پایگاه خبری تئاتر: قطب‌الدین‌صادقی نویسنده ، کارگردان و مدرس تئاتر که به عنوان یکی از سخنرانان در این همایش که عصر اول تیر ماه برگزار شد، حضور داشت با بیان اینکه برگزاری سه دوره همایش رادی شناسی نشان‌گر استمرار و پایداری یک حرکت ارزشمند در حوزه ادبیات نمایشی است، از رابطه میان متن و صحنه در آثار زنده‌یاد اکبر رادی سخن گفت.
وی گفت: از همان دیدار اولی که با اکبر رادی در زمان حیاتش داشتم نقدهایی از روی انصاف برای برخی از کارهای این نویسنده ارزشمند تئاتر کشورمان نوشتم که اغلب آنها مبتنی برای نظریات آدرنو پیرامون زیبایی شناسی هنر بود به همین خاطر در فرصت کوتاهی که با برگزاری این همایش به دست آمده تلاش می‌کنم با همین مبنای محتوایی صحبتهایی را انجام دهم.
این مدرس تئاتر افزود: اکبر رادی در کارنامه کاری خود به نگارش آثاری پرداخته که روایت‌گر دوره‌ای خاص از جامعه ایرانی بود، یک روایت نمایشی که خوبی و بدی‌های یک دوران را با واقعیتهای ملموس آن به تصویر کشیده و در یک مجال اندیشمند توانسته به صورت تحلیلی و نقدی و نه ایجابی درباره قشر متوسط مردم صحبت کند. نمود عینی این دیدگاه را می‌توان در بسیاری از نمایشنامه زنده‌یاد رادی جستجو کرد.
صادقی با بیان اینکه زندگی ایرانی همواره بر نمایشنامه‌های رادی جاری و ساری بود، بیان کرد: متاسفانه در تئاتر ما مدت زیادی است انسان ایرانی، زندگی ایرانی و هنر ایرانی به طور کلی فراموش شده است و بسیاری از هنرمندان ما دست به خلق آثاری می‌زنند که نشانی از انسان و زندگی ایرانی ندارند. اما این آثار اکبر رادی هستند که روح ایرانی بودن شخصیت‌ها و داستان‌های نمایشنامه‌هایش قدرتمند است و این یکی دیگر از مشخصه‌های فنی آثار این نویسنده در حوزه نمایشنامه‌نویسی است که می‌توان ساعت‌های زیادی درباره آن گفتگو کرد.
کارگردان نمایش‌هایی چون « آرش»، « سحوری» و «یادگار زریران» ادامه داد: نکته‌ای که در نمایشنامه‌های رادی وجود دارد و من از بودن این عنصر در نمایشنامه‌های او لذت می‌برم نگاه انتقادی او به زندگی جامعه ایرانی حتی در زندگی سنتی است. او در نمایشنامه‌هایش نشان می‌دهد که شخصیت‌های یک زندگی سنتی هم خیلی پاک و منزه نیستند و این موضوع مهمی است که نقاط قوت آثار او به حساب می‌آید. رادی بی رحمانه در آثارش همه جامعه را نقد می‌کند و تصویر واقعی افراد را نشان می‌دهد که این به خودی خود در خور ستایش است.
وی در بخش دیگری از صحبتهای خود با اشاره به موضوع « رابطه میان متن و صحنه در آثار اکبررادی تصریح کرد: یکی از مواردی که می‌توانیم پیرامون آن بحث کنیم این است که تئاترهایی از این دست را از زیر بار سنگین ادبیاتی بودنشان دربیاوریم چرا که در تئاتر مدرن عنصر کلام دیگر همه چیز نیست، بنابراین می‌توان از عناصر دیگر برای برقراری رابطه میان متن و صحنه در آثار نمایشی استفاده کرد.
صادقی گفت: دومین عنصری که می‌تواند نقش موثری درایجاد رابطه میان متن و صحنه در آثار استاد رادی ایفا کند ایجاد تغزل است. تغزلی که در طراحی و حتی خود متن نیز می‌تواند ارائه شود. و این همان کاری بود که بزرگانی چون لورکا وارد رئالیسم کردند. تمامی این نکته‌ای که به آن اشاره کردم زمینه‌های زیادی در آثار رادی دارند اما باید به مکانیزم اجرایی تبدیل شود که در این مجال خلاقیت کارگردان حرف اول را می‌زند.
این نویسنده با اشاره به عنصر سوم رابطه میان متن صحنه در آثار زنده یاد اکبر رادی توضیح داد: مساله سومی که می‌تواند به آثار ماندگار رادی تکانی بدهد تمرکز کارگردان برشخصیتی خاص با هدف تغییر زاویه دید است که به اعتقاد من می‌تواند اجرا را دگرگون کند. این در حالی است که موسیقایی کردن آثاری از این دست هم می‌تواند اثر را دگرگون کند و این موضوع بسیار حیرت انگیزی است که من تجربه تماشای آن را در کشور فرانسه داشته‌ام و دیدم که اضافه کردن موسیقی و موزیکال کردن یک نمایش تا چه میزان زیادی می‌تواند در راستای تئاتر کامل قرار گیرد اگرچه این را هم می‌دانم این حرکت به نوعی تغییر ژانر است اما راه برون رفت مناسبی برای ایجاد یک ارتباط مناسب میان متن و صحنه است.
وجود نمادهای نیرومند یکی دیگر از مشخصاتی بود که صادقی در این نشست به آن اشاره کرد و گفت: این نمادهای نیرومند می‌تواند به یک برداشت صحنه‌ای بسیار خوب از حیث نماد شناسی تبدیل شود که متاسفانه ما به این مرحله از نماد شناسی آثار رادی هنوز نزدیک نشدیم و فقط به روایت خطی ساده از قصه‌های رادی تکیه کردیم . ما در اجرای صحنه‌ای از آثار رادی فقط به گوش تماشاگران اعتماد کردیم به طوری که بار اجرای بیشتر آثار این نویسنده بیشتر کلامی و اغلب اجرایی ایستاست که پویایی خاصی ایجاد نمی‌کند. البته این راه‌هایی که به آن اشاره کردم می‌تواند به عنوان راههای دیالکتیک مبتنی بر استقلال متن در کارگردانی آثار رادی مورد استفاده قرار گیرد که امیدوارم در اجراهای آینده از متون رادی، این مهم صورت گیرد.
براساس این گزارش، در سومین همایش رادی شناسی بهروز محموی بختیاری با موضوع « کارکردها، موضوعات و عوامل موثر در نمایشنامه شب روی سنگفرش خیس» ، بهرام جلالی‌پور با موضوع « بررسی ساختاری و نشانه شناختی نمادها و تقابل‌های دوگانه در نمایشنامه از پشت شیشه‌ها» ، سپیده سامی با موضوع « بررسی تقابل گفتمان‌های مسلط و مقاوم در سه اثر اکبر رادی» ، فهیمه زاهدی با موضوع « بازتاب شرایط اجتماعی در آثار رادی»، سلما رفیعی با موضوع « بررسی شخصیت پدر در آثار رادی» ، محمدرضا آزاد با موضوع « بازتاب فرهنگ عیاری در نمایشنامه های اکبر رادی»، الهام باقری با موضوع « روایت شناسی نمایشنامه خانمچه و مهتابی با تکیه بر دیدگاه ژرارژنت» و مونا محمود زاده با موضوع « باختین، مونوفونی و اکبررادی» مقاله‌های خود را ارائه دادند.
