پاییزی دیگر بر تئاتر ایران گذشت، در این پاییز اتفاقات زیادی رخ داد که شرایط امروز و همچنین آینده تئاتر را با بیم و امیدهایی از سوی هنرمندان و علاقه‌مندان تئاتر روبه رو کرده است.

پایگاه خبری تئاتر: رسیدن مشکلات زیربنایی و فنی تئاتر شهر به نقطه بحرانی و بازدید و تصمیم‌گیری وزارت ارشاد و شهرداری تهران برای حل مشکلات این مجموعه، ادامه معضلات تالار مولوی و انجام نشدن تعمیرات لازم در این مرکز تئاتر دانشجویی، گمانه‌زنی‌ها و صحبت‌ها پیرامون تغییر مدیریت اداره کل هنرهای نمایشی، چگونگی روند جشنواره تئاتر فجر و ارائه گزارش صد روزه اول دولت یازدهم در زمینه فرهنگ و هنر از جمله موضوعاتی است که در پاییز گذشته مورد توجه افکار عمومی‌ اهالی و علاقه‌مندان تئاتر کشور قرار گرفته است.

در این گزارش ایسنا مروری دارد بر رخدادهای مهمی که پاییز امسال در عرصه تئاتر کشور اتفاق افتاده است.

تالار مولوی و دغدغه بازگشایی

شاید یکی از مهمترین اتفاقاتی که اوایل مهرماه علاقه‌مندان تئاتر منتظر آن بودند، شروع تعمیرات و بازسازی تالار «مولوی» بود چرا که پیش از آن، مدیر این تالار و معاون اجتماعی فرهنگی دانشگاه تهران از شروع تعمیرات در این زمان خبر داده بودند، سعید اسدی مدیر تالار مولوی اظهار امیدواری کرده بود که در حداقل زمان، مشکل سیستم برق این مجموعه برطرف شود اما این اتفاق رخ نداد و بر اساس گفته‌های معاون اجتماعی فرهنگی دانشگاه تهران، مشکل بودجه و تأمین اعتبار لازم برای آغاز تعمیرات تالار مولوی اصلی‌ترین مانع برای این اتفاق بود.

روزها و هفته‌ها گذشت و نگرانی هنرمندان و به خصوص دانشجویان فعال در تئاتر همچنان ادامه داشت، درهای تالار مولوی بیش از هشت ماه بود که بسته مانده بود و هیچ نشانه‌ای هم از فعالیت‌ دوباره آن به چشم نمی‌خورد تا اینکه اواسط آذرماه مدیر تالار مولوی تصمیم گرفت پیش از شروع تعمیرات، سالن کوچک مولوی فعالیت‌اش را آغاز کند و در این زمان نمایش «نان» به کارگردانی نصیر ملکی‌جو در این سالن به صحنه رفت و چندی بعد هم اعلام شد که نمایش «خشت خام» کار احسان فلاحت‌پیشه از اوایل دی‌ماه در سالن اصلی تالار مولوی در شرایطی اجرا می‌شود که به جای سیستم نوری سالن، از لامپ استفاده می‌شود.

مطمئنا فعالیت دوباره تالار مولوی برای هنرمندان تئاتر جای خوشحالی دارد. اما اگر در کنار این فعالیت نشانه‌هایی هم از شروع تعمیرات ضروری در این سالن دیده شود این خوشحالی و امیدواری تداوم بیشتری خواهد داشت.

امید‌ها برای بازسازی تئاتر شهر جان گرفت

19 آبان ‌ماه بود که اتابک نادری، مدیر مجموعه تئاتر شهر از بحرانی بودن وضعیت زیربنایی و فنی این مجموعه خبر داد و عنوان کرد: تئاتر شهر به لحظه انفجار خود نزدیک شده است.

صحبت‌های نادری واکنش‌های زیادی را دربین هنرمندان ایجاد کرد؛ به طوری که بسیاری از اهالی تئاتر بر ضرورت انجام هر چه سریع‌تر تعمیرات این مجموعه تأکید کردند.

با وجود تعمیراتی که چند سال پیش در تئاتر شهر اتفاق افتاد، اما همچنان این مجموعه از مشکلات کوچک و بزرگ زیادی رنج می‌برد.

پس از صحبت‌های مدیر مجموعه تئاتر شهر با وجود اینکه گفته می‌شد صحبت‌ها و مذاکراتی برای بازسازی و تعمیرات تئاتر شهر با معاونت هنری و اداره کل هنرهای نمایش در حال انجام است، اما به دلیل اینکه هیچ نشانه و یا اقدام عملی در این باره دیده نمی‌شد، تا حدود زیادی باعث ناامیدی تئاتری‌ها شد بود.

تا اینکه اواخر آذرماه علی‌اصغر کاراندیش معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی وزارت ارشاد از بخش‌های مختلف تئاتر شهر بازدید کرد.

او در این جلسه مشترک با قادر آشنا، مدیر اداره کل هنرهای نمایشی و اتابک نادری مدیر تئاتر شهر بر لزوم تأمین اعتبار 12 میلیارد تومان برای تعمیرات کامل این مجموعه خبر داد.

کاراندیش همچنین بر لزوم مشورت با اهالی هنر و فرهنگ برای بازسازی تئاتر شهر تأکید کرد و گفت که باید تا آغاز جشنواره تئاتر فجر اقدامات فوری مانند بهبود وضعیت سرویس‌های بهداشتی، درهای ورودی و خروجی و ... در تئاتر شهر انجام شود و کارهای اساسی‌تر مثل سیستم برق مجموعه، خروجی اضطراری، سیستم اعلام و اطفای حریق، ایزوگام پشت‌بام و... پس از جشنواره انجام شود.

این صحبت‌ها در حالی بود که کانون کارگردانان خانه تئاتر هم چندی قبل از این بازدید، بهروز غریب‌پور را به عنوان فردی شایسته به عنوان مدیر پروژه بازسازی تئاتر شهر پیشنهاد کرده بود.

چند روز بعد از بازدید کاراندیش از تئاتر شهر، محمدهادی ایازی معاون فرهنگی هنری شهرداری تهران و جمعی از مسئولان شهرداری از فضای بیرونی و داخلی تئاتر شهر بازدید و بر انجام اقداماتی برای بهسازی شرایط محیطی تئاتر شهر تأکید کردند.

تغییر مدیریت اداره کل هنر‌های نمایشی، شاید وقتی دیگر

یکی دیگر از اتفاقات مهمی که در ماه‌های اخیر مورد توجه تئاتری‌ها بوده، وضعیت مدیریت اداره کل هنرهای نمایشی است. معاونت هنری جدید پس از حدود 4 ماه هنوز دست به تغییر مدیران زیرمجموعه خود از جمله اداره کل هنرهای نمایش نزده است.

اوایل آذرماه خبرهایی مبنی بر استعفای قادر‌ آشنا، مدیر اداره کل هنرهای نمایشی شنیده شد، که البته او در آن زمان این خبر را نه تأیید و نه تکذیب کرد. اما در هفته‌های بعد علی مرادخانی، معاون هنری وزارت ارشاد از وجود دو گزینه اصلی برای مدیریت جدید اداره کل هنرهای نمایشی و هنرهای تجسمی خبر داد.

مرادخانی، علی طاهری و ملامحمد نوروزی را شانس‌های اصلی برای این پست‌ها معرفی کرد. اما به نظر می‌رسد معاون هنری وزارت ارشاد حداقل تا برگزاری سی‌ودومین جشنواره تئاتر فجر قصد تغییر مدیریت در اداره کل هنرهای نمایشی را ندارد.

واکنش‌ها به عملکرد 100 روزه دولت جدید در عرصه هنر

پس از ارائه گزارش 100 روزه اول دولت یازدهم، توسط رییس جمهور در اوایل آذرماه، اهالی فرهنگ و هنر هم دیدگاه‌های خود را نسبت به صحبت‌ها و برنامه‌های رئیس جمهور در بخش فرهنگ و هنر مطرح کردند.

رییس جمهوری در گزارش 100 روزه با تأکید بر اینکه تصدی‌گری دولت در امر فرهنگ باید به حداقل ممکن برسد، خاطرنشان کرد: صاحبان فرهنگ باید حوزه فرهنگ را به عهده بگیرند، باید فضای امنیتی را قدم به قدم از حوزه فرهنگ کنار بزنیم و کالاهای فرهنگی را باید بیشتر اقتصادی کنیم. باید در امر فرهنگ بتوانیم به انجمن‌های فرهنگی و صنفی اعتماد کنیم، چون صلاحیت‌شان از خیلی از کارمندان دولت بیش‌تر است و این‌طور نیست که صلاحیت یک کارمند دولت از فیلم‌ساز و نویسنده بالاتر باشد. البته لازم است که فضای مناسب برای تعامل آن‌ها فراهم شود.

اهالی تئاتر هم واکنش‌های متفاوتی نسبت به این موضوع داشتند. برخی روند طی شده در 100 روز اول دولت را مثبت ارزیابی کردند و از به وجود آمدن جو امیدواری در عرصه هنر در این مدت صحبت کردند اما برخی دیگر هم ارزیابی چندان مثبتی از 100 روز اول دولت در زمینه فرهنگ و هنر نداشتند و گفتند تغییر محسوسی در روند امور هنری کشور ایجاد نشده است.

جشنواره تئاتر فجر کم هیجان‌تر از پیش

جشنواره تئاتر فجر در پاییز امسال روند نسبتا آرامی را پشت سر گذاشت و نسبت به سال‌های قبل از شور و هیجان کمتری برخوردار بود، البته بودند افراد و گروه ‌هایی که انصراف خود را به دلیل برخی مشکلات اعلام کردند و یا هنرمندان نام‌آشنایی که از پذیرفته نشدن کار‌هایشان در جشنواره گله‌مند و معتقد بودند هیچ قائده و اصولی برای انتخاب آثار در جشنواره تئاتر فجر وجود ندارد.

اما به غیر از این موضوعات، در پاییزی که گذشت، تئاتر شاهد اتفاقات دیگری هم بود.

اواسط مهرماه بود که خبرهایی از بروز برخی حاشیه‌ها در جشنواره‌های تئاتر استانی مثل فارس، کرمان، چهارمحال بختیاری و... شنیده شد.

حمید پورآذری و بهرام تشکر که به عنوان داور و منتقد به جشنواره استانی چهار محال و بختیاری رفته بودند، از بروز برخی درگیری‌ها در اختتامیه این جشنواره خبر دادند. آن‌ها از معاونت هنری و مدیر اداره هنرهای نمایشی خواستند که به مشکلات جشنواره‌های استانی رسیدگی کنند.

اواخر مهرماه بیستمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان در همدان با دبیری شهرام کرمی برگزار شد. در این جشنواره که شش سالن تئاتر همدان میزبان آن بود، 26 گروه تئاتری از استان‌های مختلف کشور و 50 میهمان خارجی در آن شرکت کرده بودند.

هنرمندانی که به خانه شان بازگشتند

در پاییزی که گذشت صحنه تئاتر شاهد هنرمندان و گروه‌های تئاتری بود که پس از چند سال دوری از تئاتر بار دیگر نمایش‌هایشان را به صحنه آوردند.

رحمان سیفی‌آزاد پس از 12 سال دوری از تئاتر، نمایش «شایعات» نوشته نیل سایمون را از مهرماه در تماشاخانه ایرانشهر با استقبال خوب تماشاگران اجرا کرد، اکبر زنجان‌پور هم پس از 5 سال دوری از تئاتر نمایش «دایی‌وانیا» اثر چخوف را در سالن‌ اصلی تئاتر شهر از اوایل آذر به صحنه برد.

همچنین گروه تئاتر «اشتباهات» به سرپرستی میثم عبدی پس از هشت سال دوری از صحنه از اوایل دی‌ ماه نمایش «کمدی استشمامات» را در فرهنگسرای نیاوران به صحنه می‌برند.

نارحتی قلبی برای یک بازیگر در حین اجرا

در آخرین روزهای اجرای نمایش «شایعات» مجید صالحی از بازیگران این نمایش در حین اجرا دچار ناراحتی قلبی شد و چند روز بعد هم مورد عمل جراحی قلب قرار گرفت. او پس از جراحی و بهبود شرایط جسمانی‌اش به اجرای نمایش «در شوره‌زار» کار حسین کیانی پیوست. این نمایش این روزها در تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه است.

یکی از جالب‌ترین اتفاقات پاییز امسال حضور پژمان جمشیدی فوتبالیست بر صحنه تئاتر بود. پژمان جمشیدی بازیکن سابق تیم پرسپولیس که اخیرا در سریال «پژمان» کار سروش صحت بازی کرده بود، در نمایش «بادی که ترا خشک کرد، مرا برد» به کارگردانی علی نرگس‌نژاد، به عنوان بازیگر در کنار بهاره رهنما حاضر شد، تا صحنه تئاتر را هم تجربه کرده باشد.

درگذشتگان تئاتری در پاییز

در پاییز امسال جامعه هنری و تئاتر کشور در غم از دست رفتن چند هنرمند نشست.

رضا خمسه‌ای هنرمند با سابقه «خیمه شب باز» به دلیل بیماری، 15 مهر ماه از دنیا رفت. همچنین اسماعیل ارحام صدر هنرمند پیشکسوت تئاتر 30 مهر دار فانی را وداع گفت.

شامگاه 14 آذر رضا رضامندی هنرمند پیشکسوت و از دوستان سعدی افشار بر اثر عارضه قلبی دیده از جهان فرو بست. 19 آذرماه سینا نادری فرزند جوان علیرضا نادری پس تحمل چند سال بیماری سرطان از دنیا رفت و این هنرمند را داغدار کرد.


منبع: خبرگزاری ایسنا