چارسو پرس: در تاریخ سینمای ایران و خصوصا در دهه ۱۳۸۰، برخی از سینماگران ایرانی به سراغ ژانر وحشت رفتند. اگرچه معمولا این فیلم‌ها آثار چندان قدرتمندی از منظر سینمایی محسوب نمی‌شوند، اما در بین آنها می‌توان به فهرستی از بهترین فیلم‌های ترسناک ایرانی نیز رسید.
در ادامه به معرفی ۹ فیلم ترسناک ایرانی می‌پردازیم که تلاش کرده‌اند با وجود محدودیت‌ها و امکانات سینمای ایران همچنان ترسناک جلوه کرده و وحشت‌آفرینی کنند.
طلسم
طلسم محصول سال ۱۳۶۵ یکی از اولین و بهترین فیلم‌های ترسناک ایرانی است به کارگردانی داریوش فرهنگ و با بازی سوسن تسلیمی، جمشید مشایخی، پرویز پورحسینی، آتیلا پسیانی و سوگند رحمانی که در ۴ رشته (بهترین عکس، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، بهترین موسیقی متن و بهترین تدوین) نامزد دریافت سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر شده بود. داستان آن از شب یک عروسی آغاز می‌شود؛ زمانی که عروس و داماد به همراه خانواده داماد به سمت روستای خود می‌روند، اما در طول راه گرفتار طوفان و حمله گرگ‌ها می‌شوند و عروس و داماد به یک قصر نفرین‌شده پناه می‌برند. دراین خانه یک شازده بریده از دنیا بـه همراه پیشکارش زندگی میکند.
همسر شازده پنج سال پیش گم شده اسـت. سرانجام مشخص می‌شود کـه این گم شدن توطئه پیشکارش اسـت کـه در ایام جوانی پدر شازده وی را مقطوع‌النسل کرده اسـت و او نیز کـه پسر معمارباشی سازنده خانه اسـت، دست بـه تلافی زده و عروس شازده را در گوشه‌ای از این خانه پنهان کرده اسـت.
شب بیست و نهم
فیلم شب بیست و نهم محصول سال ۱۳۶۸ می‌تواند وحشت‌انگیزترین فیلم سینمایی ایرانی قدیمی نام بگیرد. داستان این فیلم به کارگردانی حمید رخشانی و با بازی حسین گیل، رضا رخشانی، رضا رویگری، مرجانه گلچین، ژیلا شاهانی و حمیده خیرآبادی، درباره دختری به نام محترم است که هنگام تولد و بعد از خاک کردن جفتش، والدینش شبحی را می‌بینند و نگران آینده او می‌شوند. پس از سال‌ها نیز دوباره محترم شبحی را بر بام خانه و بعد در آشپزخانه می‌بیند و قصه با دلهره های بیشتر ادامه پیدا می کند. دراین فیلم، قواعد و مباحث ریشه ای ژانر، بـه خوبی بومی شده اند و فیلمساز توانسته تصویر تاثیرگذاری از رفتارهای غیراخلاقی که ترس می آفریند را بازسازی کند.«شب بیست و نهم» مانند تعداد زیادی از فیلم‌های آمریکایی دهه ۱۹۷۰ و متعلق بـه ژانر وحشت، این قابلیت را دارد که بازسازی شود.
پارک‌وی
یکی دیگر از ترسناک‌ترین فیلم‌های ایرانی فیلم پارک‌وی محصول سال ۱۳۸۵ است که می‌توان در آن ویژگی‌هایی از فیلم‌های ترسناک روانشناختی را پیدا کرد. داستان فیلم به کارگردانی فریدون جیرانی و با بازی نیما شاهرخ‌شاهی، رعنا آزادی‌ور، بیتا فرهی، محمدرضا شریفی‌نیا، نیوشا ضیغمی و مهدی احمدی، درباره پسر و دختر جوانی به نام‌های کوهیار (با بازی نیما شاهرخ شاهی) و رها (با بازی رعنا آزادی‌ور) است که روی پل پارک وی با یکدیگر آشنا می‌شوند. آنها خیلی زود ازدواج می‌کنند، اما رابطه آنها کم‌کم ترسناک و ترسناک‌تر می‌شود.
مشکل اصلی پارک‌وی اما شاید این نکته باشد که آنچه تحت عنوان ژانر وحشت در این فیلم دنبال می‌شود، گیرایی اجتماعی چندانی ندارد و در فضاسازی ایرانی و سینمایی امروز ایران، قابل باور نیست. برای مثال، وقتی کوهیار قاتل روانی بـه مرز جنون می‌رسد و با تبر بـه جان پدر رها می‌افتد فقط سکانس مشابه فیلم «درخشش» بازسازی می‌شود. این فیلم روایت خشونتی افسارگسیخته اسـت کـه فقط بر وجوه پررنگ آن تکیه شده نه جایگاه قرار گرفتن در کلیت فیلم و از این‌جاست کـه برخی جزئیات موجود در فیلم هم کارکرد خودرا از دست داده و بدل بـه شوخی با فیلم «قصه عشق»، «لالایی» و… می‌شوند.
آل
فیلم سینمایی «آل» بـه کارگردانی بهرام بهرامیان تولید سال ۸۸ اسـت. این فیلم با بازی مصطفی زمانی، آنا نعمتی، همایون ارشادی، هنگامه حمیدزاده، کیتوش آرزویان، سونیا کاتوزیان، لیزا عزیزیان و نارینه خاچاطوریان، روایت مهندسی جوان اسـت که بـه دستور مدیر شرکتی کـه در آن کار میکند باید بـه ماموریتی در ارمنستان برود. او به همراه همسر باردارش به ارمنستان میرود، اما در آنجا اتفاقات عجیب و غریبی در انتظار این زوج است. این فیلم وحشتناک در بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر سیمرغ بلورین بهترین موسیقی را دریافت کرد و برای جایزه بهترین عکس پشت صحنه نیز نامزد شده بود.
شاید بتوان «آل» را نیز یک نمونه بومی‌شده از ژانر وحشت بـه شمار آورد که در پیچ و خم کشور ارمنستان تا حدودی سعی برای رسیدن بـه وادی وحشت داشته اسـت.
ماهی و گربه
احتمالا یکی از متفاوت‌ترین عناوین در فهرست ما از بهترین فیلم‌های ایرانی ترسناک، همین فیلم ماهی و گربه است. ماهی و گربه محصول سال ۱۳۹۲، اولین فیلم بلند شهرام مکری، کارگردان جوان و بااستعداد ایرانی است. این فیلم در سال ۲۰۱۳ به دلیل «محتوای خلاقانه» جایزه ویژه بخش افق‌های جشنواره فیلم ونیز را دریافت کرد. نکته جالب درباره این فیلم این است که کل آن در یک سکانس پلان توسط محمود کلاری فیلمبرداری شده است. شهرام مکری و محمود کلاری همراه با گروه بازیگران فیلم یک ماه تمرین کردند تا بتوانند این تک‌شات طولانی را ضبط کنند.
بازیگران این فیلم عبد آبست، بابک کریمی، سعید ابراهیمی‌فر، پدرام شریفی و سیاوش چراغی‌پور هستند.
داستان فیلم ماهی و گربه از چندین خرده‌روایت تشکیل شده که به صورت غیرخطی روایت می‌شوند. اما کلیت داستان آن درباره چند جوان است که برای شرکت در جشن بادبادک‌بازی به شمال کشور می‌روند. در نزدیکی محل کمپ آنها، ۳ مرد در یک کلبه-رستوران کوچک زندگی می‌کنند. فیلم ماهی و گربه بر اساس یک ماجرای واقعی ساخته شده است؛ داستان رستورانی بین راهی که از گوشت چرخ‌کرده انسان استفاده می‌کرده است!
مکری درباره ایده این فیلم گفته است: ماهی و گربه فیلمی است درباره زمان. درباره اینکه چطور می‌توان در زمان پرسپکتیو ایجاد کرد و آن را درهم ریخت. جذابیت ساخت این فیلم برایم در شیوه اجرایش بود. پافشاری بر روایت داستانی در یک سکانس پلان و تلاش برای اینکه در یک پلان که طبیعتا زمانی رو به جلو دارد شکست به وجود آورم.
فیلم ماهی و گربه با اینکه خیلی ترسناک نیست و بیشتر روی فرم و تکنیک‌های سینمایی تمرکز دارد، اما قطعا یکی از بهترین فیلم‌های ترسناک تاریخ سینمای ایران محسوب می‌شود. از جوایز این فیلم باید به جایزه بهترین فیلم جشنواره فیلم لیسبون پرتغال، جایزه بهترین فیلم جشنواره بین‌المللی فیلم استانبول، جایزه بهترین فیلم از نگاه منتقدان در جشنواره فریبورگ سوئیس و جایزه ویژه هیئت داوران در جشن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران اشاره کنیم.
خوابگاه دختران
خوابگاه دختران ساخته محمدحسین لطیفی و محصول سال ۸۳ اسـت.این فیلم تلاش میکند با طرح موضوعاتی مانند جن و جن‌زدگی و پررنگ کردن حضور آنها در جای‌جای فیلم موقعیت خودرا در سینمای وحشت تثبیت کند خوابگاه دختران به عقیده برخی از طرفداران ژانر وحشت، ترسناک ترین فیلم ایرانی است. داستان این فیلم ترسناک ایرانی درباره جن و درباره دو دوست به نام‌های رویا و شیرین (با بازی باران کوثری و نگار جواهریان) است که در شهری در نزدیکی تهران دانشگاه قبول شده‌اند، اما از آنجایی که هنوز خوابگاه دانشگاه آماده نشده، خانه‌ای را اجاره می‌کنند که روبروی آن یک خرابه قرار دارد. اما این خرابه مکانی نفرین‌شده است که منجر به اتفاقات ناگواری می‌شود.
فیلم لطیفی اگر چـه تلاشی اسـت برای حضور در ژانر وحشت اما بـه‌رغم تمامی ترفندهای وحشت‌آورش نسخه‌ای رونویسی شده از فیلم‌های موفق و دلهره آور این‌گونه سینمایی اسـت.
خوابگاه دختران با تکیه بر ترس دختران جوان از ساختمانی متروکه کـه نزدیک خوابگاه دانشگاه اسـت، صداهای مخوفی ازآن بـه گوش می رسد و روایت های مختلفی در مورد این صداها در بین اهالی محل وجوددارد، پیش میرود و درست جاییکه همه چیز بـه گونه ای پرداخت شده کـه حضور جن عینی و واقعی شود، زن سرایدار کـه بـه واسطه فیزیک، حرف های مرموز و … اولین گزینه اسـت بـه قتل می رسد…
آن شب
یکی از جدیدترین فیلم‌های ترسناک ایرانی فیلم آن شب محصول سال ۱۳۹۷ به کارگردانی کوروش آهاری است که در واقع محصول مشترک ایران و آمریکاست. در معرفی فیلم ترسناک ایرانی آن شب باید بگوییم که این اثر که کارگردان و بازیگرانی ایرانی دارد، درباره یک زوج جوان ایرانی است که در هتلی در آمریکا زندانی شده‌اند و توسط نیروهایی بیگانه وادار می‌شوند تا با رازهای یکدیگر روبرو شوند.
موسیقی فیلم با وسواس خاصی انتخاب شده که وهم آن را بیشتر میکند. صحنه‌های وحشت‌آور فیلم هم کیفیت قابل قبولی دارد. بنابراین با عنوانی مواجه هستیم که نه تنها خودش را بیش از حد جدی نمی‌گیرد بلکه به واسطه شناخت درستی که از ژانر فیلم‌های مورمورکننده دارد، در ترساندن مخاطبش پیروز است.
بازیگران این فیلم شهاب حسینی، نیوشا جعفریان، لیا اوگانیان و جورج مگوایر هستند.
در سی و نهمین دوره جشنواره فیلم ترسناک مولین دو ری اسپانیا، فیلم آن شب جوایز بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه و بهترین بازیگر مرد را دریافت کرد. این رویداد سینمایی یکی از مهم‌ترین جشنواره‌های فیلم‌های ترسناک در جهان محسوب می‌شود. همین موضوع نیز این عنوان را در میان ترسناک‌ترین فیلم‌های ایرانی قرار داده است.
پوست
یکی از عناوینی که در لیست فیلم‌های سینمایی ترسناک ایرانی قرار می‌گیرد و اخیرا هم اکران شده، فیلم پوست به کارگردانی برادران ارک است که به زبان ترکی ساخته شده است. این فیلم در سال ۱۳۹۷ با بازی فاطمه مسعودی فر، جواد قامتی، محمود نظرعلیان، ناصر هاشمی ساخته شده است.
در این فیلم به مضامینی چون عشق، جادو و خرافه‌پرستی، جن و طلسم پرداخته شده است و در روستای باویل و میلان شهرستان اسکو فیلمبرداری شده است.
داستان این فیلم روایتگر داستان مردی به نام آراز است که در جوانی عاشق دختری مسیحی به نام مارال بوده، ولی مارال با مرد دیگری ازدواج میکند. در روستای آنها خرافات زیادی پیرامون جادو و جمبل و نفرین… وجود دارد و مادر آراز نیز در این زمینه‌ها مهارت دارد. او کم‌کم متوجه می‌شود که نرسیدنش به مارال به واسطه دعایی بوده که مادرش در یک پوست نوشته و تصمیم می‌گیرد این دعا و دیگر طلسم‌های وارد شده به زندگی‌اش را نابود کند. در این راه هر چه بیشتر به مارال نزدیک می‌شود، حال مادرش بدتر می‌شود و یک دو راهی سخت برای او به وجود می‌آید.
زالاوا
این فیلم به کارگردانی ارسلان امیری و با بازی نوید پورفرج، پوریا رحیمی سام، و هدی زین‌العابدین محصول سال ۱۳۹۹ است که به‌تازگی در سینماها اکران شده است.
«زالاوا» روایتگر ماجراهایی است که در دهه ۵۰ در روستایی اتفاق می‌افتند. مردم این روستا که به‌شدت ترسیده‌اند، از رئیس پاسگاه به نام استوار مسعود احمدی با بازی نوید پورفرج و فردی به نام آمردان (پوریا رحیمی‌سام) می‌خواهند تا شرایط روستا را بهبود ببخشند. این فیلم دارای ایده‌ای جالب و در عین‌حال جدید است که می‌تواند مخاطبان را به سینما بکشاند.
زالاوا جایزه بزرگ بهترین فیلم از سی و ششمین دوره هفته بین‌المللی منتقدان فیلم ونیز و جایزه بهترین فیلم از نگاه هیات داوران از فدراسیون بین‌المللی منتقدان فیلم (فیپرشی) را دریافت کرد.
///.
