مرضیه برومند: کمربندهایمان را محکم بسته‌ایم

پایگاه خبری تئاتر: کمتر از یک ماه به شروع جشنواره تئاتر عروسکی تهران (مبارک) که هر دوسال یک بار برگزار می‌شود باقی مانده و مرضیه برومند که تا اواخر سال قبل شایعه استعفایش از دبیری جشنواره شنیده می شد، این روزها پس از برطرف شدن برخی مشکل ها و نیز با همراهی دوستان و همکاران جوان و قدیمی خود مشغول آماده‌سازی جشنواره‌ است؛ جشنواره‌ای که تفاوت مهم و قابل توجه آن با دیگر رویدادهای هنری کشور افتتاحیه‌ای است که چند سالی است در خیابان و با حضور خانواده‌ها و بچه‌ها و عروسک‌ها برپا می‌شود. برومند در گفت‌وگویی درباره شادپیمایی جشنواره عروسکی که خودش هم این واژه را  برایش انتخاب کرده است، گفت: سال 93 یعنی دوره پانزدهم این جشنواره  به نوعی امتحانی بود که ببنیم اگر چنین برنامه‌ای برگزار شود چه اتفاقی می‌افتد؟ چون معمولا از این نوع برنامه‌هایی که با شادی همراه باشند نداریم و راه‌پیمایی‌ها بیشتر به بهانه‌های مذهبی و عزا و سیاسی است. در آن سال برنامه ما تجربه خوب و جذابی از آب درآمد چون با وجود راه‌بندانی که در خیابان‌ها پیش آمد مردم با سلایق و عقاید مختلف خیلی همراهی کردند و دیدیم وقتی بحث شادی و همدلی باشد مردم حتی شلوغی و راه‌بندان را هم تحمل می‌کنند. او افزود: در سال 95 کمی برنامه‌ریزی ‌شده‌تر و با مسیری طولانی‌تر افتتاحیه و شادپیمایی را پیش بردیم که مسیر تالار وحدت تا تئاتر شهر را طی کردیم و آن هم فوق العاده بود. در آن دوره حضور مردم فراتر از انتظار ما بود و حتی رییس یونیما جهانی که همراه ما بود باور نمی‌کرد چنین استقبالی از افتتاحیه یک جشنواره شود چرا که در هیچ کشوری چنین چیزی با این شور و حال و مخصوصا در شهری بزرگ مثل تهران ندیده بود. بخشی از مشکلات جامعه بخاطر همدل نبودن است برومند خاطرنشان کرد: در آنچه ما برای جشنواره و بویژه افتتاحیه تدارک دیدیم همدلی زیادی در سطح جامعه ایجاد شد و این از آن جهت اهمیت دارد که به نظرم در شرایط فعلی بخشی از مشکلات بخاطر همدل نبودن جامعه است و اینکه به فکر تامین منافع بلندمدت نیستند، در حالی که در دوران جنگ اصلا چنین چیزی را شاهد نبودیم. او با اشاره به اینکه ترجیح می داد در جشنواره امسال که از 31 تیرماه به طور رسمی آغاز می‌شود، نشانه‌های جشنواره و نیز اجرای نمایش‌ها در نقاط مختلف تهران وجود داشته باشد، که امکانش فراهم نیست، درباره افتتاحیه جشنواره هفدهم گفت: من همیشه دوست داشتم این شادپیمایی در خیابان باشد تا مردمی که از برگزاری چنین جشنواره‌ای خبر ندارند خیلی ناگهانی با آن مواجه شوند و ببینند چه اتقاق عجیب و قشنگی است، ولی در خیابان‌های تهران بجز بحث ترافیک، مسائل و محدودیت‌های دیگری هم وجود دارد که کمی برنامه‌های ما را تغییر داده است. شادپیمایی در پارک آب و آتش دبیر این جشنواره با بیان اینکه افتتاحیه امسال همزمان با عید سعید قربان و یک روز زودتر از تاریخ رسمی جشنواره است، ادامه داد: دوست داشتیم شادپیمایی را از میدان ولیعصر (عج) به سمت تئاتر شهر  دنبال کنیم ولی هم به دلیل مناسبت عید مذهبی و هم برخی مسائل دیگر که هماهنگی و گرفتن مجوز را ممکن بود سخت کند، تصمیم گرفتیم افتاحیه را که در یک روز تعطیل است، در محلی دیگر مثل یک مکان تفریحی اجرا کنیم، به همین دلیل وقتی بوستان آب و اتش به ما پیشنهاد شد موافقت کردیم و اگرچه کمبود امکاناتی در آنجا وجود دارد اما با همراهی شهرداری و مدیران بوستان در تدارک انجام کارها در همان محل هستیم. به گفته برومند مراسم افتتاحیه از ساعت 17 تا 19 روز عید سعید قربان برگزار می شود و بعد از آن هم تا شب نمایش‌هایی اجرا خواهد شد،  ضمن اینکه دست‌اندرکاران جشنواره در تلاش هستند هر شب مقابل تئاتر شهر نمایش‌های خیابانی برای مردم اجرا شود تا محوطه بیرونی این مجموعه تئاتری که در کنار سالن حافظ، اصلی‌ترین محل اجرای نمایش‌های جشنواره است،  گرم و زنده نگه داشته شود. هنوز برای پول جشنواره دل شوره داریم در بخش دیگری از این گفت و گو برومند درباره مسائل مالی و بودجه جشنواره و نیز گرانی ارز گفت: ما همیشه قطره چکانی بودجه می‌گیریم ولی خوشبختانه تا الان مدیران در پرداخت پول  عقب نبودند و حالا که انتخاب نهایی آثار انجام و گروه‌ها مشخص شده اند، بخش دوم کمک هزینه ها را پرداخت می کنیم. البته رقم کمک هزینه هم به هر گروهی نسبت به خرجی  که دارد و اینکه از شهرستان می‌آیند متفاوت است و براساس بررسی کارشناسی به گروه ها پول میرسانیم تا کمتر مشکل داشته باشند. او تاکید کرد: با این حال همچنان دلشوره و استرس اینکه پول نیست وجود دارد و متاسفم بابت بی‌مهری آن‌هایی که بودجه را تعیین و بعد خیلی کمتر از رقم اصلی تخصیص می‌دهند. دبیر جشنواره تئاتر عروسکی همچنین درباره حضور گروه های خارجی و مشکلات ارزی هم گفت: گران شدن ارز به هرحال بر کار ما هم  تاثیر داشته بویژه آنکه برخی گروه‌ها دستمزد بالایی داشتند و به تفاهم نرسیدیم. البته بعضی گروه‌ها هم وقتی فهمیدند ما مشکل داریم تخفیف هایی دادند و برخی سفارتخانه‌ها هم همراهی خوبی کردند. با این حال امسال تعداد گروه‌های خارجی جشنواره را کم کردیم و از پنج کشور  کرواسی، تایوان، افغانستان، هلند و فرانسه 6 نمایش حضور دارند. ترس یک گروه روسی از جنگ در ایران! برومند با تاکید براینکه «امسال با توجه به شرایط اقتصادی کمربندهایمان را محکم بسته ایم» ادامه داد: در بخش تئاتر محیطی نمایش قابل توجهی که با معیارها و فرهنگ ما همخوانی باشد نداشتیم و در این بخش فقط نمایش های ایرانی اجرا می شود، اما در بخش صحنه ای می‌خواستیم اُبراتسُف (از روسیه) را به ایران دعوت کنیم و با اینکه با وجود 36 نفر، گروه خیلی پرخرجی بودند و دستمزد بالایی داشتند و سفارت روسیه هم هیچ همکاری نکرد، در نهایت به توافق رسیدیم، ولی بعد به طرزی عجیب و ناگهانی بهانه هایی برای انصراف مطرح کردند مثل گرمای هوا و سن بالای افراد گروه، که البته ما هم سعی کردیم از جایی دیگر دلیل اصلی را پیدا کنیم و متوجه شدیم آن ها ترسیده‌اند که نکند در ایران جنگ شود به همین دلیل ما هم پیگیر ماجرا نشدیم چون حضورشان با این دیدگاه اصلا برایمان اهمیت نداشت. او گفت: انصراف گروه روسی در حالی اتفاق افتاد که از آن طرف، گروه نمایشی فرانسه بعد از سخنرانی رییس جمهور امریکا ایمیل زد و بابت حرفهای آقای ترامپ پوزش خواست و گفت که با کمال میل به ایران می‌آیند و تخفیفی هم برای دستمزدشان دادند. با این حال گروه دیگری هم بود که به دلیل اینکه یکی از اعضایش به امریکا سفر می کند، نگران بودند که مبادا با سفر به ایران مشکل پیش آید و همین دلیل لغو حضورشان شد و این ها هر کدام بخشی از مشکلات ناشی از تحریم ها است که در جشنواره ها نمود پیدا می کند. برومند با اشاره به اینکه البته همین مسائل سبب بروز همدلی میان برخی گروه های عروسکی خارجی با ایرانی ها هم شده است، افزود: امسال تلاش کردیم تا جای ممکن ریخت و پاش نداشته باشیم و برای حضور گروه های خارجی هم تا جای ممکن با همراهی خودشان یا سفارتخانه ها اقدام کردیم. درباره گروه افغانستان هم امسال قرار بود موسسه گوته همکاری کند ولی به دلیل مشکلات مالی آن ها، این اتفاق نیفتاد با این حال حضور گروه افغانستانی که امسال برای سومین دوره خواهد بود، خوشحال کننده است چون این گروه فوق العاده است و در جشنواره عروسکی تهران هر سال بهتر شده و فعالیت شان باعث غرور ملی ماست. گروه های شهرستانی پیشتاز می شوند؟ دبیر هفدهمین جشنواره تئاتر عروسکی تهران در بخش دیگر از این گفت و گو درباره سطح کیفی آثار و اینکه برخی داوران از دیدن چند نمایش ابراز شگفتی کردند، گفت: برای من خیلی جذاب است وقتی می شنوم که ایرج طهماسب می‌گوید چند کار غرور آمیز دیده است و خیلی خوشحالم که توانستیم سطح جشنواره را این طور افزایش دهیم بویژه آنکه یک نکته مهم در بالا بردن این سطح، احساس همدلی بود که گروه های نمایشی از سوی ستاد جشنواره می گرفتند و متوجه می شدند که چطور دل گروه اجرایی جشنواره برای آثار و زحمات گروه های نمایشی می تپد. او با اشاره به بالا رفتن سطح کیفی آثار شهرستانی با خنده و شوخی افزود: من هر سال می‌گفتم باید به شهرستانی‌های سهمیه دهیم چون ممکن است نتوانند با گروه های تهرانی رقابت کنند ولی امسال طوری شد که باید به تهرانی‌ها سهمیه می‌دادیم و یکی از دلایل چنین اتفاقی این بود که در این سال ها از  گروه هایی که در جشنواره شرکت می کردند مراقبت شد. ضمن اینکه وقتی داوران ما برای دیدن آثار به شهرستان‌ها رفتند تا امکان قضاوت زنده وجود داشته باشد، در روحیه گروه ها و بررسی کارها تاثیر زیادی داشت چون وقتی از نزدیک کارها دیده می شود امکان ارزیابی شرایط کار و تمرین آن‌ها نیز فراهم است. وی یادآور شد: در دوره های قبل بعضی گروه ها برای جای تمرین هم گله داشتند و من از طریق انجمن هنرهای نمایشی یا کانون پرورش فکری سعی می‌کردم تماس هایی بگیرم و جایی را برای آن ها پیدا کنم با این حال این محرومیت ها در همه جای ایران یکسان است و حتی گاهی شاید بچه های شهرستان‌ها از برخی جهات امتیازات بهتری نسبت به تهرانی ها داشته باشند. برومند همچنین با بیان اینکه شرایطی مهیا کرده تا کارگردان‌هایی که آثارشان رد شده هم بتوانند برای یادگیری به تهران بیایند و در جشنواره حضور داشته باشند خاطرنشان کرد: جشنواره برای تبادل تجربه و یاد گرفتن نیز هست و این بی‌معنی است که اگر نمایش کارگردانی از شهرستان پذیرفته نشد، به جشنواره نیاید. علاوه براین نظر ما براین است که وقتی اجرای یک گروه در جشنواره تمام شد کارگردان در تهران بماند تا بقیه نمایش ها را ببیند. جشنواره تئاترعروسکی برای بچه ها یا بزرگترها؟ دبیر این جشنواره همچنین در پاسخ به اینکه آیا آثاری با محوریت تئاتر کوک و خانواده در جشنواره اجرا دارند؟ گفت: ما همیشه طبق فراخوان هشت کار کودک و خانواده می‌پذیریم و این سقف را هم حتما را رعایت می کنیم و البته تلاش می کنیم جدول را به گونه ای تنظیم کنیم که هر مخاطب، تماشاگر اثری باشد که مربوط به اوست و به این ترتیب از حضور کودکان در سالن هایی که نمایش متناسب با سن و سال آنها نیست خودداری شود که در این باره خود خانواده ها نیز باید هوشیار باشند. مرضیه برومند با اشاره به اینکه نام جشنواره عروسکی این تصور را به ذهن خیلی ها می رساند که جشنواره متعلق به کودکان است در حالی که تعداد کارهای بزرگسال بیشتر است، ادامه داد: همان 8 کار کودک و خانواده و 12 نمایش بزرگسال نشان می‌دهد که  رویکرد من چیست، چرا که اولویت در این جشنواره با تئاتر و با مفاهیم عمیق و فلسفی و اجتماعی است و حتی اثاری داریم که به راحتی می توانند در جشنواره تئاتر فجر امسال بدرخشند همانطور که پیش از این هم رخ داده است. او افزود: همچنین رویکرد جشنواره این است که همه از آن استفاده کنند و من خیلی دوست داشتم که بخش کودک و خانواده و بزرگسال را در جشنواره جدا می‌کردم، مثلا سه روز جداگانه یا سانس های جدا برای هر کدام تعیین می کردم و از آنجا که جدول هنوز بسته نشده نمی دانم برای چنین کاری امکانی هست یا خیر. برومند در آخر بیان کرد که در جشنواره امسال چند بخش دیگر مانند مهمان، جنبی و تجربی هم گنجانده شده اند که در بخش مهمان کارگردان هایی همچون افسانه زمانی و فربا دلیری نمایش های تازه خود با نام های «ترنج» و «چارلی و کارخانه شکلات سازی» را اجرا می کنند و در بخش تجربه آثار کوتاهی بین 5 تا 15 دقیقه هستند که در باکس های زمانی مختلف اجرا می شوند و دو نمایش از عادل بزدوده و آرش شریف زاده هم در صورت آماده شدن به صحنه خواهند رفت. دعوت برومند از خانواده ها او در پایان از خانواده ها و نیز بچه ها دعوت کرد تا روز 31 مردادماه و همزمان با عید سعید قربان از ساعت 17 با عروسک هایشان به بوستان آب و آتش بروند تا همه در کنار هم در شادپیمایی جشنواره تئاتر عروسکی تهران شرکت کنند.