چارسو پرس: مجید انتظامی فرزند ارشد انتظامی بزرگ از اولین آهنگسازان فیلم بود که پس از انقلاب کار خود را آغاز کرد و اگر «اسفندیار منفردزاده، مرتضی حنانه، واروژان، مجتبی میرزاده و حسین واثقی» را نسل اول آهنگسازان فیلم بدانیم او از آغازگران نسل دوم بود که با پشتوانه‌ای علمی و تجربی توانست این هنر را ارتقا ببخشد. او هر چند اکنون در آستانه هفتاد و پنج سالگی، تقریبا در سینما فعالیتی ندارد اما آثار ارزشمند و ماندگاری که به مدد تلاش و نبوغش آفریده نام او را در زمره موثرترین آهنگسازان پس از انقلاب ثبت کرده است. او در نوجوانی در دوره هنرستان موسیقی با ساز «ابوا» آشنا و در آن به عنوان ساز تخصصی مهارتی کسب می‌کند.
پس از آن تحصیلاتش را در آلمان ادامه داده و در عین مهیا بودن شرایط کاری و مالی در آنجا به ایران بازمی‌گردد و برای مدتی به عنوان نوازنده ارکستر سمفونیک تهران و مدرس همان هنرستانی که در آن تحصیل کرده بود مشغول به کار می‌شود. در میانه دهه پنجاه به پیشنهاد و حمایت «احمدرضا احمدی» در کانون پرورش فکری کودکان اولین تجربه‌اش در ساخت آهنگ را روی اشعار «فروغ» انجام می‌دهد و به همین واسطه کارش مورد توجهِ دوستِ «احمدی»، «مسعود کیمیایی» کارگردانِ نامدارِ سینمای متفاوت آن سال‌ها قرار می‌گیرد که موسیقی همه کارهای قبلی‌اش را «منفردزاده» ساخته بود و اوجی در موسیقی آن سال‌ها بود و به دلایلی در «سفرسنگ/56» (که حال و هوای متفاوتی در کارهایش داشت) «انتظامی» را انتخاب کرد که این تجربه هم او را با دنیای موسیقی فیلم (خصوصا در فیلمی که فیلمسازش اهمیت زیادی برای موسیقی قائل است) آشنا کرد و هم زمینه مناسبی برای ورودش به سینمای پس از انقلاب شد. رضایتِ «کیمیایی» از کار او باعث شد تا موسیقی فیلم بعدیش یعنی «خط قرمز/60» را نیز به وی بسپارد. موسیقی در لحظات زیادی توفیق می‌یابد که تلاطمات روحی و شخصیتی «امانی» را بازگو کند ولی متاسفانه موسیقی متفاوت او با توقیف فیلم زیاد شنیده نشد.
با افزایش تولیدات سینمای ایران در دهه شصت از طرفی و پراکنده شدن معدود چهره‌های پرکار و مطرح موسیقی فیلم‌های قبل از انقلاب (همچون رشته‌های دیگر) زمینه برای آهنگسازان جوان‌تر باز شد. «انتظامی» در این دهه با ساخت موسیقی برای حدود سی فیلم به یکی از فعالان این رشته بدل شد. البته در همین دهه «فرهاد فخرالدینی» و «فریدون شهبازیان» با سابقه آثاری ماندگار در موسیقی اصیل ایرانی، «بابک بیات» و «ناصر چشم‌آذر» و «فریبرز لاچینی» با تجربه‌هایی قابل اعتنا در موسیقی پاپ و «کامبیز روشن‌روان» و «محمدرضا علیقلی» نیز از آهنگسازانی بودند که به ساخت موسیقی فیلم روی آوردند و هر یک آثار برجسته‌ای در این زمینه خلق کردند.
تجربیات متفاوت و متنوع و موفق «انتظامی» در این عرصه هوای تازه‌ای در موسیقی فیلم بعد از انقلاب ایجاد کرد. او در دهه هفتاد نیز با ساخت موسیقی برای بیش از سی فیلم یکی از پرکارترین‌ها به حساب می‌آید و جالب اینکه به مدد ذوق و استعداد ذاتی‌اش با همه پرکاری تقریبا کار ضعیف، تکراری یا نامتناسبی درآثارش دیده نمی‌شود. در دهه هشتاد «انتظامی» با ورود نسل جدید آهنگسازان (همچون اغلب همنسلانش) کم‌کارتر شد و در دهه نود تقریبا از ساخت موسیقی فیلم کناره گرفت. آثار او را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد؛ دسته اول فیلم‌های حادثه‌ای و جنگی است که موسیقی نقش عمده‌ای در ایجاد و انتقال هیجان و تحرک فیلم داشت و بهترین‌شان را می‌توان «عقابها/ خاچیکیان /64»، «ترن/ قویدل /66»، «کانی مانگا/ داد /66»، «گذرگاه/ بحرانی /66» و «دوئل/ درویش /82» دانست، خصوصا موسیقی «ترن» که علاوه بر دریافت جایزه جشنواره ششم فجر توانست از مرزهای زمان عبور کرده و با پخش‌های مکرر حتی جدا از فیلم نیز موثر و شنیدنی باشد. شاخه دوم آثار «انتظامی» فیلم‌های ملودرام است که بهترین‌شان در کنار «بایسیکل‌ران/ مخملباف /69» سه‌گانه «حاتمی‌کیا» یعنی «از کرخه تا راین /71»، «بوی پیراهن یوسف/ 74» و «آژانس شیشه‌ای/ 76» است که بخش عمده‌ای از حس و حال اثر مدیون کار درخشان «انتظامی» است و بارها و بارها حتی جدای از فیلم‌ها پخش و در حافظه‌ها مانده‌اند. همکاری مجدد او با «کیمیایی» در فیلم «اعتراض/78» هجده سال پس از «خط قرمز» به نتیجه‌ای تاثیرگذار منجر شد که خصوصا در تیتراژ به یادماندنی ابتدای فیلم (گلریزان در زندان) نقش مهمی دارد. تنوع زمینه‌های دیگر آثار «انتظامی» را می‌توان در فیلم‌هایی چون«شب بیست و نهم/ رخشانی/69» با فضایی ترسناک، «ناصرالدین شاه/ مخملباف/70» با فضایی فانتزی، تاریخی، «روز واقعه/ اسدی/72» و «مریم مقدس/ بحرانی/79» با حال و هوایی تاریخی، مذهبی، «بازمانده/داد/74» با تمی عربی و «عشق بدون مرز/درخشنده/77» در حال و هوایی غربی-امریکایی و قطعه نوستالژیک انیمیشن «زال و سیمرغ/56» (که بعدها معلوم شد روی تیتراژ کارتون زیبای «بچه‌های مدرسه آلپ» نیز استفاده شده است) پی گرفت که این همه تنوع در ملودی‌ها، سازها و صداها و توفیق در القای فضای موردنظر هر یک از فیلم‌ها واقعا غبطه‌برانگیز و کم‌نظیر و پیداست که هر یک را با تمام احساس درونی و شخصی‌اش ساخته. «انتظامی» موسیقی چندین سریال را نیز ساخته است که از موفق‌ترین‌شان می‌توان به موسیقی حماسی «گرگها/ میرباقری/66» و موسیقی نوستالژیک «کلاه پهلوی/دری/92» اشاره کرد.
کیفیت آثارش سبب شده که در اغلب دوره‌های جشنواره فجر کاندیدای دریافت جایزه باشد و در هفت دوره (دوره‌های ششم «ترن»، هفتم «بایسیکل‌ران»، یازدهم «راز خنجر»، یازدهم «از کرخه تا راین»، سیزدهم «روز واقعه»، شانزدهم «آژانس شیشه‌ای»، بیست و یکم «دیوانه از قفس پرید») نیز موفق به دریافت جایزه شود. آلبوم بی‌کلام «آرام‌تر از دریا» و ساخت چند سمفونی بزرگ درباره جنگ (ایثار) از کارهای متاخر «انتظامی» است. نام «مجید انتظامی» با کارنامه‌ای پرتعداد، متنوع، موثر و به یادماندنی در دو دهه شصت و هفتاد قطعا نامی بلند و ماندگار در زمینه موسیقی فیلم سینمای ایران است. امید که به سلامت باشد و هر دم در مسیر خلق زیبایی.
///.
منبع: روزنامه اعتماد
نویسنده: امید جوانبخت
