عدم ساخت فیلم‌های آموزشی، توجه نکردن به فضای مجازی و مجامع بین‌االمللی از جمله دلایلی است که از سوی برخی فیلم‌سازان به عنوان چالش‌های جشنواره فیلم رشد به عنوان قدیمی‌ترین رویداد سینمایی مطرح می‌شود.
چارسو پرس: پنجاه‌وچهارمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم رشد از ۱ تا ۴ دی ماه درحالی برگزار شد که طبق اذعان صاحب‌نظران نتوانست رونق سال‌های دور خود را داشته باشد، در حالیکه این جشنواره قدیمی‌ترین جشنواره در حوزه سینما است که از سال ۱۳۴۲ کار خود را آغاز کرده است، اما به نظر می‌رسد این جشنواره پس از نیم قرن تجربه نه تنها رشد نکرده بلکه افول هم داشته است و در چند دوره گذشته کیفیت خود را از دست داده و از اهداف بلند خود فاصله گرفته است.
البته پیش از جشن ۵۰ سالگی این جشنواره ،دبیر وقت جشنواره(وحید گلستانه) این هشدار را داده بود که جشنواره فیلم رشد باید مورد بازنگری و تغییر رویه قرار بگیرد اما ظاهرا مسئولان وقت نه تنها به این موضوع توجهی نکردند بلکه مانع تلاش‌های دبیر وقت جشنواره برای تغییر و تحولات جدید شدند. البته همین مانع‌تراشی‌ها باعث شد تا سالگرد قدیمی‌ترین جشنواره کشور به ضعیف‌ترین شکل آن در تمام ادوار گذشته برگزار شود و علیرغم ادعای مسئولین وزارت آموزش و پرورش مبنی بر بازنگری و تحول در جشنواره و آغاز دوره جدیدی در جشنواره فیلم رشد شاهد یک جشنواره ضعیف باشیم.
اما اینکه جشنواره فیلم رشد خیلی برای وزارت آموزش و پرورش اولویت نیست یا اینکه فیلم آموزشی خوبی در کشور تولید نمی‌شود و شاید تنها متولی برگزاری این جشنواره را نباید آموزش و پرورش دانست و سایر نهادهای مربوطه هم باید پای کار بیایند، سوالاتی است که باید پاسخ داده شود.
در همین راستا حسین صفارزادگان -کارگردان انیمیشن «ببعی قهرمان»- که فیلمش در این جشنواره اکران شده است در گفت‌وگو با ایسنا در مورد وضعیت جشنواره فیلم رشد گفت: بنده از بچگی یاد دارم که جشنواره فیلم رشد مهم و خیلی فعال بود. در اصل این جشنواره همانطور که از اسمش هم مشخص است در میان دانش‌آموزان مهم بود و مدارس در آن بسیار فعال بودند.
وی ادامه داد: این جشنواره عنوان مهمی چون «فیلم‌های علمی، آموزشی و تربیتی رشد» را به دوش می‌کشد که به نظرم اهمیت زیادی دارد اما متاسفانه در چند سال اخیر قدری این جشنواره کمرنگ شده است که دلیل آن هم می‌تواند عوامل جشنواره باشند زیرا به اندازه‌ی کافی به فضای جشنواره، مجامع بین‌المللی و فضای مجازی توجه نکردند.
این کارگردان خاطرنشان کرد: بیشترین محتوا در این جشنواره «آموزشی» است و همیشه آموزش در کشور ما کمرنگ است و شاید می‌توان گفت در دولت‌های مختلف آموزش کلا موضوع و اولویت اول نبوده است، از طرفی دیگر ما با جشنواره‌ای روبه‌رو هستیم که مربوط به کودک است و هیچگاه صدای کودکان هم به جایی نرسیده است. پس عوامل جشنواره، موضوع آموزش و عدم قدرت کودکان، به مهجور ماندن این جشنواره کمک کرده است.
صفارزادگان در خصوص اینکه چگونه می‌توان این جشنواره را به روزهای موفقش بازگرداند، تصریح کرد: وظیفه ما که در عرصه کودک فعالیت جدی داریم این است که جدای از موضوع محتوای فیلم‌ها به جشنواره‌های مختلف اهمیت داده و آن را هدف کودکان قرار دهیم، شما به جشنواره فیلم کودک و نوجوان که هرساله برگزار می‌شود دقت کنید، این جشنواره با سرمایه‌گذاران فراوان و درگیر کردن کودکان و نوجوانان و اهمیت دادن به فیلم‌سازان جوان توانسته مسیر موفقی را پشت سر بگذارد در حالی که جشنواره رشد خودشان را جدی نمی‌گیرند.
وی در مورد اکران فیلم «ببعی قهرمان» در جشنواره رشد نیز گفت: فیلم ببعی قهرمان چون روی پرده سینما است قاعدتا نباید مورد استقبال قرار بگیرد مگر دانش‌آموزانی که به تماشای این فیلم دعوت بشوند، به همین دلیل حضور فیلم ما در جشنواره خیلی به چشم نمی‌آید. اگر سال پیش فیلم ما به این جشنواره می‌رسید و برای اولین بار اکران می‌شد می‌توانست برای کودکان جذاب باشد.
یکی از مسائلی که همواره در برگزاری جشنواره‌ها اهمیت دارد صرف کردن هزینه‌های خوب برای دیده شدن جشنواره است که می‌تواند پای فیلم‌های خارجی به جشنواره را هم باز کند که در کشور ما اغلب این مهم خیلی اتفاق نمی‌افتد، جشنواره رشد هم از این موضوع مستثنی نیست و به نظر می‌رسد بودجه کم برای برگزاری این جشنواره در کم رمق شدنش بی‌تاثیر نبوده است.
مرتضی آتش زمزم -کارگردان فیلم «دروغ‌های زیبا»- که در جشنواره رشد امسال هم فیلمش اکران شد در گفت‌وگو با ایسنا در ارزیابی‌اش از روند برگزاری جشنواره فیلم رشد، گفت: در مورد جشنواره فیلم رشد و کمرنگ شدن آن باید به چند نکته اشاره کرد، ابتدا موضوع «آموزش» است، به هرحال ما با جشنواره‌ای روبه‌رو هستیم که موضوع آموزش و تربیت محور اصلی آن است، در اینجا باید به دو نکته اشاره کنم، ابتدا اینکه امر آموزش خودش در جامعه ما خیلی مورد توجه قرار نمی‌گیرد، از طرفی دیگر فیلم‌سازان ما در حوزه‌های مختلف هم به این موضوع توجه ندارند، حالا شما این دو عامل را در کنار هم بگذارید یعنی بی‌انگیزی در امر آموزش و عدم ساخت فیلم‌های آموزشی؛ آنگاه متوجه می‌شوید که دست‌اندرکاران فیلم رشد اگر بخواهند هم نمی‌توانند یک جشنواره پر رونق را برپا کنند.
وی ادامه داد: در حال حاضر ما چقدر فیلم در فضای آموزشی ساخته‌ایم که جشنواره رشد بتواند آنها را اکران کند، بنابراین از پایه مشکل فیلم‌سازی داریم و این مدل فیلمی که نیاز جامعه است و موضوعات آموزشی و پژوهشی را به تصویر بکشد کم شده است. سینما بدنه رونق دارد اما متاسفانه سینما آموزشی و علمی در حال از بین رفته است و عرضه نشدن چنین فیلم‌هایی جشنواره رشد را هم از بین می‌برد.
این کارگردان با بیان اینکه اصل ماجرا کمرنگ شدن جشنواره رشد در چند سال گذشته نبودن فیلم آموزشی است، تصریح کرد: البته ممکن این سوال پیش بیاید که این جشنواره هرساله با عنوان بین‌المللی برگزار می‌شود پس می‌توان فیلم‌های آموزشی خوب خارجی دریافت و اکران کرد و فقط منتظر تولید فیلم‌های داخلی نباشیم، در اینجا باید به این نکته توجه داشته باشیم که در سینما ایران وجود بخش بین‌الملل در جشنواره‌های مختلف یک شوخی است، در هر رده سنی و جشنواره‌ای بخش بین‌الملل فقط یک دکور است و اصلا جشنواره بین‌المللی وجود ندارد و این امر در همه جشنواره‌ها اعم از کودک و نوجوان، فیلم فجر، رشد و ... به یک شکل است.
آتش زمزم دلیل این موضوع را اینگونه بیان کرد: نشان‌سازی ما در سینما بین‌الملل خوب نیست، البته در گذشته خوب بود اما چندین سال است که اعتبار ما در سینما دنیا کاهش پیدا کرده است، برای مثال یک زمانی در یک جشنواره سینمایی در روسیه شرکت کردم، در این جشنواره مردم روسیه نسبت به رئیس جمهور و وزیر خارجه وقت ما یا حتی اینکه بین ایران و روسیه مرز آبی مشترک وجود دارد اطلاعات خاصی نداشتند اما جالب که آقای کیارستمی و فیلم‌های او را می‌شناختند و این قدرت ما در بخش بین‌الملل سینما بود. شاید خیلی از کشورهای دنیا نسبت به ما شناختی نداشته باشند اما حتما «بچه‌های آسمان» مجید مجیدی را می‌شناسند.
وی افزود: سینما ما در بخش بین‌الملل دیگر این اعتبار را از دست داده و تا این سینما احیا نشود نمی‌توانیم روی بخش بین‌الملل جشنواره حرف بزنیم. البته بخشی از این اعتبار از دست رفته به خاطر این است که به سراغ ساخت فیلم‌های تجاری رفتیم و این آسیب جدی به ما زده است و اصل ماجرا فراموش شده است. ضمنا فیلم‌های اجتماعی ما هم در خارج از کشور خیلی اقبالی ندارد و وقتی سینما به این سمت حرکت کند فیلم‌سازان خوب هم کمرنگ خواهند شد.
این کارگردان ابراز کرد: جدای از فضای فیلم‌سازی چگونگی برگزاری یک جشنواره هم در جذب مخاطب خارجی تاثیر دارد، برای مثال در سه سال گذشته عربستان «جشنواره فیلم دریای سرخ» را برگزار کرده است و همه دنیا اعم از سینما هالیوود و بالیوود را به سمت خود جذب کرده است و با این کار تلاش می‌کند برای خود هویت‌سازی و میراث نداشته درست کند. پس برای موفقیت بخش بین‌الملل باید پول خرج کرد.
آتش زمزم تاکید کرد: یک زمانی بخش بین‌الملل فیلم فجر روند خوبی داشت و با هزینه خوب پای خارجی‌ها را به جشنواره باز کرد اما در یک برهه‌ای سیاست‌گذاری به این سمت پیش رفت که چرا باید برای این جشنواره پول خرج کنیم و آن وقت بود که این جشنواره هم افول کرد. پس برای اینکه اصل ماجرا را بتوانیم درست کنیم باید فیلم خوب ساخته و پول خوب خرج کنیم و این دو واقعا در حوزه سینما خیلی مهم است. جشنواره رشد هم از این موضوع مستثنی نیست، هم باید فیلم آموزشی خوب تولید کنیم و هم برای بخش بین‌الملل و ورود فیلم‌های خوب به کشور هزینه کنیم.
منبع: ایسنا
https://teater.ir/news/67361
