پایگاه خبری تئاتر: با اینکه تعدادی از کشورهای اروپایی، از همان هفته‌های اول شیوع جهانی کرونا تکلیف خودشان را با هنر نمایش روشن کرده و گفتند دست‌کم تا شهریور قصد بازگشایی سالن‌های تئاتر را ندارند، در ایران از اوایل اسفند که سالن‌های تئاتر با دستور وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعطیل شد، تا روزهای بعد که به آمار مبتلایان افزوده می‌شد، هنرمندان زیادی هفته‌ها با بیم و امید چشم‌انتظار بازگشایی سالن‌های تئاتر و بیش از آن، حرفه در معرض خطرشان بودند.
در نهایت در آخرین صف بازگشایی‌ها، از ابتدای تیر ماه ۹۹ و با مصوبه ستاد ملی مبارزه با کرونا سالن‌های تئاتر با پیش‌شرط‌هایی اجازه بازگشایی یافتند. هرچند که پیش و پس از آن، بخشی از جامعه هنری با این شیوه بازگشایی مخالفت کرده و ترجیح دادند در چنین شرایطی تئاتری را روی صحنه نبرند.
از شروط بازگشایی مجموعه‌های نمایشی، استفاده از تنها ۵۰ درصد ظرفیت سالن و همچنین رعایت دقیق پروتکل‌های بهداشتی بود. با وجود این، به نظر می‌رسد هنوز بخش بزرگی از جامعه تئاتربین، کرونا در محیط بسته تئاتر را تهدیدی برای خود تلقی می‌کنند.
تیوال که یکی از سایت‌های اصلی خرید بلیت تئاتر در سال‌های اخیر در پایتخت بوده، می‌تواند مرجعی برای ارزیابی میزان استقبال تماشاگران از نمایش‌های روی صحنه باشد.
«محمد عمروآبادی» مدیرعامل تیوال آماری از فروش بلیت تئاتر از طریق این سایت تا اواخر مرداد ماه سال جاری ارائه کرده و می‌گوید: از ابتدای تیر ماه و بازگشایی سالن‌های تئاتر، استقبال تماشاگران در خرید بلیت در مقایسه با همین زمان در سال گذشته، به صورت میانگین «یک پنجم» است. (۸۰ درصد کاهش)
به گفته عمروآبادی، البته که تئاترهایی هم در این دو ماه روی صحنه رفته‌اند که با استقبال به نسبت مناسبی در شرایط کرونایی روبه‌رو شده‌اند اما «از زمان بازگشایی محدود سالن‌ها از آغاز تیرماه (تا پایان مرداد) به صورت متوسط هر خرید (فاکتور) ۲.۷ بلیت بوده است.»
آماری که «میانگین» فروش نمایش‌ها را در پایتخت در نظر دارد و وصف مناسبی برای حال تعدادی از کم‌فروغ‌ترین گیشه‌ها نیست.
«داود نامور» که مدیریت تماشاخانه نوفل‌لوشاتو را به عهده داشت و تا اواخر مرداد پذیرای آثاری نمایشی بود می‌گوید: «مردم به دلیل ترس از کرونا به سالن نمی‌آیند. حتی اگر تئاتری خوب روی صحنه باشد، باز هم بازدیدکننده‌اش کمتر از دوره زمانی مشابه در سال گذشته است.»
به اعتقاد او، «تبلیغ منفی در فضای مجازی و جامعه تاثیرش را گذاشته است» اما در چند هفته اخیر وضعیت استقبال مخاطب از تئاتر و اعتماد به سالن تئاتر نسبت به تیرماه خیلی بهتر شده است: «چون در این مدت تئاترهایی از سوی کارگردان‌های نام‌آشنا اجرا و همین باعث شد مردم و تئاتری‌ها تا حدی دوباره به تماشای تئاتر روی بیاورند.»
نامور یادآور می‌شود: «ضمن اینکه شاید اوایل تیر به دلیل ترس از عدم رعایت نکات بهداشتی بود که خیلی‌ها به سالن تئاتر نمی‌آمدند اما با اجبار ماسک و ضدعفونی مدوام سالن‌ها و تب‌سنجی، اعتماد مردم تا حدی بهبود یافته و ظاهرا رغبت برای حضور در سالن‌هایی با تهویه مناسب، بیشتر از قبل شده است.»
این فعال تئاتری با مقایسه آمار فروش نمایش‌های عمارت نوفل‌لوشاتو در تیر و مرداد امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، می‌گوید: «اردیبهشت سال گذشته، هر شب دست‌کم ۵۰۰ تماشاگر برای شش نمایشی که در این مجموعه روی صحنه بود به عمارت نوفل‌لوشاتو می‌آمدند اما امسال تعداد تماشاگران به یک‌پنجم رسیده بود.»
نامور که با تعطیلی عمارت نوفل‌لوشاتو از اواخر مرداد، امیدوار است به زودی سالن جدیدی را با رویکرد و محتوایی نو راه‌اندازی کند، با اشاره به عدم اعتمادی که ظاهرا در سالن‌های تئاتر بیش از سایر اماکن مشابه نمود پیدا کرده، تاکید می‌کند: «با رعایت پروتکل‌های بهداشتی ریسک حضور در سالن تئاتر بیشتر از سایر اماکن نیست. اما متاسفانه هنوز مخاطب تئاتر به ایمنی سالن‌های تئاتر باور ندارد.»
نگاهی به میانگین فروش تئاتر در سه ماه اخیر نشان می‌دهد که این کاهش مخاطب تنها به یک یا دو سالن محدود نمی‌شود و خیلی‌ها با بحران مخاطب درگیرند.
«شاهین چگینی» که ریاست انجمن صنفی تماشاخانه‌های ایران را به عهده دارد، درباره این وضعیت می‌گوید: «استقبال از تئاترهای خصوصی در تهران چندان خوب نیست؛ اگر میانگین فروش بلیت را در نظر بگیریم، حتی می‌توان گفت اسفبار است. با اینکه بعضی تئاترها با استقبال نسبتا خوبی روبه‌رو هستند اما بعضی از کارها، مورد استقبال قرار نمی‌گیرند و بعضی نمایش‌ها اگر شبی ۲۰ یا ۳۰ تماشاگر داشته باشند آن را وضعیتی مطلوب توصیف می‌کنند.»
چگینی می‌گوید: «بحران تئاتر فقط به عدم استقبال مخاطب محدود نشده و برخی از هنرمندان هم ترجیح داده‌اند در این شرایط غایب باشند و اجرا نکنند برای همین ۷۰ درصد گروه‌هایی که اکنون اجرا می‌کنند جوان و دانشجویی‌اند.»
او تاکید می‌کند: «ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام کرده اگر مجموعه‌های نمایشی پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند تماشاگر می‌تواند وارد این فضا شود. سالن‌دارها هم که کار غیرقانونی نمی‌کنند. با اینکه مواد ضد عفونی سالن‌ها به طور مستقل توسط خودشان تامین می‌شود اما همگی با جدیت استفاده از ماسک و ضدعفونی مداوم را به عنوان یک اصل، رعایت می‌کنند و حتی اگر تماشاگر نمایشی یک نفر باشد، بعد از اجرا سالن را ضدعفونی می‌کنند.»
چگینی یادآور می‌شود: «قبول داریم که همان ۵۰ درصد ظرفیت خیلی از سالن‌ها هم هر شب پر نمی‌شود و شاید بتوان گفت در بهترین حالت معمولا با یک سوم ظرفیت سالن، تئاترها اجرا می‌روند اما با وضعیت فعلی هم گروه‌هایی که اجرا می‌کنند، توانسته‌اند حداقلی از تماشاگر را به سالن بکشانند و بیش از اینها نیاز به جلب اعتماد مخاطبان همیشگی تئاتر داریم.»
این روزها که از دولت تا صنوف تئاتری و سالن‌ها و هنرمندان، همه کج‌دار و مریز با شرایط کرونایی سر و کله می‌زنند، خبری از پیشنهادهایی راه‌گشا و عملی برای عبور از این بحران نیست و تنها امید به «زمان» است که بگذرد و با عادت به مقتضیات زندگی در دوره کرونا، مخاطب به محیط بسته تئاتر اعتماد کند و بحران از سر جامعه تئاتری با خسارات کمتری بگذرد.
منبع: خبرگزاری ایلنا
