بعضی آقایان؛ جشنواره تئاتر آئینی سنتی را فقط به نام خودشان زده‌اند

کارگردان نمایش «سیاوش در آتش» با بیان اینکه «این نمایش را برای جشنواره آماده کردیم و علیرغم اینکه تمام داوران از آن خوششان آمده بود، اما رد شد» گفت: بعضی آقایان، جشنواره آئینی سنتی را فقط به نام خودشان زده‌اند و اسم و لقب برای خودشان درست کرده‌اند و فقط به کسانی اجازه دادند در جشنواره روی صحنه بروند که فقط از سر و کول این دبیر جشنواره بالا می‌رفتند.

پایگاه خبری تئاتر- ایلنا: مجید علم‌بیگی درباره پروسه انتخاب متن نمایش «سیاوش در آتش» در جشنواره تئاتر آئینی سنتی گفت: مهدی میرباقری نویسنده این نمایشنامه است که در سال 87 برگزیده جشنواره تئاتر فجر شده و به چاپ هم رسید. ایشان در مشخصات کتاب نوشته؛ اقتباس و خوانشی از شاهنامه؛ یعنی حدود 80 درصد به اصل شاهنامه وفادار بوده. مثلا در شاهنامه سودابه توسط رستم کشته می‌شود اما در این نمایشنامه سودابه عاشق شده و به پاکی سیاوش پی برده از عشق زمینی به عشق آسمانی می‌رسد و سیاوش را دنبال می‌کند. در واقع نویسنده در این نمایشنامه مقدار زیادی به داستان فردوسی وفادار بوده است.

او با بیان اینکه «من به عنوان کارگردان تا حدی اثر را دراماتورژی کردم» ادامه داد: 7-8 شخصیت را از داستان درآوردم و حدود 30 صفحه را حذف و خلاصه کردم. حرکات موزون هم به کار اضافه کردم، بخشی از دیالوگ‌ها را به صورت همسرایان درآوردم و آواز به آن اضافه کردم که ایده‌های کارگردانی بود.

علم‌بیگی با بیان اینکه «رد شدن از آتش و سر بریده شدن سیاوش محور این نمایش است» گفت: «سیاوش در آتش» داستان این شخصیت اسطوره‌ای را از همان ابتدا یعنی به دنیا آمدن روایت می‌کند و بعد عشق‌اش به سودابه و سپس به سلامت از آتش رد شدن. بعد هم ایران را علیرغم میلش ترک می‌کند و اتفاقاتی می‌افتد که دست آخر توسط دسیسه گرسیوز کشته می‌شود.

کارگردان نمایش «سیاوش در آتش» با اشاره به انتخاب این متن برای اجرا گفت: من به عنوان کسی که سال‌ها بازیگری و بعد کارگردانی کرده‌ام؛ هر متنی که ببینم، خوشم بیاید و جذبم کند را کار می‌کنم. البته همه مرا به عنوان کمدین و ژانر کودک می‌شناسند اما من می‌خواهم ژانرهای دیگر را هم تجربه کنم و محدود به یک ژانر نکنم. برای جشنواره تئاتر آئینی سنتی امسال به دنبال یک متن تخت حوضی می‌گشتم اما با مهدی میرباقری آشنا شدم که این متن را براساس شاهنامه نوشته بود و به من معرفی کرد. فکر کردم چون براساس شاهنامه است باید در جشنواره آئینی سنتی جایی داشته باشد. گفتم من سعی می‌کنم این متن را به این سبک نزدیک‌تر هم کرده و از شیوه‌های نمایش ایرانی استفاده کنم.

علم‌بیگی ادامه داد: این نمایش را برای جشنواره آماده کردیم و علیرغم اینکه تمام داوران خوششان آمده بود اما رد شد. بعضی آقایان، جشنواره آئینی سنتی را فقط به نام خودشان زده‌اند و اسم و لقب برای خودشان درست کرده‌اند اما فقط به کسانی اجازه دادند در جشنواره روی صحنه بروند که فقط از سر و کول این دبیر جشنواره بالا می‌رفتند؛ از نگاه ایشان هر کاری را که در تمرین‌ها برود و ببیند و نظر بدهد؛ پذیرفته شده و به داورها کاری ندارد. داور را برای چه گذاشته‌اند؟ پیش از مرحله داوری خیلی از کارها رد شده بود. من شاهد دارم که کار مرا ایشان پیشاپیش رد کرده بود. در روزهایی که تمرین می‌کردیم این آقا به یکی از بازیگران پیشکسوت نمایش من گفته بود آن کار که رد شده برای چه در آن بازی می‌کنی؟! در حالی که متن قبول شده و در حال تمرین بودیم.

احیای تئاتر ملی با شاهنامه‌بینی در پردیس تئاتر تهران

او با بیان اینکه «وقتی که جشنواره‌ای برگزار می‌شود و براساس حق دادن کارها داوری نمی‌شود و براساس ارزش‌های واقعی نمایش‌ها به جشنواره وارد نمی‌شوند بلکه براساس رانت انتخاب می‌شوند؛ در نتیجه اغلب کارهای ارائه شده ضعیف خواهند بود» گفت: دانشجویی که درس هنر می‌خواند دنبال فرصت جشنواره است اما آثار ضعیف می‌بیند و این موضوع به بدنه تئاتر آسیب می‌زند چراکه آن دانشجو فکر می‌کند برآیند تئاتر ایرانی اینها است. این از ضریات شدیدی است که به بدنه تئاتر ایرانی وارد می‌شود. اگر روش ورود آثار به جشنواره را مورد تجدیدنظر قرار ندهیم و فقط براساس رابطه دوستی باشد در آینده آسیب خواهیم دید.

این کارگردان تئاتر همچنین در رابطه با اهمیت استفاده از داستان‌های شاهنامه برای متون نمایشی گفت: شاهنامه برای درام و تئاتر منبعی بسیار غنی است. باتوجه به اینکه یکی از ارزش‌های زبان فارسی است باید تئاتری‌ها و سینمایی‌ها خیلی به آن بپردازند و بها دهند. این چند ده هزار بیت می‌تواند در داستان‌ها مورد استفاده زیادی قرار بگیرد. سیاوش یکی از آنهاست؛ ده‌ها داستان از پهلوانی‌های رستم و دیگر شخصیت‌ها در آن وجود دارد. بخش پهلوانی که غیرت و شجاعت بیشتر را به جامعه تزریق کند.

وی افزود: ما در نمایش‌هایمان بیشتر به رستم و سهراب پرداختیم و گاهی درباره سیاوش. اما داستان فراوان است. اما ما همچنان غافلیم و نمی‌دانم چرا مدام سراغ درام‌های خارجی می‌رویم؟ البته آنها هم ارزش‌های خودش را دارد اما باید از این منبع غنی دراماتیک استفاده کنیم و به نظرم مهدی میرباقری بسیار خوب از پس این کار برآمده است. وظیفه نویسنده‌ها و بعد هم کارگردان‌هاست که سراغ این متون بروند.

علم‌بیگی ضمن دعوت از تماشاگران برای تماشای «سیاوش در آتش» با همه ایرادها و نقص‌هایی که این اثر می‌تواند داشته باشد، گفت: تئاتر ایرانی فقط نقالی و پرده‌خوانی و روحوضی یا شاهنامه‌خوانی که نوعی نقالی و پرده‌خوانی است و تعزیه، نیست؛ می‌شود از تکنیک‌های اجرایی پرده‌خوانی، تخت حوضی و نقالی استفاده کرد و در یک متن ایرانی که آنهم برگرفته از شاهنامه یا دیگر متون ایرانی است استفاده کرد و یک نمایش تمام ایرانی ساخت. شعار من احیای تئاتر ملی است؛ تئاتر ملی از کجا قرار است بیاید؟ اگر متن ما نوشته یک نویسنده ایرانی و برگرفته از اسطوره‌هایمان و با استفاده از تکنیک و شیوه ایرانی باشد می‌شود تئاتر ملی. دیگر شعار این نمایش شاهنامه‌بینی است؛ درحالی که ما تاکنون شاهنامه‌خوانی داشتیم.

او تصریح کرد: «سیاوش در آتش» درواقع احیای تئاتر ملی با شاهنامه‌بینی در پردیس تئاتر تهران است.

محمد چاپاریان، احمد داودی، مریم رادپور، بهمن روزبهانی، مریم عسگری، مجید علم بیگی و حسن قدیمی بازیگران «سیاوش در آتش» هستند که از 21 مهر به مدت یک ماه در پردیس تئاتر تهران روی صحنه می‌رود.