پایگاه خبری تئاتر: یک هفته از زمان تعطیلی سالن های فرهنگی تئاتر، سینما، موسیقی و سایر اماکن فرهنگی ـ هنری کشور به دلیل شیوع ویروس کرونا می گذرد.
در این مدت هنرمندان و کارشناسان زیادی در باب شرایط این اماکن به ویژه حوزه تئاتر ابراز نگرانی کرده اند و این نگرانی تنها به دلیل تعطیلی یک هفته ای برای ویروس کرونا نیست بلکه حال تئاتر خوب نیست، خیلی از سالن های تئاتر خصوصی به دلیل عدم تأمین مالی و سودآور نبودن این سالن ها از گردش اقتصادی خارج و هر روز به ورشکستی نزدیک تر می شوند.
پیش از این نیز جشنواره بین المللی تئاتر فجر با حواشی که یک عده برای عدم حضور در آن پیش آوردند چندان دلچسب برگزار نشد هر چند گروه هایی که ماندند ، با جان و دل ادامه دادند. بسیاری از کارگردانان مطرح این روزها به دلیل شرایط نامطلوب سالن ها ، وضعیت مالی و هزینه های سنگین دیگر تمایلی به حضور در این عرصه و ارائه کار جدید ندارند.
سالن های دولتی و غیر دولتی این روزها بودجه ای برای جایگزینی ضرر و زیان گروه ها در این مدت ندارند و حتی خیلی از سالن ها از پس یک ضدعفونی کنندگی ساده تا ارائه موارد بهداشتی نیز برنمی آیند در این عرصه پس وظیفه دولت چه می شود؟ آیا اینکه همیشه مدام دولت بگوید از پس هزینه ها برنمی آید چرا که بودجه وجود ندارد، شانه هایش از بار مسئولیت سبک می شود؟
هنوز آمار درستی از وضعیت بهداشتی سالن ها در این مدت، بهبود شرایط ، نصب لوازم بهداشتی، سم زدایی و استرلیزه کردن سالن ها ، راهروها و لابی ها از سوی مرکز هنرهای نمایشی یا سایر تماشاخانه ها ارائه نشده است.
دو روز گذشته جلسه ای با حضور مسئولان مرکز هنرهای نمایشی، شهرام کرمی، مدیر مرکز و عده ای از تماشاخانه داران و مدیران سالن های دولتی و خصوصی مبنی بر ارائه راهکار برای برون رفت از بحران ها برگزار شد که هنوز نتایج آن از سوی مرکز بیرون نیامده است.
شاهد این ماجرا، مصطفی کوشکی، مدیر تئاتر مستقل که سالهاست در عرصه تماشاخانه داری خصوصی پابه پای سالن های دولتی همراه شده و گاه خیلی بیش از دیگر سالن ها هم مخاطب داشته است.کوشکی متولد خرم آباد است، بازیگر، نویسنده و کارگردان که مدرک کارشناسی ارشد کارگردانی دارد وی فعالیت هنری اش را از سال 1378 آغاز کرده و چند سالی هم هست که سالن مستقل را مدیریت میکند و در این عرصه دغدغه مند است. تئاتر مستقل به مدیریت مصطفی کوشکی و هستی حسینی از سال 1394 در تهران افتتاح شد. مجموعه «تئاتر مستقل تهران» جدا از به نمایش گذاشتن تولیدات کمپانی تئاتر مستقل با دعوت از گروهها و هنرمندان مستقل داخلی و خارجی و در کنار آن حمایت از گروههای جوان و تجربه گرا، سیاست گذاری روشن و هویت قابل تشخیصی برای خود به وجود آورده است.
شهرام کرمی مدیر مرکز هنرهای نمایشی در صحبت های اخیر خود عنوان کرد: ادارات کل ارشاد استان‌ها در سراسر کشور می‌توانند در زمینه حمایت از گروهها و سالن‌های شهرهای مختلف تأثیرگذار باشند از این رو در تلاش برای برنامه‌ریزی با ادارت کل ارشاد در این زمینه هستیم. این روند باعث می‌شود تا بحران تعطیلی سالن‌ها طی یک هفته را در سراسر کشور به حداقل برسانیم. ما هر ساله برنامه فعالیت سالن‌های دولتی تئاتر را از ۵ فروردین داریم. امسال با توجه به شرایط پیش آمده مشکلی برای اجرای آثار از اول فروردین ۹۹ در سالن‌های دولتی را نداریم. اگر کارهای پرمخاطب داشته باشیم این امکان برای گروهها فراهم است.
مصطفی کوشکی مدیر تئاتر مستقل نیز می گوید: متأسفانه هیچ امکاناتی برای توانمندسازی سالن ها از رعایت بهداشت تا تأمین خسارت گروه ها در این ایام وجود ندارد و در صورتی که از سوی مرکز هنرهای نمایشی این اتفاق نیافتد باید به همین ترتیب شرایط را ادامه داد.
وی در جای دیگری مطرح می کند که مرکز هنرهای نمایشی در جلسه اخیرش با مدیران سالن ها قول مساعد بررسی شرایط و بحران ها را داده است حال ببینیم که کدام یک از راهکارها عملیاتی می شود.
با مصطفی کوشکی درباره شرایط فعلی تئاتر و تماشاخانه داری و راه های برون رفت از این وضعیت به گفت وگو نشستیم:
*جناب کوشکی لطفا ابتدا بفرمایید آیا کرونا تئاتر ما را دچار مشکل کرده یا از قبل چالش های دیگری نیز در این عرصه وجود داشت؟
-مسئله فقط تعطیلی این روزهای تئاتر و شیوع ویروس کرونا برای ما نبوده است، من از زاویه دید هنرمندان و تماشاخانه داران صحبت می کنم، اگر به زاویه نگاه مردم توجه کنم، شرایط متفاوت می شود. بهرحال این طبیعی است که مردم بعد از اتفاقات چند ماه اخیر دیگر حوصله تئاتر دیدن نداشته باشند.
این طبیعی است که مردم بعد از اتفاقات چند ماه اخیر دیگر حوصله تئاتر دیدن نداشته باشند
این را هم باید توجه کنیم که ما در خاورمیانه و در یک کشور جهان سوم زندگی میکنیم و خیلی از این مسائل اجتناب ناپذیر است چرا که ما در زمینه مقابله با بحران ها مثل کشورهای پیشرفته برخورد نمی کنیم همین پنج تا شش ماه گذشته برای هنرمندان و گروه های تئاتری شرایط بدی را پیش آورد چرا که دیگر نمی توانند هزینه های خود را تأمین کنند.
*آیا این وضعیت برای همه سالن ها پیش آمده است یا خیر؟
-البته تکلیف سالن های دولتی که مشخص است چرا که از سوی دولت تغذیه می شوند و هزینه هایشان را دولت تأمین می کند هر چند همانجا هم مدیرانشان هنرمند و از بچه های تئاتر هستند.
چالش هایی که پیش آمده را باید از دو زاویه نگاه کرد؛ نخست نگاه مردم و دوم هنرمندان. شاید گروه های تئاتری اگر این روزها صحبت کنند از نظر مردم زیاده خواهی به نظر برسد و مردم بگویند که اینها دیگر چه می گویند ، مشکل ما سلامت و بهداشت است شما چه می گویید! ولی بهرحال همه این مسائل سلسله مراتبی است که از زوایای مختلف باید بدان نگاه کنیم هر چند همین هنرمندان هم از بدنه مردم هستند.
*تعطیلی های این هفته گذشته برای همه اجتناب ناپذیر بود بهرحال اگر سالن ها هم باز بودند فکر نمیکنم مردم برای تماشای تئاتر می آمدند درستش هم همین است ...
-بله درست است تعطیلی های این هفته اخیر برای همه اجتناب ناپذیر بود و می بایست رعایت می کردیم تا در مکان های عمومی کمتر حضور داشته باشیم و همه فضاهای عمومی و سالن ها را می بایست ضدعفونی کنیم یکی از مسائل مهم ما در جلسه مدیران با حضور شهرام کرمی مدیرکل هنرهای نمایشی همین بود، خواسته ای که از دولت داشتیم این بود که امکاناتی برای ما فراهم کند تا در مکانی هستیم بتوانیم سالن ها را ضدعفونی کنیم این را از دولت خواستیم که امکانات را برای ما فراهم کند.
خواسته ای که از دولت داشتیم این بود که امکاناتی برای ما فراهم کند تا در مکانی هستیم بتوانیم سالن ها را ضدعفونی کنیم این را از دولت خواستیم که امکانات را برای ما فراهم کند.
*فکر میکنید این اتفاق بیافتد؟
-بعید میدانم البته این اتفاق بیافتد به این علت که هیچ امکاناتی برای آن وجود ندارد خود شهرام کرمی هم گفتند که با مسئولان وزارت ارشاد صحبت میکنند اما بعید است که چنین امکاناتی برای سالن ها فراهم شود و به نظر میرسد که اگر در توان تماشاخانه های خصوصی باشد باید خودشان کاری انجام دهند و اگر نباشد باید به همین ترتیب شرایط را ادامه دهند.
علاوه بر این الان شرایط قدری پیچیده شده است. ما تعداد زیادی تعطیلی عمومی امسال در کشور داشتیم که همه به اقتصاد این حرفه ضربه می زند.
*چرخه مالی تئاتر مستقل در نیمه دوم سال چطور بوده است شما در جایی گفته بودید که وضعیت به ورشکستگی نزدیک است؟
-متأسفانه چرخه مالی ما در این شش ماه ضعیف بوده دیروز هم در این رابطه با آقای کرمی صحبت کردیم ولی من تمرکزم روی این موضوع نبود من راجع به مسائل مختلفی در این جلسه صحبت کردم که یک بعد آن مسائل مالی گروه های تئاتری و سالن ها بود.
*مثلا چه موضوعاتی؟
-این روزها ذهنیت مردم از هر لحاظ خراب شده است و هیچ برنامه ای ما هم نمیتوانیم برای روزهای پیش رو داشته باشیم چرا که مشخص نیست هفته آتی یا هفته بعدترش سالن ها گشوده می شوند یا خیر. گروه هایی که تلاش کرده بودند در این ماه کارهایشان را به صحنه بیاورند بدون اینکه اجرای درستی داشته باشند به تعطیلی خوردند و از لحاظ مالی و روحی خیلی متضرر شدند و آسیب دیدند.
شرایط تئاتر هم اصلا اینطور نیست که مثلا ما بگوییم این ماه اجراها تعطیل شد برای جبران کارها به ماه آینده موکول شوند خیلی مسائل پیچیده ای این میان وجود دارد
شرایط تئاتر هم اصلا اینطور نیست که مثلا ما بگوییم این ماه اجراها تعطیل شد برای جبران کارها به ماه آینده موکول شوند خیلی مسائل پیچیده ای این میان وجود دارد. ما در این زمینه هم با آقای کرمی صحبت کردیم او پیشنهادش همین جابه جایی کارها و اجراها بود اما من تصور میکنم این امر برای دستگاه ای دولتی با مذاکره و تأمین مالی یا حتی دو اجرایی شدن برخی کارها قابل انجام است اما در فضای تئاتر خصوصی اصلا چنین چیزی امکان پذیر نیست.
*آیا برنامه ای برای تأمین خسارت گروه ها از سوی مرکز اعلام شد؟
-اتفاقا برای تأمین خسارت گروه ها هم در این جلسه صحبت کردیم اما متأسفانه بودجه ای در این زمینه وجود ندارد باز هم قرار شد صحبت هایی با مقامات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت بگیرد که ببیند چه امکاناتی می توانند در اختیار گروه ها قرار دهند که لااقل گروه ها را به لحاظ مالی تأمین شوند این هم باز برای گروههای دولتی قابل انجام است. متأسفانه برای سالن های خصوصی که بودجه ای وجود ندارد و چنین چیزی ممکن نیست.
تقریبا همه بخش های مجموعه را تعطیل کردیم و منتظر هستیم تا ببینیم شرایط برای بازگشایی سالن کی فراهم می شود تا دوباره کار را از سر بگیریم. گروهها هم مثل ما منتظر ابلاغ دستور هستند.
ما هم مثل بقیه این روزها صبر میکنیم تا نه ضرر جسمی و نه ضرر دیگری به افراد وارد نشود. تقریبا همه بخش های مجموعه را تعطیل کردیم و منتظر هستیم تا ببینیم شرایط برای بازگشایی سالن کی فراهم می شود تا دوباره کار را از سر بگیریم. گروهها هم مثل ما منتظر ابلاغ دستور هستند.
*چند کار در حال حاضر روی صحنه تئاتر مستقل است؟
-در حال حاضر سه کار دانشجویی روی صحنه داریم، کارهای خیلی با کیفیتی هم هستند که آنها هم در این شرایط منتظر هستند.
ما راهکارهایمان را ارائه دادیم و شهرام کرمی هم قول مساعدت دادند که تا چند روز آینده پیگیری کنند تا ببینیم چه کار میتوانیم انجام دهیم.
در جلسه ای که روز گذشته با مسئولان مرکز هنرهای نمایشی داشتیم بیشتر راجع به این صحبت کردیم که چه راهکاری وجود دارد مبنی بر اینکه از این بحران به شکلی عبور کنیم و از گروه ها حمایت شود، ما راهکارهایمان را ارائه دادیم و شهرام کرمی هم قول مساعدت دادند که تا چند روز آینده پیگیری کنند تا ببینیم چه کار میتوانیم انجام دهیم.
*چه برنامه هایی تئاتر مستقل برای سال آتی دارد؟
-ما طبق روال سعی میکنیم برای شش ماه آتی برنامه های خود را داشته باشیم بخش زیادی از قراردادها منعقد شده اما فقط نمیدانیم شرایط اجتماعی ـ سیاسی به چه سمتی می رود چرا که کاملا وضعیت کار فرهنگی منوط به اقتصاد و سیاست است.
*نکته پایانی؟
-متأسفانه باید بگویم که امید برای کار فرهنگی و تئاتری سالهاست که معنایش کمرنگ شده است ولی بهرحال باید امیدوار باشیم تا ببینیم چه اتفاقاتی می افتد و در جلسه اخیر هم راهکارهایی ارائه دادیم حال امیدوارم به نتایج خوبی ختم شود.
منبع: خبرگزاری فارس
