«بدو رستم بدو»، «روبی و جوجه‌ها» و «آخرین داستان» در «جلسات کارتون تهران» بررسی شدند

پایگاه خبری تئاتر: دومین دوره «جلسات کارتون تهران» با نمایش و بررسی انیمیشن‌های ایرانی پذیرفته‌شده در جشنواره جهانی انسی 2018  در حالی در پلتفرم داربست برگزار شد که اهالی انیمیشن از این رویداد استقبال کردند. این جلسات با صحبت های مریم کشکولی‌نیا، رئیس آسیفا و از داوران انسی 2017 آغاز شد. اشکان رهگذر کارگردان به همراه کشکولی‌نیا مجری این جلسات بودند. ایده برگزارکنندگان باشگاه فیلم در جشنواره کن او در این بخش به معرفی جشنواره بین‌المللی انسی پرداخت و گفت: این جشنواره یکی از مهم‌ترین جشنواره‌های انیمیشن دنیاست. در سال 1956 دو نفر از کسانی که باشگاه فیلم در انسی برگزار می‌کردند و در جشنواره فیلم کن دورهم نشسته بودند به این ایده می‌رسند که چرا جشنواره‌ای مختص انیمیشن برگزار نکنیم؟! کشکولی نیا ادامه داد: از آنجایی که زیرساخت‌های لازم برای برگزاری این جشنواره فراهم بود خیلی زود شهرداری شهر از این ایده استقبال کرد و جشنواره شکل گرفت. البته نام اولیه‌ی آن «انسی» نبود. رئیس آسیفا عنوان کرد: در سال 1960 بود که این جشنواره رقابتی شد و از طرف دیگر، آسیفا در همان سال‌ها شکل گرفت چون نیاز به وجود انجمنی برای نهادینه کردن قوانین انیمیشن احساس می‌شد. از آنجا بود که چهار جشنواره انیمیشن اوتابا، انسی، هیروشیما و زاگبرگ تحت تاثیر این انجمن و تصمیم‌گیری‌های آن قرار گرفتند. کشکولی نیا با اشاره به اینکه جشنواره انسی هر دوسال یکبار برگزار می‌شد ادامه داد: تنها در یکسال بود که به دلیل استعفای دبیر جشنواره، این جشنواره برگزار نشد؛ سال 1969. اما بعد از آن دیگر در برگزار این جشنواره خللی ایجاد نشد و تا سال 1997 این جشنواره هر دو سال یکبار برگزار می شد و از آن به بعد ما هر سال شاهد برگزاری این جشنواره هستیم. او با اشاره به وسیع بودن جشنواره فیلم انسی درباره تجربه داوری‌اش گفت: در این جشنواره ما فیلم ها را در قالب دسته‌های مختلف همراه با تماشاگران می‌دیدیم و بعد از تمام شدن داوری هر بخش رای های ما جمع آوری می شد و ما به سراغ بخش بعدی می رفتیم. به نظرم این روش باعث می شد تا داوران کمتر خسته شوند و رای‌گیری‌ها به شکل بهتری پیش برود. در این بخش همچنین ویدیوهایی از داوری مریم کشکولی نیا در سال 2017 و بخش های مختلف انسی پخش شد. تلاش‌های بی‌وقفه برای دویدن رستم در جلسه بعدی، انیمیشن کوتاه «بدو رستم بدو» که در جشنواره بین المللی فیلم انیمیشن انسی 2018 حضور داشت، به نمایش درآمد. بلافاصله بعد از نمایش این انیمیشن، ویدیویی از پشت‌صحنه ساخت «بدو رستم بدو» برای حاضران به نمایش درآمد. حسین ملایمی نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده،‌ شیرین سوهانی طراح بک‌گراند، آزاد معروفی از انیماتورها و ندا هاشمیان از گروه رنگ این انیمیشن در این جلسه حضور داشتند. ملایمی درباره چگونگی ساخت این انیمیشن گفت: مرحله پیش تولید را خودم تنهایی جلو بردم، چون آن موقع نه گروهی داشتم و نه استودیویی. و البته پیش تولید برای ما بسیار مهم بود، چون فکر می کنم هر چقدر زمان بیشتری روی پیش‌تولید بگذاریم کمتر ضرر می‌کنیم. او ادامه داد: من دفتر، روان‌نویس و ماژیکی همراهم داشتم و در هر جایی اتوبوس، مترو و... همه چیز را می‌کشیدم. از اشخاص واقعی برای خلق شخصیت‌ها گرته‌برداری می‌کردم و تلاش می‌کردم همه‌چیز را پیش‌بینی کنم و هیچ‌چیزی را برای محله تولید باقی نگذارم. ملایمی تاکید کرد: می‌خواستم از مکتب یا اثری خاص رفرنس مشخصی نگیرم. برای همین بود که برای ساخت این انیمیشن به صورت مشخص کاری را نگاه نکردم. سوهانی درباره سختی‌های تولید این انیمیشن گفت: برای کاری به این حجم زمان و امکانات کمی داشتیم. استودیوی ما کوچک است و فرصتی نداشتیم که به دنبال مدیر تولید بگردیم. این بود که تا به خودم آمدم متوجه شدم که مدیر تولید پروژه هم شده‌ام. او ادامه داد: در واقع پایان پروژه برای ما حضور در جشنواره دوسالانه پویانمایی تهران بود. یعنی می‌خواستیم که آذر 95 این پروژه را تمام کنیم؛ اما همین زمان کم فشار بسیاری بر گروه آورد. تولید این انیمیشن یک سال و دوماه طول کشید که بی‌اغراق یک رکورد است. سوهانی تاکید کرد: به غیر از کارگردان که به جای 5 نفر کار می‌کرد، دو‌، سه نفر دیگر در این پروژه بودند که به جای چندین نفر کار می‌‌کردند. ما همه‌ تلاشمان را می‌کردیم تا از زمان‌بندی‌ها عقب نمانیم؛ اما مهم‌ترین نکته این بود که ما همیشه بدترین حالت ممکن را در نظر می‌گرفتیم و جالب است که بدانید در آن سال پایان ارسال آثار که در جشنواره دوسالانه پویانمایی هر سال آذر ماه بود یک ماه جلوتر افتاد. ملایمی درباره تهیه‌کنندگی این انیمیشن گفت: من عمدا می‌خواستم که خودم تهیه‌کننده این انیمیشن باشم تا آن را مطابق خواست خودم بسازم. بدون هیچ نوع دخالتی. البته شرکت‌هایی هم بودند که بعدها می‌خواستند این انیمیشن را از ما بخرند. حتی یک شرکت وابسته به یکی از نهادها می‌خواست برای استفاده علیه دولت «بدو رستم بدو» را با قیمت بالایی بخرد که آن را نفروختم. در بخشی دیگر از این جلسه تصاویری از مراحل مختلف تولید برای حاضران نمایش داده شد و گروه این انیمیشن توضیحاتی درباره این تصاویر دادند. انیمیشنی بی‌کلام برای کودکان جهان در جلسه بعدی، قسمتی از مجموعه انیمیشنی «روبی و جوجه‌ها» با عنوان «مسافری از فضا» پخش شد. بابک و بهنود نکویی کارگردانان این پروژه به همراه آذر مهاجر مدیر روابط عمومی استودیو گنبد کبود دراین جلسه حضور داشتند. بابک نکویی با اشاره به اینکه «روبی‌ و جوجه‌ها» هنوز در حال تولید است گفت: در واقع ما در انتهای تولید فصل دوم قرار داریم و در نظر داریم که همچنان این مجموعه را ادامه دهیم. حتی به زودی بازی این مجموعه را هم وارد بازار خواهیم کرد. بهنود نکویی درباره حضور این انیمیشن در جشنواره انسی گفت: کیفیت انیمیشن‌های ایرانی روز به روز قابلیت بیشتری برای رقابت در فضای بین‌المللی را پیدا می‌کند. ما شانس این را داشتیم که در کنار سه انیمیشن دیگر در جشنواره انسی امسال شرکت کنیم. جالب است که بدون هیچ هماهنگی یا تشویق نهاد وسازمانی این اتفاق برای انیمیشن ایران افتاد که در هر بخش نماینده‌ای داشته باشد. اتفاقی که حتی برای خیلی از کشورهای اسم‌ و رسم دار در جشنواره انسی نیافتاد. بابک نکویی با اشاره به اینکه مرکز صبا تهیه‌کنندگی نیمی از پروژه را برعهده دارد گفت: ما تلاش کردیم تا با حذف کلام مجموعه‌ای بسازیم که قابلیت حضور در بازارهای بین‌المللی را داشته باشد. در حال حاضر سه سال و نیم است که درگیر تولید این پروژه هستیم که روند پیچیده‌ای داشت. او ادامه داد: ما تلاش کردیم که در عین حفظ کیفیت کار، تولید را سرعت ببخشیم. هرچند که منطق تهیه‌کنندگان این است که هر چه سریع‌تر تولید کنی، دستمزد کمتری می‌پردازی و سود بیشتری خواهی کرد؛ اما در همه جای دنیا تازه زمانی یک انیمیشن به سوددهی می‌رسد که پخش آن آغاز می‌شود. مثلا «تام و جری» متعلق به 60، 70 سال پیش است ولی هنوز هم این شخصیت‌ها برای شرکت سازنده درآمدزایی دارند. نکویی تاکید کرد: اما ما در ایران چنین شخصیت‌های شناخته شده‌ای نداریم. بیشتر شخصیت‌های عروسکی هستند که در بین مردم جا افتاده‌اند. البته این را هم بگویم، شرکت دومینو زمانی برای ساخت تیزر با ما تماس گرفت که نتوانسته بودند از شخصیت انیمیشنی «مینیون» که متعلق به یک شرکت خارجی است روی بسته‌بندی‌هایشان استفاده کنند. چون این بسته‌بندی‌ها در آلمان چاپ می‌شده و وقتی آن‌ها مراجعه می‌کنند مجوز چاپ تصویر این شخصیت را از شرکت دومینو می‌خواهند. شرکت دومینو هم خیلی زود متوجه می‌شود برای استفاده از هر شخصیت به مدت یکسال باید 250 هزار دلار پول پرداخت کند. زمانی که دلار سه هزارتومان بود. اینجا بود که آن‌ها به فکر تولید انیمیشن در ایران می‌افتند. در جلسه «روبی و جوجه‌ها» هم تصاویر مربوط به این انیمیشن برای مخاطبان نمایش داده شد. چرخ‌های بسیاری اختراع کردیم تا «آخرین داستان» ساخته شد آخرین جلسه کارتون تهران به بررسی روند تولید انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» اختصاص یافت. به خاطر کبود وقت و از آنجایی که این انیمیشن هنوز اکران نشده است، تنها دو دقیقه‌ی آغازین این انیمیشن برای حاضران به نمایش درآمد. سپس گروه سازنده متشکل از اشکان رهگذر نویسنده و کارگردان، رسول رضایی جو طراح بک گراند، کیاوش جاهد پارسا و سینا پاکزاد کسری  از طراحان کانسپت،‌ نگار صدری سوپروایزر بخش کامپوزیت، بابک ارجمند سوپروایزر انیمیت و سعید عباسی مدیر تولید در این جلسه حضور داشتند. در ابتدای این جلسه چهار تیزر که در طی سال‌های مختلف از این انیمیشن ساخته شده بود به نمایش درآمد. رهگذر با اشاره به اینکه ساخت «آخرین داستان»9 سال طول کشیده گفت: ما 10‌ها چرخ اختراع کردیم و بی‌اغراق هزارنفر به شکل مستقیم یا غیرمستقیم درگیر این پروژه بودند. ماجرا از زمانی شروع شد که ما انیمیشن کوتاه «حماسه تیرگان» را براساس داستان آرش کمانگیر ساختیم. سپس چند بازی و البته بهتر بگویم «جوگیر شدیم» که به یک‌باره تصمیم گرفتیم انیمیشن سینمایی بسازیم. او ادامه داد: در ابتدا گروه کوچکی متشکل از هشت، نه نفر در سال 87 بودیم که دورهم جمع شدیم و تیزردمویی از این انیمیشن ساختیم تا بتوانیم پتانسیل‌های آن را نشان دهیم و بدین طریق منابع مالی بسیاری کسب کنیم. جاهد پارسا در مورد طراحی شخصیت‌ها و کانسپت گفت: ما تلاش کردیم از شخصیت‌های واقعی برای این کار الهام بگیریم، هر چند که انیمه‌ها را هم بسیار مدنظر قرار داده بودیم. می‌خواستیم شخصیت‌ها کشیده و قدبلند باشند. او ادامه داد: حتی من می‌خواستم که از یک بازیگر واقعی برای شخصیت‌ها الهام بگیرم. جالب است که بدانید همان موقع برای ضحاک حامد بهداد را انتخاب کردم و برای آفریدون شهاب حسینی را. اما با مخالفت‌هایی مواجه شد که در نهایت این روش منتفی شد. صدری با اشاره به سختی‌های کار کامپوزیت در این فیلم گفت: ما در هر بخش 300 لایه داشتیم که متشکل از لایه‌های دو بعدی و سه بعدی بود. همه‌ی این‌ها باید روی هم قرار می گرفت. حتی در مرحله لابراتوار که برای یک فیلم سینمایی نهایت ممکن است دو تا سه هفته طول بکشد، ما بیش از دو ماه وقت گذاشتیم. رهگذر درباره مرحله تدوین گفت: یکی از بهترین تجربه‌های من در این کار این بود که متوجه شدم باید از ابتدای نگارش فیلمنامه با تدوینگر همراه شوم. چون برای تدوین این کار مجبور شدیم صحنه‌های بسیاری را دور بیاندازیم. او در پاسخ به سوال کشکولی نیا درباره اینکه چطور منابع مالی این پروژه را تامین کرده اند گفت: اوایل کار که اصلا پولی درمیان نبود، بعضی از بچه‌های گروه پولی نمی‌گرفتند. بعد از مدتی برادر بزرگترم خانه‌اش را فروخت و بعد با برادر دیگرم زمینی داشتیم که آن را هم فروختیم. تا اینکه بالاخره سرمایه گذار و تهیه‌کننده پیدا کردیم. در این جلسه هم مانند دیگر جلسات کارتون تهران تصاویری از روند ساخت انیمیشن «آخرین داستان» برای حاضران به نمایش درآمد. «جلسات کارتون تهران» با همکاری استودیو هورخش با پلتفرم داربست سالی‌ یکبار با تمرکز بر روند تولید آثار انیمیشنی برگزار می شود.