هشدار قطب‌الدین صادقی به "سهم‌خواهان تئاتر"

چارسو پرس: ایسنا: این کارگردان تئاتر و بازیگر در آستانه برگزاری انتخابات خانه تئاتر در پاسخ به اینکه با وجود انتقاداتی که به این خانه مطرح می‌شود چقدر انتخابات هفته آینده می‌تواند تغییرات مثبت ایجاد کند؟ گفت: ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که وجود تشکلات در زندگی شهری و اجتماعی یکی از نشانه‌های بارز مدنیت است و یک ویژگی بارز جوامع بزرگ مدنی امروزی، در این است که ساختارهای متعددی برای پاسخگویی به نیازهایشان دارند. این ساختار ممکن است اقتصادی، سیاسی، اجتماعی یا هنری باشد و خانه تئاتر هم در همین راستا فعالیت می‌کند.

او افزود: اما حقیقت این است که ما در شرایط فعلی اصلا سندیکا نداریم، چون دولت اجازه داشتن آن را نمی‌دهد. سندیکا یک ساختار مستقل است که با پول اعضایش اداره می‌شود و در جامعه ما دولت اجازه نمی‌دهد چنین چیزی به وجود آید. اوایل انقلاب اقداماتی انجام شد اما سازمان‌های سیاسی به شدت در آن‌ها نفوذ کردند و دولت از همین می ترسد. خانه تئاتر یک مفهوم عام‌تر است که هزینه‌اش را وزارت ارشاد و شهرداری می‌دهد و به هیچ وجه مستقل نیست. ضمن اینکه شرایط این روزهای خانه تئاتر هم به گونه‌ای شده است که حتی اعضایش حق عضویت سالانه خود را پرداخت نمی‌کنند و در مقابل آن فقط توقع دارند؛ یعنی همه حقوق خود را می‌خواهند اما وظایفشان را انجام نمی‌دهند.

صادقی که مدتی است سالن تئاتری «شانو» را راه‌اندازی کرده است، با اشاره به چند بار عضویت خودش در هیأت مدیره خانه تئاتر ادامه داد: زمانی که در هیات مدیره بودم به مرور احساس کردم به درد آنجا نمی‌خورم چون متوجه شدم تشکیلاتی در آن پشت و به طور یواشکی به دنبال قبضه کردن همه چیز آنجاست. مثلا عده‌ای بودند که سابقه زیادی نداشتند ولی من به رغم مخالفت آقایان انتظامی و راد و برخی دیگر، به شدت دفاع کردم تا این افراد حضور داشته باشند، چون بالاخره باید یک ساماندهی درستی انجام شود و خانه تئاتر در مورد مسکن و بیمه و حقوق آن‌ها وظایفی بر عهده دارد، غافل از آنکه عده‌ای به فکر بودند تا از این افراد برای انتخابات آینده استفاده کنند و من دیدم «ما کجاییم در این بحر تفکر، تو کجا؟» من به حقوق صنفی و اجتماعی آن‌ها فکر می‌کردم ولی برخی دیگر در پی گردآوری سیاهی لشکر بودند و حتی تهدید کردند اگر در خانه تئاتر به نتیجه نرسند می‌روند خارج از خانه، انجمن مستقل تشکیل می‌دهند.

وی گفت: نتیجه تمام این‌ ماجراها این شد که چند نفر که به هیچ وجه شخصیت اجتماعی و فرهنگی و تجربه‌ای نداشتند از طریق همین سیاهی لشکرها بالا آمدند و حتی امتیازشان از آقای انتظامی هم بیشتر شد و دیدم که ما هنوز تفکر بَدَوی قبیله‌ای داریم، به همین دلیل دیگر خیلی تمایلی به حضور نداشتم و حتی امسال هم غیابا در کانون کارگردانان به من رأی دادند، اما واقعیت این است که دل خوشی ندارم.

صادقی اظهار کرد:‌ با این حال تمام این‌ها را گفتم، این را هم اضافه می‌کنم که هر تشکلی به درد جامعه ما می‌خورد وَلو پر از اشتباه، چون ما بالاخره باید سازماندهی را یاد بگیریم و اشتباهاتمان را در جایی تصحیح کنیم. یک جایی باید باشد که به مطالبات بیمه و مسکن هنرمندان رسیدگی کند. وقتی آقای احمدی نژاد ما 60 نفر را اخراج کرد من یکی از سه نفری بودم که از طرف آن 60 نفر بازیگر و کارگردان مسئله را پیگیری و به دادگستری، دیوان محاسبات، وزارت ارشاد و کمیسیون فرهنگی مراجعه کردیم. آنجا تازه متوجه شدیم همه ما کارگر هستیم و من با مدرک دکترا به عنوان کارگر روزمرد در آن مورد شکایت کردم. آن زمان آبروی ما رفت و خیلی‌ها فکر کردند ما بدهکاریم، در صورتی که برای احقاق حق خود پیگیر بودیم. آنجا فهمیدیم که هنرمند چقدر بی‌پایگاه، بی‌جایگاه و بی‌پشتوانه است.

او گفت: در این وضع بی‌هویتی، بالاخره در یک جایی باید مشروعیت پیدا کنید و نکته مهم این است که این مشروعیت، دولتی نیست. هرچند دولت چند سوپراستار را تربیت می‌کند تا از طریق آن‌ها مسائل سیاسی خود را مطرح کند و از این طریق توده‌های مردم را به طرف خود بکشاند، اما کلا به این نتیجه رسیدم که جامعه ما خیلی طرفدار هنرمند نیست. در این میان خانه تئاتر هم وضعیت خاص خود را دارد. کسانی که در آنجا بوده‌اند زحمت خود را کشیده‌اند و نمونه آن اصغر همت است که از سال‌های قدیم زندگی او را می‌شناسم.

وی با تاکید براینکه با وجود برخی امتیازاتی که خانه تئاتر ارائه می‌داده اما شخصا از هیچ امتیازی بهره نبرده است، افزود: در حال حاضر معترضان به وضعیت خانه تئاتر به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شوند؛ یک دسته آن‌هایی هستند که می‌خواهند وضعیت فعلی خانه تئاتر را تغییر دهند اما نمی‌دانند می‌شود یا خیر. این در حالی است که برای تغییر، هیأت مدیره نمی‌تواند کاری کند و مجمع عمومی باید اقدام کند و به همین دلیل اساسنامه باید تغییر کند. ضمن اینکه با این وضع، خانه تئاتر سندیکا نمی‌شود چون سندیکا مستقل است، اما بودجه خانه تئاتر را هنوز نهادهای دولتی می‌دهند.

قطب‌الدین صادقی با بیان اینکه معتقد است افرادی که پیگیر این مسائل هستند حسن نیت دارند، گفت: خودم هم اوایل یکی از آن‌ها بودم ولی چون در آنجا یکی، دو نفر دیکتاتور وجود داشت من در اعتراض به آن‌ها آنجا را ترک کردم، در عین حال دسته دیگری هم هستند که به نظرم دنبال سهم هستند و می‌خواهند آنجا را قبضه کنند. این‌همه سروصدایی که راه افتاده کاملا توأم با حسن نیت نیست. به نظرم همه چیز قاطی شده و نمی‌شود تشخیص داد اوضاع دست کیست. این انتخابات هم به فضایی برای یارکشی تبدیل شده است ولی اگر ببینم سوء نیت جدی در این موضوع وجود دارد با همه قدرت، قلم و نطقم به میدان خواهم آمد چون این همه زحمت کشیده نشده است که عده‌ای این فضا را به سود خود قبضه کنند.

او در پایان در پاسخ به اینکه با توجه به عدم رغبتی که از سوی بسیاری از اعضای خانه تئاتر برای حضور در انتخابات وجود دارد چه راهکاری می‌توان ارائه کرد تا به بهبود اوضاع امیدوار شد؟ گفت: تنها راه آگاهی است و باید بچه‌های هنرمند آگاه شوند و احساساتی و حزبی برخورد نکنند. باید با شعور، با تحلیل و با احساس مسئولیت وارد میدان شوند. در حالا حاضر فضا را به شدت مسموم می‌دانم و حتی در جلسات هم شرکت نمی‌کنم حتی در جشن‌های اخیر هم حضور نداشتم که البته به دلیل حضور من در سخنرانی‌های دو سمینار در کردستان بود واین فضا را به شلوغی‌ها و جاه‌طلبی‌های تهران ترجیح دادم چون آن را بسیار سازنده‌تر از این هرج و مرج فعلی می‌دانستم.