با توجه به اینکه هفدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی به تازگی پایان یافته است، برای بررسی بیشتر شرایط اجرای نمایشها در تالارهای مختلف، به گفت‌وگو با گروهای نمایشی که در این جشنواره حضور داشتند، پرداختیم که نظر برخی از دست‌اندرکاران آن‌ها در اینجا منتشر می‌شود.
مریم نوقابی ـ کارگردان تئاتر «امروز چه سالیه؟!» ـ که از شهر مشهد در هفدهمین جشنواره بین المللی نمایش عروسکی شرکت کرده بود، درباره شرایط اجرا در تالار استاد انتظامی خانه هنرمندان ایران گفت: دیگر گروه‌ها از شب قبل از اجرا، سالن در اختیارشان قرار گرفته بود اما ما متاسفانه در فرصتی کمتر توانستیم سالن را برای تنظیم و بستن نور در اختیار داشته باشیم و در واقع ساعت دو ظهر همان روزی که اجرا داشتیم سالن در اختیار ما قرار گرفت و به ما گفتند که گروهی در سالن انتظامی در حال تمرین هستند!
او ادامه داد: دو سه روز قبل از شروع جشنواره با ما تماس گرفتند و پرسیدند به چه نوری احتیاح داریم و به نظر می‌رسید همه چیز بر روی نظم خاصی در حال جلو رفتن است اما در نهایت اصلا با چنین وضعیتی روبه‌رو نبودیم. خانم برومند هم که خودشان برای بازدید از اجرای ما آمده بودند گفتند، نور خوب نبوده است. نکته دیگر این بود که این سالن مناسب نمایش ما نبود. در واقع ما باید در شرایطی نمایش‌مان را اجرا می‌کردیم که از کنار سالن دید نداشته باشد، بنابراین ما خودمان مجبور به فضاسازی سالن شدیم.
این کارگردان با انتقاد از کم‌مخاطب بودن این سالن نمایشی گفت: تبلیغات برای سالن کم بود و با وجود اینکه ما روز دوم جشنواره اجرا داشتیم مخاطب‌مان بسیار کم بود. ما حتی وقتی می‌خواستیم پوسترمان را بیرون محوطه خانه هنرمندان نصب کنیم، گفتند اجازه ندارید و تنها توانستیم آن‌ها را پشت در سالن نصب کنیم که در این حالت هم فقط کسی که آن تعداد پله را بالا بیاید و تا پشت در سالن برسد، می‌تواند آن را ببیند!
نوقابی در پایان بیان کرد: تنها حُسنی که وجود داشت این بود که چون دو گروه از مشهد در این جشنواره شرکت کرده بودیم، به ما اجازه دادند دکورمان را تا روز ششم در آنجا بگذاریم تا بتوانیم بعد از اجرای آن گروه دیگر، هر دو دکور را با هم به مشهد بفرستیم؛ البته دکورمان کوچک بود که این امکان هم حاصل شد!
علی محمدی کارگردان نمایش عروسکی «پهلوان کچل ۱۸ عیاری» از دیگر گروه‌هایی که تئاترش را در سالن استاد انتظامی روی صحنه برد، درباره شرایط اجرا توضیح داد: مدیران خانه هنرمندان معمولا حتی در ساعات کاری هم حضور نداشتند. در یک جشنواره معمولا یک جلسه فنی برگزار می شود تا از کارگردان بپرسند به چه چیزها و امکاناتی در سالن نیاز دارند و دکور چگونه است. این اتفاق برای گروه‌هایی که در تئاتر شهر اجرا داشتند رخ داد. در واقع آقای حسین طاهرپخش گروهی را تشکیل داد و با همه گروه‌ها صحبت شده بود که به چه چیزی نیاز دارند اما خانه هنرمندان فقط یک بار تلفنی تماس گرفته بودند و دیگر هیچ ارتباطی وجود نداشت.
او ادامه داد: قبل از اجرای خودم در جشنواره به خانه هنرمندان رفتم. با وجود اینکه مدیریت در تالار نبود تا هماهنگی‌های لازم را با ایشان انجام دهیم، تلفنی با او صحبت کردم و به من گفتند، می‌توانید ساعت ۹ شب بیایید تا ساعت ۱۲ شب دکورتان را بزنید و فردا هم که اجرا دارید از ساعت ۲ ظهر می‌توانید در سالن حضور داشته باشید. این اتفاق اصلا ممکن نبود زیرا دکور من شرایطی داشت که باید در سالن و با توجه به شرایط آن، ساخته می‌شد. وقتی هم که ما علت را پرسیدیم گفتند که در سالن، تمرین است! این درحالی است که من نمی‌دانم وقتی در یک سالن جشنواره برگزار می‌شود چه کسی در آنجا تمرین می‌گذارد؟ در نهایت هم بعد از پیگیری‌های مکرر، به من پیشنهاد دادند که از شب تا صبح در سالن باشم و فردا صبحش هم ساعت ۱۰ بیایم و سالن را تحویل بگیرم.
محمدی اضافه کرد: امکانات نور و تصویر و تهویه این سالن بسیار ضعیف است. نکته دیگر این است که تمام وظایف این سالن بر عهده یک نفر قرار دارد و نمی‌دانم این یک نفر چطور می‌خواهد از عهده انجام تمام کارها و هماهنگی‌ها بربیاید؟ البته که از دیگر نقاط ضعف اجرا در این تالار ضعیف بودن استقبال تماشگر است و از سوی دیگر در خیمه‌شب‌بازی من اگر تماشاگر روبه‌رو قرار نگیرد زاویه دید خراب می‌شود و تالار انتظامی این امکان را نداشت و از کنار تماشاچی نمی‌توانست به خوبی نمایش را ببیند.
این کارگردان در پایان بیان کرد: بعد از اجرای دوم که حدود ساعت ۱۰ شب بود بلافاصله نمی‌توانستیم دکورمان را به دانشگاه برگردانیم و نیازمند هماهنگی با دانشگاه بودیم به همین دلیل آن‌ها لطف کردند و دکور را نگه داشتند اما بعد از دو روز که آمدم تا آن را ببرم دیدم که دکورم آسیب دیده و قسمت‌هایی از آن خرد شده است و پاسخ مدیریت تالار این بود که گروه قبلی باعث خرابی آن شده است!
مریم ضیایی که کارگردانی نمایش عروسکی «اسب آبنوس» را در جشنواره عروسکی تهران مبارک بر عهده داشته، هم با اشاره به اینکه همیشه مشکلاتی در اجراهای جشنواره‌ها ایجاد می‌شود گفت: ما امسال در تالار هنر نمایش‌مان را اجرا کردیم و خوشبختانه مساله جدی‌ای وجود نداشت و اگر نکته‌ای هم وجود داشته باشد، یک امر عادی و طبیعی است که در هر جشنواره دیگری امکان به وجود آمدن آن هست. اما در سال‌های قبل که در تماشاخانه‌های دیگر اجرا داشتیم میزان مشارکت و همراهی مسئولین اجرایی با ما مناسب نبود.
او ادامه داد: ما می‌دانستیم که تالار هنر مخصوص نمایش‌های کودک و نوجوان است و نمایش ما هم مخاطبش نوجوان بود بنابراین از جهت استقبال تماشاچی شرایط خاصی داشتیم. ما در این دوره دو اجرا داشتیم که اجرای اول در یک جشنواره مانند اجرای جنرال است که تماشاچی زیادی ندارد بنابراین برای ما هم به همین شکل بود اما در سانس دوم سالن پر شده بود.
او درباره تناسب سبک اجرای نمایش خود با شرایط تالار هنر هم گفت: تنها جایی که از نظر تکنیک نمایش ما به تالار فردوسی نزدیک بود همین تالار هنر بود، زیرا در این نمایش مخاطب باید روبه‌رو قرار می‌گرفت و به صورت مستقیم به تماشای آن می‌نشست و به جهت قاب صحنه‌ای بودن این سالن، شرایط مناسب بود.
حمیدرضا ذوالفقاری از دیگر هنرمندانی که در جشنواره تئاتر عروسکی کارگردانی نمایش عروسکی «چمدان عجیب» را در یکی از تالارهای مجموعه تئاتر شهر برعهده داشته است، با بیان اینکه به طور کلی از شرایط و همراهی مسئولین اجرایی تالار رضایت داشته است، بیان کرد: وضعیت صندلی‌ها خوب بود و مسئولان اجرایی همکاری خیلی خوبی با گروه‌ها داشتند. به طور مثال ما برای هر کاری با آن‌ها تماس می‌گرفتیم به سرعت افرادی را می‌فرستادند تا کارمان انجام شود.
او اضافه کرد: ما اولین گروهی بودیم که در تالار سایه جشنواره اجرا داشتیم به همین دلیل یک روز قبل از اجرا سالن را تحویل گرفتیم و به این ترتیب فرصت کافی برای اینکه دکور بزنیم و نور و صدا را هم تنظیم کنیم در اختیارمان بود. اما به نظر می‌رسید که هرچه به روزهای میانی و پایانی جشنواره نزدیک می‌شدیم برای برخی نمایشها که در سالن‌های تئاتر شهر اجرا داشتند هم مشکلاتی ایجاد می‌شد، به طور مثال مسئول نور برای اجرای یکی از نمایشها به موقع در سالن حاضر نشده و ناهماهنگی‌هایی را ایجاد کرده بود.
این کارگردان درباره نمایش‌های حاضر در این جشنواره و همچنین ایجاد امکانی برای اجرای عمومی نمایشها بعد از جشنواره هم گفت: کیفیت کارهایی که در این دوره در جشنواره تئاتر عروسکی حضور داشتند نسبت به سال‌های قبل خیلی بهتر بود. نمایش‌های خارجی خیلی خوب بودند و کارهای شهرستان هم قابل توجه بود. اما کاش شرایطی ایجاد شود که امکان اجرای عمومی برای نمایش‌هایی که در جشنواره پذیرفته شده‌اند ایجاد شود تا از این طریق افراد بیشتری بتوانند آن را ببینند زیرا نمایشها در ایام جشنواره فقط یک روز روی صحنه می‌روند و فرصت نمایششان بسیار کم است و بعد از جشنواره گروه‌ها رها می‌شوند. البته خود خانم برومند گفتند که درحال پیگیری این فرآیند هستند.
میثم یوسفی یکی دیگر از افرادی که در تالار گلستان کانون نمایش «هدیه اسرارآمیز» را اجرا کرده است درباره اجرای این نمایش در ایام جشنواره توضیح داد: ما این کار را در خود کانون تولید کرده بودیم و پیش از جشنواره اجرای عمومی هم داشتیم بنابراین توانسته بودیم تا حدی مشکلات آن را برطرف کنیم. البته گاهی یکسری ناهماهنگی‌ها به وجود می‌آید که در جشنواره‌ها طبیعی است. به طور مثال مسئولینی که از حراست وزارت ارشاد می‌آیند و باعث نوعی ناهماهنگی‌ها می‌شوند.
این کارگردان با بیان اینکه در سالن کانون با مشکل جدی برخورد نکرده‌است، درباره کارهایی که در این دوره در جشنواره حضور داشتند، اظهار کرد: جشنواره شرایط نسبتا خوبی داشت و کمک هزینه را به موقع پرداخت کردند و با وجود بی‌پولی‌هایی که اکنون وجود دارد حمایت‌های خوبی از گروه‌های نمایشی شد. یک سری نقاط ضعف هم در این دوره وجود داشت مثل انتخاب محل برگزاری مراسم افتتاحیه که با حضور مردم همراه شده بود و در نهایت باعث برخی بی‌نظمی‌ها شد. امیدوارم مسئولین اجرایی جشنواره برنامه‌ریزی خاص‌تری برای دورههای بعد داشته باشند.
او در پایان گفت: برگزاری این چنین جشنواره‌ای کار سختی است و فقط توسط کسی مثل خانم برومند امکان تحقق پیدا می‌کرد. در حقیقت به اعتبار ایشان بود که خیلی از گروه‌ها وارد جشنواره شدند و به اطمینان او پیش می‌رفتند. من در این دوره چند کار خارجی دیدم که یکی از آن‌ها از افغانستان بود که با توجه به شرایط اقتصادی و هنری خاص خودشان در این جشنواره اجازه حضور پیدا کرده بودند و به نظرم کیفیت بالایی نداشت.
