پایگاه خبری تئاتر: این کارگردان تئاتر گفت: برنامه‌ای که مشخصا برای آن دعوت شده بودم، سومین گردهمایی شبکه «هنرمندان نسل بعد» بود که در کنار جلسه سالانه استیج بین‌الملل بود. در این برنامه نمایندگانی از کشورهای سوئد، سوئیس، نروژ، ایتالیا، لبنان، آفریقای جنوبی، مکزیک، لوکزامبورگ ونروژ، هند،کانادا، آلمانو ... در کنار چندین شرکت کننده از اتریش حضور داشتند.
او که از سال گذشته عضو این شبکه است به همراه دو هنرمند دیگر از ایرلند و هنگ‌کنگ برنامه‌ریزی و هدایت این کارگاه را بر عهده داشته است دراین‌باره توضیح داد: این شبکه یکی از زیر مجموعه‌های استیج بین‌الملل است. کارگاه‌های ما در چند شاخه مختلف و به مدت ده روز برپا شد. تمرینات آموزشی ، تماشای نمایشهای شاخص و بحث و گفتگو در باره آنها، معرفی ویژگی‌های هنری و انتقال تجربیات مستقل اعضاء کارگاه و در نهایت بررسی راههای گسترش شبکه و همکاری‌های مشترک در آینده بخش دیگری از این فعالیت بود.
کارگردان نمایش «اسکلیگ و بچه‌های پرواز» ادامه داد: «هنرمندان نسل بعد» یکی از پتانسیل‌های جوان و مورد توجه آسیتج بین‌الملل است. شبکه «ایست» که هرسال اعضای جدیدی از کشورهای مختلف به آن می پیوندند. در واقع فضایی آموزشی وامکانی برای ارتباط با دیگرهنرمندان و جستجوی فضاهای جدید است. در این گروه، علاوه بر فعالیتهای مستقل خود در جلسات عمومی آسیتج و کارگاه‌های آموزشی و سخنرانی‌های جشنواره نیز حضور داشت.
او که به عنوان نماینده‌ای از ایران در این رویداد جهانی حضور داشته است، افزود: یکی از وظایف من در این جشنواره برقراری ارتباط با گروه‌های حاضر در جشنواره و معرفی جشنواره تاتر کودک ونوجوان همدان بود و این کار را طبق درخواست شهرام کرمی دبیر جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان انجام دادم.
عاقبتی سطح کیفی نمایشهای شرکت‌کننده در این گردهمایی را بالا توصیف کرد و درباره احتمال حضور برخی از این نمایش‌ها در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان توضیح داد: برخی از این نمایش‌ها را به دبیرخانه جشنواره و بخش بین‌الملل اداره کل هنرهای نمایشی معرفی کرده‌ام چون آثار خیلی خوبی بودند که در ایران نیز قابلیت اجرا دارند و تا جایی که می‌دانم گفتگوهای اولیه برای دعوت از این گروه‌ها انجام شده. اما همانطور که همه می‌دانیم به سختی می‌توان یک نمایش خارجی مناسب برای جشنواره‌ای که سه چهار ماه بعد برگزار می‌شود، هماهنگ کرد.
کارگردان نمایش«فقط خدا حق دارد بیدارم کند» درباره جزئیات برنامه‌های این نشست سالانه گفت: جشنواره و کنفرانسی دو تم مشخص: «مواجهه‌ی هنرمند» و «تابو در تئاتر کودک و نوجوان» بود. استیج از سال پیش سه موضوع بهم پیوسته «مواجهه با جامعه» ( سال قبل در ژاپن) ، «مواجهه هنرمند»
(امسال در اتریش) و «مواجهه با تماشاگر» ( سال بعد در لهستان) را پیگیری می‌کند و به بررسی ویژگیها و چالش‌های آن پرداخته و فعالیتهای آموزشی و نشست‌های خود را معطوف به آنها می‌کند.
او با اشاره به موضوع دیگر کارگاه‌ها و سخنرانی برگزار شده از قبیل :"تئاتر موزیکال"، "تئاتر فراگیر، فرم‌ها و گونه‌ها"، " متن و دراماتورژی"، "کارگاه تابو"،"صحنه و فضا"،"نوجوانان بر صحنه"، " شبکه‌های بین‌المللی" و... بار آموزشی جشنواره را فشرده و مفید خواند و با ذکر اینکه بخش آموزشی جشنواره و نشست سال آینده استیج در ورشو پربارتر برگزار خواهد شد، ابراز امیدواری کرد: هنرمندان و فعالان تئاتر کودک و نوجوان بتوانند در این رویداد حضوری پر رنگ‌تر داشته باشند.
عاقبتی همچنین از برنامه معرفی تک‌گویی نمایشنامه‌نویسان کودک و نوجوان به عنوان بخش دیگری برنامه‌های جشنواره یاد کرد و افزود: ایرانی‌ها در این بخش حضور پررنگی داشتند. از میان 19 تک‌گویی سه اثر متعلق به ایران بود . این بخش توسط شبکه دیگری از استیج با نام «محلی بنویسیم، جهانی کار کنیم» برگزار شد و مونولوگ‌های پانصد کلمه‌ای با تم مشخص «کاتالیزورلحظه کشف» بود از میان مونوگوگ‌های ارسالی انتخاب شده بود. هدف این شبکه معرفی آثار نمایشنامه‌نویسان کودک و نوجوان است و ویژگی آن خوانش مونولوگ‌ها به زبان مادری است. البته ترجمه انگلیسی این نمایش‌نامه‌ها در اختیار مخاطبان بود.
او شبکه «محلی بنویسیم،جهانی کار کنیم» را شبکه‌ای برای حمایت و ارتقاء آثار جدید و حضور نویسندگان جدید در عرصه‌ی «تئاتر برای مخاطبان جوان» معرفی کرد و افزود: عضویت در این شبکه برای کلیه هنرمندان از ملیت‌های مختلف آزاد است.
کارگردان نمایش «آسمان روزهای برفی» اضافه کرد: در این بخش من تک‌گویی خودم را با یک تک گویی از نوشته‌های اخیر حسین فدایی‌حسین را خواندم. ضمن اینکه یک هنرمند ایرانی- آلمانی هم متن دیگری را روخوانی کرد.
محمد عاقبتی در بخش دیگری از این گفت‌وگو از کیفیت و وضعیت عمومی تئاتر کودک و نوجوان ایران درمقایسه با ویژگیها و آمار مخاطبان این تاتر ابراز تاسف فراوان کرد.
او که از سال گذشته برای ادامه تحصیل به آمریکا مهاجرت کرده است، در آغاز قصد نداشت انتقاداتش را در این زمینه رسانه‌یی کند اما بعد ترجیح داد مسایل را به طور شفاف بیان کند تا شاید بتوان به این بهانه بار دیگر معضلات تئاتر کودک و نوجوان را در ایران یادآوری کرد.
من ضمن احترام به تلاشهای تعدادی از همکارانم و همچنین تلاشهای برخی از موسسات و سازمانها این حرفها را می‌زنم.
عاقبتی اولین انتقادش را متوجه تشکیلات تئاتر کودک و نوجوان در ایران دانست و ادامه داد: این تشکیلات به هیچ‌وجه پاسخگوی نیاز مخاطبان و هنرمندان ما نیست. عموما دیدگاه و شناخت این سازمانها و موسسات دولتی بسیار عقب مانده‌تر از نیاز واقعی مخاطبانشان است. اصلا مشخص نیست، شناخت این مدیران و نهادهایشان به مقوله‌ای به نام هنر برای کودکان تا چه حد است ؟ و آیا علاقه آنها به کارکردن برای بچه‌ها یک علاقه عمیق و واقعی است؟ دلایل حقیقی پس زدن و عقب راندن تئاتر برای مخاطبان جوان چیست؟ ترس از آگاهی نسل جوان؟ ترس از رشد فکری و روحی نسل بعد؟
وی تصریح کرد: من فکر می‌کنم کار کردن سطحی و بدون برنامه و فاقد شناخت ، احساس درد و برای نسلی که آینده کشور در دستان آنها قرار خواهد گرفت، خیانت به روح اجتماع است، البته به هنرمندان فعال در این شاخه تئاتری هم انتقادات بسیاری وارد است.
عاقبتی گفت: بخش زیادی از آنچه به عنوان تئاتر کودک و نوجوان، با همه سختی‌ها و مشقاتی که در سر راه این تولیدها وجود دارد، آثاری منسوخ شده است. تئاتر برای مخاطبان جوان تنها باید سطح سرگرمی وتفریح باقی بماند؟ که البته همین هم در اغلب موارد حاصل نمی‌شود. متاسفانه آثار تئاتر کودک و نوجوان در مقایسه با تئاتر بزرگسال و تاترعروسکی ایران سطح کیفی پایین‌تری دارند. ما از رابطه یک طرفه و مستبدانه که با مخاطبان جوان داریم سوءاستفاده می‌کنیم. در تاتر برای بزرگسالان آنها حق انتقاد از کیفیت اثر هنری را برای خودشان محفوظ می‌دانند.
او یادآور شد: می‌پذیرم که فعالان این رشته با مشکلات گوناگونی دست به گریبان هستند اما مشکل بزرگتر این است که آنها خود در مقابل بسیاری از این مشکلات، تسلیم شده‌اند و گویی قصد تغییر و تحول خود و اوضاع را ندارند.
کارگردان نمایش «می‌بوسمت و اشک» با تاکید بر ضرورت حمایت از تولید مستمر تئاتر برای مخاطبان نوجوان با سطح کیفی مطلوب، این توجه را شاخصه رشد فرهنگی یک جامعه دانست.
او ادامه داد: متاسفانه آنچه به عنوان خوراک فرهنگی به بچه‌های ما ارایه می‌شود اصلا خوراک مناسب و درخوری نیست و در بلند مدت تاثیر فرهنگی بسیار بدی خواهد داشت. بچه‌ها از سنین بسیار پایین، باید با سلیقه‌های فکری و فرهنگی استاندارد رشد کنند.
عاقبتی در پایان تاکید کرد: مشکل بزرگ ما این است که نگاه به کودک در فرهنگ اجتماعی ما درست نیست، به طوریکه در حال حاضر در بسیاری موارد،در درون خانه خانواده‌ها حساسیت‌شان در قیاس با مسئولان، بیشتر و بالاتر است و البته این برای مسئولان ما ممکن است اتفاق ناخوشایندی باشد.
امیدوارم در این تکرار هر روزه واژه‌های «امید» و «تدبیر» ، فضایی امید بخش و مدبرانه برای هنر و مشخصا تئاتر مخاطبان جوان ایجاد شود.
منبع: خبرگزاری ایسنا
