چارسو پرس: بهروز شعیبی شامگاه گذشته ۹ خرداد ماه، در حاشیه اکران فیلم «بدون قرار قبلی» در جریان نمایش آثار منتخب سینمای ایران در دهه کرامت که در پردیس مهر کوهسنگی برگزار شد، اظهار کرد: کاری که در این دهه اتفاق افتاد تنها نمایش فیلم‌ها نبود، بلکه یک کار پژوهشی و تحقیقی انجام شد و به محاسبه‌ای رسیدیم که چه تعداد فیلم داریم و چه کیفیتی دارند.
وی بیان کرد: وقتی موضوع امام رضا(ع) را مطرح می‌کنیم لزوما موضوع ایشان و حرم مقدسشان نیست. موضوع فیلم‌هایی با مضمون معنویت و در ارتباط با مضامین احساسی است. ممکن است این فیلم‌ها بعدا در ارتباط با یک شخصیت بزرگ دیگری دیده شود، بنابراین این برآیند به ما کمک می‌کند ببینیم چه میزان در این جنس فیلم و در این سینمای معنوی پیوستگی و استمرار داریم.
این کارگردان سینما با بیان اینکه زندگی کاری، حسی، معنوی و ارتباط من با سینما در فیلم بدون قرار قبلی به ۲ قسمت قبل و بعد از فیلم تقسیم می‌شود، عنوان کرد: بدون قرار قبلی هر آن چیزی بود که قصد داشتم از تجربه‌هایی که کسب کرده‌ام درون فیلم باشد. کارگردان اولین تماشاگر فیلم است و تنها یک فرق دارد و این است که فرصت دارد تک تک صحنه‌های فیلم را به کیفیت مورد نظر خود برساند و بعد نمایش دهد. من تمام تلاش خود را انجام دادم تا بهترین شکل هر صحنه را به تصویر بکشم.
احساس زیادی به خراسان دارم
شعیبی گفت: بدون قرار قبلی با نکات و لحظات مختلفی که دارد برای من اتفاق خوبی بود. من عرق زیادی نسبت به این سرزمین، احساس مضاعفی به خراسان و احساس زیادی نسبت به هنر، موسیقی، شعر، ادبیات و هنر نمایش خراسان دارم. اگر بخواهم روزی راجع به بخش دیگری از این سرزمین کار کنم تلاش می‌کنم خودم را به بالاترین حس و اطلاعات از آن منطقه برسانم، راجع به خراسان تنها تلاش نبود، بلکه گذشته‌ای بود که با من حضور داشت.
کارگردان فیلم بدون قرار قبلی با اشاره به اینکه مهمترین ارتباط حسی ما با سرزمینمان حضور امام رضا(ع) است، تصریح کرد: امام رضا(ع) مردی دانشمند و عالم بودند که دوره‌ای را در این سرزمین زیستند، شاگردانی را تربیت کردند و قطعا ترجیح ایشان این بود که در این سرزمین بمانند، بنابراین ارتباط ما با امام رضا(ع) لزوما مذهبی نیست، بلکه ارتباطی وسیع‌تر و کلان‌تر است.
وی خاطرنشان کرد: یکی از کارهای سخت ما هنگام فیلمسازی این است که کلیشه‌ها و کارهای قبل را نادیده بگیرد و دوباره آن فضا را برای خود بسازد. در بدون قرار قبلی ما مجموعه کارهایی داریم که معناگرا و مذهبی هستند. لازمه این موضوع این بود که با نگاه نو و پرداخت جدید به آن بپردازیم. هر کسی از زاویه دید خود و شکلی که علاقه دارد با مضامین معنوی و مذهبی ارتباط برقرار می‌کند و هیچ دستورالعملی نمی‌تواند او را مجبور کند شکل دیگری نگاه کند.
این کارگردان سینما ادامه داد: زمانی که یک موضوع مذهبی در جامعه شکل شعار می‌گیرد جای خوشحالی ندارد، زیرا ما در یک تاریخ یکتاپرستی شکل گرفتیم و خودمان بلدیم چگونه مذهبی باشیم و ارتباط برقرار کنیم، مبلغان دینی تنها می‌توانند کد بدهند.
شعیبی افزود: نباید درگیر مسائلی که می‌شنویم، باشیم. باید ارتباط خود را با پیشینه خود حفظ کنیم و همچنان به فرهنگ خودمان پایبند باشیم. نشانه این فرهنگ در خراسان است.
کارگردان فیلم بدون قرار قبلی در خصوص فیلم بیان کرد: برای روایت این فیلم مجبور بودیم از دریچه انسانی برویم که دارد کم کم به گذشته خود می‌رسد، گذشته‌ای که چند قطره خاطره از آن باقی مانده و به واسطه یک پدر باید آن را بفهمد. در روایت فیلم مجبور بودیم از زاویه دید یاسمین فضا را ببینیم. اسم کار از روز اول بدون قرار قبلی بود، زیرا بسیاری از اتفاقاتی که رقم خورد بدون قرار قبلی اتفاق افتاد.
امام رضا(ع) نقطه اتصال تمام ایرانی‌ها است
وی گفت: امروز در بیان جدید، امام رضا(ع) نقطه اتصال همه ما ایرانی‌ها است، کما اینکه ممکن است ایشان مرکز توجه همه مسلمانان باشد. یک بعد ایشان بعد امامت است اما بسیاری از ابعاد ایشان را نمی‌شناسیم چون دانشمند بزرگی در دوره خودشان بودند و تقوا را با تخصص داشتند. من گاهی مشاهده کردم دوستانی که راجع به سینمای مذهبی حرف می‌زنند خیلی راجع به اینکه با جریان تکنیکی و تخصصی به نام سینما طرف هستند برخورد نمی‌کنند. سینما با شکل معنوی و مذهبی بخشی از سینما است.
شعیبی با بیان اینکه فیلم بدون قرار قبلی با همه خوبی‌ها و سختی‌ها ساخته شد، عنوان کرد: هر فیلم سختی‌های خود را دارد اما برای این فیلم‌ها شکل عرضه مهم است و حتما مخاطب باید احساس ارتباط و امنیت پیدا کند. چه ارگانی از این فیلم‌ها حمایت مالی کند چه نکند، بالاخره ساخته خواهد شد. شاید اگر ارگان‌های مرتبط سرمایه‌گذاری نکنند این فیلم‌ها راحت‌تر ساخته شوند. ساحت آستان قدس سرمایه‌گذاری در فیلم نیست. نگاه فرهنگی حجت‌الاسلام مروی بسیار به ما کمک کرد، شاید همین نگاه و حمایت معنوی آستان قدس بسیار گارگشا باشد.
کارگردان فیلم بدون قرار قبلی اضافه کرد: من بارها مورد اتهام قرار گرفتم که بودجه کلان دریافت کردم، در حالی که من و عوامل فیلم دستمزد معمول را دریافت کردیم و برآورد هزینه منطقی بود. من یک تنه به این میدان رفتم و مورد اتهام قرار گرفتم که البته مهم نیست، زیرا این فیلم‌ها تاریخ انقضا ندارد. هیچ ارگانی از این فیلم حمایت نکرد و تا لحظات آخر دچار چالش در شکل عرضه و نمایش بودیم.
وی ادامه داد: من متهم هستم که فیلم سفارشی بوده، در حالی که بنیاد سینمایی فارابی پیشنهاد داد اما یک جمله سفارش نداد. شاید تاوان این موضوع را می‌دهیم. من قرار نیست از فیلم و اثر سود ببرم، اثر باید سود خود را ببرد که اگر خوب باشد در طول زمان سود می‌برد. من با کوچکترین شعار، دیالوگ و کلیشه‌ای قطعا مورد حمایت بیشتری قرار می‌گرفتم اما متاسفانه جریانی علیه فیلم اتفاق افتاد.
این کارگردان سینما بیان کرد: ترجیح من این است که دیگر اینگونه فیلم‌ها را نسازم، بلکه فیلم‌هایی برای مخاطب بسازم که درست اکران و پخش می‌شود، سالن سینما پر می‌شود و سینمادار راضی است اما مطمئن هستم به این حرف خود پایبند نخواهم بود، در این صورت با دغدغه و ارتباط خودم چه کنم؟
شعیبی اضافه کرد: گاهی تعریف مردم نسبت به اهالی سینما این است که بخش جدایی از جامعه هستند در حالی که اینگونه نیست، زیرا خانواده من باید در این جامعه باشند، پس اینکه بگویم ما مثل بقیه مردم نیستیم غلط است، ما در کنار هم زندگی می‌کنیم. امیدوارم بتوانم بودجه‌های بسیار خوبی بگیرم اما قول می‌دهم تمام آن بودجه را صرف خود فیلم کنم نه صرف زندگی شخصی.
قدر تئاتر مشهد را بدانید
کارگردان فیلم بدون قرار قبلی گفت: یکی از مواردی که برای من جالب بوده این است که این حجم تئاتر همزمان در مشهد اجرا می‌شود. قدر تئاتر مشهد را بدانید، بچه‌های مشهد برای تئاتر و سینما پایمردی کردند.
فیلم بدون قرار قبلی به کارگردانی بهروز شعیبی در سال ۱۴۰۰ تولید شده است. محمود بابایی تهیه‌کننده و فرهاد توحیدی و مهدی تراب‌بیگی نویسنده این اثر هستند. پگاه آهنگرانی، مصطفی زمانی، الهام کردا، صابر ابر و رضا صابری در این فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اند. این فیلم همزمان با زیرنویس عربی در سالن دیگری برای عرب‌زبان‌ها به نمایش درآمد.
