رایگان: تئاتر خصوصی معنا ندارد/ تیموریان: مدیران مقطعی و گذرا به تئاتر کمک کردند

ایلنا: مسعود رایگان به همراه فرخ نعمتی و همایون ارشادی درحال تمرین نمایش "دو مرد در یک اتاق" است و قصد دارد این اثر را شهریورماه در سالن باروک روی صحنه ببرد.

 رایگان درباره نمایش‌نامه توضیحاتی ارائه کرد و گفت: این اثر در سال 1986 به سفارش سازمان ملل نوشته شد و در کلیت آن در ارتباط با بیماری مهلکی صحبت کنیم که به طاعون قرن شهرت یافته است. طی گفتگوهایی که با خانم تیموریان انجام دادیم به این نتیجه رسیدیم که از جایی باید در رابطه با این بیماری شروع به کار کنیم.

فرخ نعمتی یکی از بازیگران نمایش در رابطه با دلایل قبول همکاری با گروه اظهار کرد: حضور مسعود رایگان و رویا تیموریان به عنوان کارگردان و مشاور کارگردان یکی از دلایل پذیرفتن این نقش بود اما از طرف دیگر شخصیتی را برای بازی به من پیشنهاد دادند که در گذشته تجربه نکرده بودم و از این نظر هم برایم جذاب بود تا با گروه همکاری داشته باشم.

همایون ارشادی دیگر بازیگر این اثر در همین ارتباط بیان کرد: دو نکته برای پذیرش همکاری اهمیت اساسی داشت، ابتدا متنی که پیشنهاد شد و دیگر کارگردان نمایش. مسعود رایگان را از گذشته می‌شناسم و با وجود اینکه تئاتری نیستم ایشان به من اعتماد کرد و این وظیفه را بر عهده‌ام گذاشت.

رایگان در ارتباط با انتخاب بازیگران نمایش گفت: برای بازی در نمایش به دو بازیگر نیاز بود که تجربه و پختگی زندگی را پشت سر داشته و از سویی مملو از شور زندگی باشند، چون وجود تجربه زندگی پربار به دوستان کمک می‌کند به شخصیت‌ها نزدیک شوند، نقش را درون خود بپرورانند و آنگونه که تاثیرگذار است به مخاطب ارائه دهند که با حضور فرخ نعمتی و همایون ارشادی این اتفاق افتاد.

رویا تیموریان که به عنوان مشاور کارگردان در کنار رایگان حضور دارد، درخصوص گویش بازیگران نمایش و افراط و تفریط‌هایی که بعضا وجود دارد، اظهار کرد: متاسفانه شاهد هستیم همچنان نمایشی روی صحنه است که بازیگران آن لحن گویش خارجی دارند و این امر موجب می‌شود من با اثر فاصله احساس کنم. البته باید اشاره کنم با هر شیوه اجرایی موافق هستم و حق کارگردان است سلیقه خود را اعمال کند.

وی افزود: بازیگران این اثر با لحن دوبله صحبت می‌کنند و من درکی از آن ندارم و برعهده کارگردان است فاصله مخاطب با متن را کم کند. نمایش‌نامه "دو مرد در یک اتاق" بر موضوعی دست می‌گذارد که جهانی است و متاسفانه جامعه ما اطلاع‌رسانی دقیقی در مورد آن انجام نمی‌دهد. بر همین اساس قرار نیست تاکید شود بازیگران خارجی هستند یا ایرانی که اگر روی مرز حرکت کنیم موفق‌تر خواهیم بود.

مسعود رایگان در همین رابطه اظهار کرد: فکر می‌کنم زبان تئاتری باید خودی‌تر و دست‌یافتنی باشد و از لحن ترجمه عبور کنیم. بعضی از هنرمندان ما وقتی نمایش‌نامه خارجی روی صحنه می‌برند گمان می‌کنند چون شخصیت یک خارجی است بازیگر باید جملات را عصا قورت داده ادا کند، درحالیکه اصلا این‌طور نیست. به عنوان نمونه رانندگان کامیون همه جای جهان اخلاق مشابهی دارند اما پس از ترجمه و هنگام اجرا شما شاهد هستید این شخصیت مانند دیگر شخصیت نمایش که یک پزشک است صحبت می‌کند.

وی ادامه داد: به نظر من برعهده مترجم است برگردان متن را چنان به فرهنگ و اجتماع خود نزدیک کند که برای تماشاگر نزدیک و قابل درک باشد. جریان درام در غرب حداقل 150سال قدمت دارد که اگر کار برگردان و جریان ترجمه در ایران ادامه پیدا می‌کرد بسیاری از مشکلات امروز را شاهد نبودیم. درام ایرانی امروز همچنان لنگ می‌زند و پایان‌بندی‌ها همه با مشکل مواجه می‌شود و بعضا شاهد هستیم نمایش چند پایان دارد، یا اینکه متن اوج و فرود به موقع ندارد. حتی شاهد هستیم تله‌ تئاترهای ما تاکید دارند بگویند اثری تقلبی و فرا زمینی هستم.

کارگردان نمایش "دو مرد در یک اتاق" همچنین در ارتباط با تامین هزینه‌های جدیدترین اثر خود گفت: تئاتر و سینما هنرهای هزینه‌بر هستند و بنابراین باید گروه و نهادی مافوق این جریان در این زمینه‌ها سرمایه‌گذاری کنند. شهرداری‌ها و دیگر نهادها باید قدم پیش بگذارند و برای تامین خوراک فرهنگی و فکری اجتماع خود دغدغه داشته باشند. البته نمی‌گویم قرار است کار عالی انجام دهیم و مانند بعضی کشورها مردم را به زور پای هنر بنشانیم. بنابراین به گمان من تئاتر خصوصی اصلا معنایی ندارد و مسئولان باید برای خوراک فرهنگی مردم هزینه‌ و بودجه‌ای متناسب در نظر بگیرند.

 رویا تیموریان به اجرای نمایش "دو مرد در یک اتاق" در سالن خصوصی باروک اشاره کرد و گفت: امروز اگر در باروک هستیم به این دلیل است که سی سال فریاد زدیم سالن تئاتر در کشور کم است و بیان کردیم فرهنگسراها و مرکز همایش محل جرای نمایش نیست. اگر امروز پس از سه دهه همچنان با مشکل سالن مواجه هستیم نشان می‌دهد مسئولان فرهنگی ما همگام با هنرمندان حرکت نکردند و از آن‌ها عقب مانده‌اند. هنرمندان تئاتر پویا هستند و هرکجا باشند کار خود را اجرا می‌کنند و اعتقاد دارم مدیران کار خود را درست انجام ندادند.

فرخ نعمتی در تکمیل صحبت‌های تیموریان بیان کرد: از سال‌های دهه 40 تا امروز همواره در به در سالن بودیم امروز هم شما را به اجرا در سالن چند منظوره هدایت می‌کنند که به درد هیچ منظوری نمی‌خورد. در یک نمونه شاهد بودم برای رفتن از صحنه‌ای به صحنه دیگر بازیگر باید از سالن به خیابان می‌آمد تا به صحنه بعد برود. سالن باروک هم استاندارد اجرای نمایش نیست، اما در شهری که همچنان وابسته به سالن‌های دهه40 است هرکجا چراغی روشن شود از آن تقدیر و حمایت می‌کنیم.               

مسعود رایگان در پایان گفت: نمایش‌نامه "دو مرد در یک اتاق" این ظرفیت را دارد تا در کارخانه‌ها، سالن‌های ورزشی و کلاس درس مدارس اجرا شود. نویسندگان سفارش گرفتند طوری بنویسند که همه جا امکان اجرای آن وجود داشته باشد، نمایشی به معنای واقعی بی‌چیز است و بحث مهمی را مطرح می‌کند که این سوال را در ذهن به وجود می‌آورد اگر این اتفاق برای من رخ دهد چه می‌کردم. به خصوص امروز روابط افسار گسیخته‌ای را شاهد هستیم که درباره خطرات آن اطلاعی داده نمی‌شود اما نمی‌توان آن را مخفی نگهداشت و ما خود را موظف می‌دانیم در این رابطه اطلاع بدهیم.