نشست رسانه‌ای نمایش «مرگ فروشنده» به کارگردانی نادر برهانی‌مرند روز شنبه 17 آبان‌ماه در تئاتر شهر برگزار شد که در این نشست مباحثی از سوی بازیگران و کارگردان نمایش درباره شرایط نامناسب تئاتر در ایران مطرح شد.

پایگاه خبری تئاتر: در این نشست خبری نادر برهانی‌مرند کارگردان، حمیدرضا نعیمی، داریوش موفق، حمیدرضا آذرنگ، محمودرضا رحیمی، رحیم نوروزی، آسیه ضیایی، بهرام افشاری و مجتبی پیرزاده حضور داشتند.

در ابتدای نشست برهانی‌مرند با اشاه به تولید مجدد این اثر نمایشی گفت: نمایش «مرگ فروشنده» پیش از این چند سال قبل به صحنه رفته بود اما بازتولید این اثر نمایشی در سال 93 تفاوت‌های زیادی نسبت به گذشته پیدا کرده است. اجرای مجدد این نمایش چه از لحاظ تغییر بازیگران نسبت به گذشته و چه فرم کار و تغییر اجرا از یک سالن کوچک به بزرگ، تفاوت‌های زیادی داشته است.

رقم خوردن جهان تازه‌ای برای «مرگ فروشنده»

برهانی درباره تغییراتی که کار نسبت به گذشته پیدا کرده، توضیح داد: زمان روی دیدگاه و زیبایی شناسی من تاثیر گذاشته و مطمئنا نگاهم نسبت به گذشته عمیق‌تر شده است. معتقدم امروزه بیشتر از 5 یا 6 سال قبل، زمان اجرای نمایش «مرگ فروشنده» فرا رسیده است. با حضور بازیگران جدید در این اجرا جهان دیگری برای نمایش رقم خورده و جزئیات تازه‌ای وارد کار شده است.

وی درباره تغییرات گروه بازیگران که در مقطعی باعث توقف تمرینات نمایش شده بود، توضیح داد: اتفاقاتی که در پروسه تمرین ما رخ داد جزو اتفاقات طبیعی دنیای نمایش است چون تئاتر مرکز تلاقی سلیقه ها و نگاه های مختلف است، نگاه هایی که برخی موافق و برخی همسو با هم نیستند. متاسفانه یا خوشبختانه در کار ما نیز همین اتفاق رخ داد اما اصلا بحث های اخلاقی مطرح نبود و ما فقط با دوستانی که از کار جدا شدند در زمینه تلقی ها و جهان بینی تفاوت نظر داشتیم.

در ادامه حمیدرضا آذرنگ درباره بحث بازتولید در تئاتر ایران گفت: بازتولید یک اثر نمایشی بعد از سالها در همه جای دنیا امری مرسوم تلقی می شود اما در دوره ای که این اتفاق در تئاتر ایران به پیشنهاد برخی افراد که تنها قصد داشتند نمایش‌های خودشان را مجددا به صحنه ببرند باب شد، من با آن مخالفت کردم. مداومت و استمرار یک اثر روی صحنه و بازتولید یک نمایش می تواند خطاهای یک گروه نمایشی را پوشش داده و کار را بکرتر به نمایش بگذارد.

وی ادامه داد: متاسفانه ما نتوانستیم مفاهیم مندرج در بطن عنوان بازتولید را به مخاطب با اشتیاق انتقال دهیم. زمانی که این مبحث باز شد، می توانستیم پایان آن را به درستی پیش بینی کنیم. چطور کاری که تنها یک سال و نیم از زمان اجرایش می گذرد قابلیت اجرای مجدد پیدا می‌کند. در آن مقطع زمانی من با چنین رویکردی مشکل داشتم و همانطور که شاهد هستید این ایده به بدترین شکل ممکن باز و بدون هیچ برنامه ریزی هم به پایان رسید.

بازیگر سریال «شاهگوش» یادآور شد: تئاتر همیشه دغدغه ما بوده نه محلی برای ارتزاق روزی. اما متاسفانه همیشه ما بدهکار بودیم و مرکز هنرهای نمایشی طلبکار. امیدوارم روزی دید ما باز شود چون الان آنقدر قد و قامت تئاتر کوتاه شده که نمی‌توان درباره اش حرف زد.

برخورد با تئاتر شهر به عنوان تئاتری کوچه بازاری صحیح نیست

محمودرضا رحیمی با انتقاد از عملکرد ضعیف اداره‌کل هنرهای نمایشی در اداره تئاتر کشور گفت: اینکه اداره‌کل هنرهای نمایشی دارد از زیر بار مسئولیت شانه خالی می کند و هیچ کار عقلانی در طول این مدت انجام نداده که این امر بر همه ما محرز است. ولی ما چکار می توانیم انجام دهیم. در تئاتر ما از سر ناچاری به فکر بازتولید می افتیم اما همین کار را هم سعی می کنیم از روی فکر و اندیشه انجام دهیم. تئاتر شهر معیار تئاتر ایران است اما مثل یک تئاتر کوچه بازاری با آن رفتار می کنند که کار غلطی است.

رحیم نوروزی نیز در ادامه با بیان ضرب المثل «ما از طلا بودن پشیمان گشته ایم، مرحمت فرموده ما را مس کنید» درباره شرایط این روزهای تئاتر گفت: بهتر است ابتدا زیر ساخت‌های تئاتر را درست کنند بقیه کارها پیشکش‌شان چون ما در مکانی که برای تمرین در اختیارمان قرار داده اند حالت خفگی پیدا می کنیم و امکان فعالیت از ما گرفته می شود. من به سهم خودم تئاتر را یک حرفه نمی دانم و خانه تئاتر و مرکز هنرهای نمایشی را قبول ندارم فقط می دانم که تئاتر باید روی صحنه اتفاق بیفتد.

وی ادامه داد: من نگاه اقتصادی به تئاتر را مضموم می دانم و هیچگاه از این راه به فکر کسب درآمد نبوده ام. از این نمایش هم هیچ دستمزدی قرار نیست بگیرم. چرا باید امروز به جای حرف زدن از کیفیت و ویژگی های کار از اقتصاد و قرارداد و بودجه حرف بزنیم.

در بخش دیگری از این نشست برهانی مرند با اشاره به اینکه در اجرای این اثر گروه هیچ بخشی را حذف نکرده، توضیح داد: روحیه گروه به شکلی است که از فضای محافظه کاری دور هستند بنابراین در عین اینکه ما بلد هستیم حرفمان را چطور بیان کنیم، بلدیم کاری کنیم که مشکلی برایمان پیش نیاید. حتی اگر نگاه سیاسی و اجتماعی هم در کار داشته باشیم که این نگاه در اندیشه مان مستتر است، تلاش کرده ایم به مناسبات پلشت رایج تن ندهیم.

حمیدرضا نعیمی نیز با ابراز خرسندی از حضور در این اثر نمایشی متذکر شد: در این نمایش در نقش بن که یک روح است به ایفای نقش می پردازم. همیشه از شخصیت بن در نمایشنامه بدم می آمد اما بعد دیدم که چه نقش خوبی است و بقیه پیش از این چقدر بد بازی اش کرده اند.

وی درباره شرایط تئاتر در ایران گفت: دستشان درد نکند چون بالاخره به چیزی که می خواستند رسیدند و همه مان را خسته کردند. قانقاریا در تئاتر دیگر به سر رسیده و فقط مانده که سر را از بدن جدا کنند. این تئاتر تنها با شرافت عده ای از دوستان سرپا مانده و تا امروز وزیر ارشاد و مدیران هیج برنامه ای برای آن نداشته اند.

اجرای نمایش بدون هیچ حمایت دولتی

آذرنگ در ادامه صحبتهای نعیمی گفت: خمودگی، انفکاک و عدم حق خواهی خود ما مدیران را به اینجا رسانده است. متاسفانه خیلی ها نمی توانند غیر از تئاتر به جای دیگری برای ارتزاق روزی فکر کنند بنابراین نباید زیر پای این افراد را خالی کرد. ما مسئول دفاع از فرهنگمان هستیم اما متاسفانه دیگر مایی وجود ندارد و همه تنها مانده ایم.

محمودضا رحیمی نیز در انتقاد به تئاتر خصوصی که در تئاتر ایران باب شده، گفت: متاسفانه تعریف تئاتر خصوصی در کشور ما یعنی دریچه کوچکی که تنها از طریق گیشه و بازیگران چهره به بازدهی می رسد در حالی که تئاتر خصوصی در هیچ کجای دنیا چنین تعریفی ندارد. تئاتر خصوصی در همه دنیا با در اختیار قراردادن سالن به گروه ها اتفاق می افتد. باید در ایران مکان یابی صورت گیرد و سوله های غیر قابل استفاده را در اختیار هنرمندان قرار دهند.

در پایان نشست برهانی مرند درباره حمایت مالی از گروه توضیح داد: در این اجرا به هیچ وجه مورد حمایت قرار نگرفتیم و حتی از بدیهی ترین امکانات مثل سالن تمرین هم محروم بودیم. هیچ وقت آنقدر احساس بی پناهی و تنهایی و بی مدیری نکرده بودیم اما احساس غرور می کنیم که برای هیچ کاری پشت در اتاق هیج مدیری نرفتیم و روی پای خودمان ایستادیم.