اش او را به قلعه می‌فروشد.»
به دلیل وجو مابه ازای بیرونی کاراکترها نمی‌توانستیم چیزی از خود نمی‌توانیم به آن اضافه کنیم
الهه شه‌پرست که در کنار رویا میرعلمی در برخی از شب‌های اجرا کاراکتر لیلی را بازی می‌کند، گفت: «لیلی کاراکتری است که من و میرعلمی بازی می‌کنیم. کاراکترها خلق نشده‌اند چرا که مابه‌ازای بیرونی داشته‌اند؛ بنابراین بازی آنها سخت است. زیرا چیزی از خود نمی‌توانیم به آن اضافه کنیم. این افراد خیلی قدیمی نیستند که بتوان از فانتزی ذهن نیز استفاده کرد، بنابراین دست بازیگر در هر صورت برای تقلب زود لو می‌رود. کاراکتر لیلی نزدیک به دو کاراکتر دیگر است و در سنین پایین پدرش از سر ناچاری او را به مردی به عنوان همسر چهارم می‌فروشد و او نیز بر سر قمار لیلی را می‌بازد. بنابراین لیلی از سر ناچاری در قلعه زاهدی کار می‌کند. در حقیقت هیچ‌یک از کاراکترها از کاری که می‌کنند، راضی نیستند. در قلعه زاهدی آدم‌ها کسانی بودند که از این کارشان خوشحال نمی‌شدند.»
وی ادامه داد: «متن کیانی به این صورت است که او در شکل نگاهش به این شخصیت‌ها موفق عمل کرده و به خوبی به آنها پرداخته است. افرادی که کاراکترهای سیاسی نیستند که به جای انگشت اتهام فکر کنیم که چرا این اتفاق برایشان رخ داده است. از نظر من آسیب‌شناسی این معضل بسیار مهم‌تر است.»
روز عقیم کار شریف و قابل دفاعی است
فهیمه امن‌زاده که دیگر بازیگر این اثر نمایشی است، ضمن اشاره به تجربه همکاری در نمایش پیشین کیانی، گفت: «همیشه دوست داشتم نقش کمدی را با وی تجربه کنم، ولی خوشحالم که در این پروژه همکاری دارم، زیرا موضوع کاملا بکر است و به طور جدی به آن پرداخته نشده است. کار کردن روی این موضوع جسارت می‌خواهد و در شرایطی که هرکس سعی دارد مخاطب را به هر بهانه و قیمتی به سالن‌های نمایشی بکشاند، حسین کیانی روی موضوعی کار کرده که کاملا انسانی است. الان این موضوع ادامه دارد و شاید جرات بازگویی آن را کسی نداشته باشد. کیانی جسارت به سمت این موضع رفتن و اجرای آن در شرایط کنونی که مخاطب سخت به سالن نمایش می‌آید را دارد. روز عقیم کار شریف و قابل دفاعی است.»
روز عقیم عبارتی چندپهلو است که مخاطب را به فکر وامی‌دارد
کیانی درباره عنوان «روز عقیم» که به این اثر نمایشی اختصاص یافته، گفت: «روز عقیم عبارت قرآنی است و در سوره حج به معنای روز قیامت است. به این منظور که این روز، روزی بی‌خیر و برکت است و در آن دعایی مستجاب نمی‌شود. در حقیقت در روز عقیم فرصت برای اجابت دعا از دست رفته است. این عبارت، عبارت زیبا و جذابی بود که نتوانستم از خیر آن بگذرم. ضمن اینکه «روز عقیم» عبارتی چندپهلو است و ابعاد متفاوتی دارد و مخاطب را به فکر وامی‌دارد که چرا این عنوان برای نمایش انتخاب شده است.»
درام جدی که درگیرکننده باشد در حال زدوده شدن است
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به معضل موجود در حوزه درام‌نویسی اشاره کرد و افزود: «درام جدی که درگیرکننده باشد در حال زدوده شدن است و این زنگ خطری جدی است. چند سالی است که برای تئاتر ملی و ایرانی ما این زنگ به صدا درآمده و باید گوش شنوایی باشد که آن را بشنود و احساس خطر کند، وگرنه شاهد درام‌های جدی و جاندار نخواهیم بود و عموما به سمت اقتباس و یا ترجمه حرکت می‌کنیم.»
وی ادامه داد: «ممکن است مخاطب را مثل سیرک با اجرای نمایش به هیجان آورند، ولی این درام وصف حال ایرانی نیست. این نمایش‌ها نمی‌تواند بن‌مایه‌های ایرانی را نمایندگی کند و به عنوان شناسنامه‌ای برای آیندگان به یادگار ماند. چه در سینما و چه در تلویزیون جنس آثار تاریخی به نحو اسفناکی به سمت ابتذال رفته است. چه آنها که از آنتن تلویزیون و چه آنها که از شبکه خانگی پخش می‌شوند در محتوا، لباس و گویش دچار جعل تاریخی شده‌اند تا مخاطب را جلب کنند و مخاطبی که کتاب نمی‌خواند متوجه نمی‌شد که چه درصدی از واقع‌گرایی در آن فیلم و یا سریال وجود دارد. تولیدکنندگان آثار تاریخی به دلیل گریزها و فرارها برای رهایی از تیغ سانسور به تاریخ روی می‌آورند که بیشتر آثارشان تاریخ‌انگاری است تا تاریخ‌نگاری! برای من که 60درصد از آثارم تاریخی است، مهم این است که نمایشنامه‌ای بنویسم که مخاطب را دچار ابتذال و تاریخ‌نویسی قلابی نکند. در «روز عقیم» سعی شده بخشی از تاریخ را واقعی را به مخاطب عرضه کنیم.»
نمایش «روز عقیم» از 1 مرداد تا 1 شهریورماه هر شب ساعت 21 در تئاتر باران روی صحنه می‌رود.
صفحه رسمی سایت خبری تئاتر در تلگرام
https://telegram.me/onlytheater
