چارسو پرس: تازه‌ترین نشست دوشنبه‌های تئاتر به نقد و بررسی نمایش «پروین» به نویسندگی و کارگردانی حسین کیانی که درباره شخصیت پروین اعتصامی است، اختصاص داشت.
این نشست با حضور کیانی، رضا آشفته و عرفان پهلوانی به عنوان دو منتقد مهمان برگزار شد.
کیانی درباره تجربه اجرای این نمایش که اثری چهره‌نگارانه (پرتره) است، گفت: تاکنون بر پرتره خاصی کار نکرده بودم، مگر در نمایشنامه «بیداری‌خانه نسوان» که به زندگی و آثار نخستین زنان نمایشنامه‌نویس ایران اشاره‌هایی کرده‌ام.
او درباره میزان نزدیکی نمایشنامه به زندگی پروین اعتصامی هم توضیح داد: این نمایش می‌تواند انطباق کامل را با زندگی سوژه نداشته باشد و در این اثر بیشتر زنانگی پروین مد نظر بوده است.
کیانی درباره اینکه چرا پروین اعتصامی برای اجرای این نمایش انتخاب شده است، افزود: به پیشنهاد دوستی، سعید اسدی بود و به دنبال رد متن‌هایم از سوی شورای نظارت قرار شد روی متنی کار کنم تا حرف و حدیث‌ها در مورد این مسائل رفع شود. البته قبل‌تر هم به این موضوع فکر کرده بودم و خرداد 99 طی سه ماه متن را نوشتم. ولی به دلیل بیماری کرونا اجرا چند بار به عقب افتاد.
این کارگردان، در پاسخ به پرسشی درباره غیرضروری بودن پرده چهارم نمایشش، این پرده را مهم‌ترین پرده دانست و در این زمینه گفت: پروین در بستر مرگ شخصیت خودش را نشان می‌دهد و انسانیتش آشکار می‌شود و به فکر دیگران است. پرده چهارم اوج شکوفایی یک انسان است. در این پرده نتیجه‌گیری می‌شود و شخصیت‌ها خود نهان‌شان را آشکار می‌کنند. «پروین» در مورد رنج زن زیستن است.
کیانی ادامه داد: در دورانی هستیم که مرگ آشکار است و یقه انسان را می‌گیرد. این یک جامعه مرد سالار زن ستیز است که هر روز در جامعه شاهد این مسائل هستیم. در نمایش هم صحنه تجاوز به کنیز خانه از این دست است. در این نمایش زن را در سه سطح کف جامعه و سنتی و روشنفکر می‌بینیم.
او درباره شخصیت ارمنی آشاک هم توضیح داد: دوستان ارمنی زبان تئاتر را در ایران بنیان نهادند و مخصوصا زنان ارامنه که تاثیر مهمی در ایفای نقش زنان بازی کرده‌اند. اگر روزی برسد حتما دربارۀ پرترۀ بانو لرتا همسر عبدالحسین نوشین خواهم نوشت.
کیانی که عموما نمایش‌های خود را با گروهی ثابت از بازیگران روی صحنه می‌برد، درباره همکاری با گروه دیگری از بازیگران تصریح کرد: به علت حضور در سریال‌های نمایش خانگی که هر یک از بازیگران را به گونه بلعیده است؛ این بازیگران امکان حضور نداشتند.
این کارگردان در پاسخ به پرسشی درباره طولانی بودن اثر گفت: این طولانی بودن از جمله ضرورت‌های داستانی است. نمایش طولانی‌تر بوده و در زمان اجرا به تدریج آن را کوتاه‌تر کرده‌ام اما این نوع نگاه به تئاتر که نمایش مرا طولانی می‌داند، حاصل ذائقه تماشاگر فست فودی و کپسولی است که در شرایط فعلی حوصله بلندی متن بر اساس یک ساختار درست را هم ندارد؛ در حالیکه اجرای متون شکسپیر یا اکبر رادی بیشتر از دو سه ساعت خواهد بود.
وی اضافه کرد: می‌خواستم بر خلاف آنچه در صحنه‌های تئاتر خصوصی باب شده که یا از طراحی پرهیز یا به کمترین‌ها اکتفا می‌شود، بتوانیم به راستی یک تئاتر استاندارد را نشان دهیم که تماشاگر بگوید این یک تئاتر است و بر اساس همین نمایش دوباره هم دلش بخواهد تئاتر ببیند.
در این نشست، رضا آشفته، پژوهشگر و منتقد با تشریح تاریخ تئاتر ایران به توضیح سه دوره برجسته تئاتر کشورمان پرداخت.
او همچنین نکاتی را درباره هماهنگ نبودن بازیگران به دلیل ناآشنا بودن با یکدیگر مطرح و یادآوری کرد که تعریف تئاتر در داشتن گروه و انسجام گروهی است.
عرفان پهلوانی هم اشکالاتی را متوجه طراحی صحنه نمایش دانست و عنوان کرد که در بازی بازیگران، ظرافت‌های بازی، دیده نمی‌شود و بعضی دیالوگ‌ها هم مانیفست کارگردان است که در فحوای یک اثر امروزی قابل توجیه نیست.
او نکاتی را هم درباره مشکلات آکوستیک موجود در سالن تئاتر شهر گفت که سبب شده در اجرای «پروین» ایراداتی به وجود بیاید.
