مخاطبان تلویزیون و نمایش خانگی در دنیا چقدر است؟

چارسو پرس: تلویزیون همچنان بخش قابل‌توجهی از سبد مصرف رسانه‌ای مردم را در سراسر جهان تشکیل داده است. شاید این جمله یکی از مهم‌ترین برداشت‌ها از مجموع داده‌های مجموعه‌های مخاطب‌پژوهی از سراسر جهان باشد، به‌طورمثال در سال ۱۴۰۱ بزرگسالان انگلیسی به‌طور میانگین بیش از ١۶٠ دقیقه به تماشای تلویزیون نشسته‌اند.

یا در ایالات‌متحده همچنان بزرگسالان به‌طور میانگین ۱۷۸ دقیقه مخاطب تلویزیونند.

اگر استفاده از تلویزیون را با دیگر رسانه‌های تصویری در این کشور‌ها مقایسه کنیم، سهم تلویزیون همچنان قابل‌توجه است. در بسیاری از کشور‌هایی که زیرساخت‌های اینترنتی در آن بسیار بیش و پیش از کشور ما توسعه پیدا کرده، بستر‌های آنلاین هنوز نتوانسته‌اند سهم این رسانه قدیمی را از آن خود کنند.

به‌طور مثال ۷۵ درصد از کل سبد مصرف ویدئویی فرانسوی‌ها و نزدیک به ۷۰ درصد از کل مشاهده ویدئو توسط کانادایی‌ها متعلق به تلویزیون است و سکو‌های پخش خانگی (چه در قالب سرویس‌های اشتراکی و چه رایگان) زیر ۱۵ درصد از کل وقت استفاده از رسانه‌های ویدئویی را در این دو کشور اشغال کرده‌اند.

در کشور ما نیز این داده تأیید می‌شود؛ ایرانیان بالای ۱۵ سال (در سال ۱۴۰۲) به‌طور میانگین ۱۶۱ دقیقه به تماشای تلویزیون نشسته‌اند. جالب است که همین عدد درباره مشاهده سکو‌های پخش خانگی ۵۸ دقیقه بوده است. این یعنی حتی اگر مشاهده ماهواره و استفاده از مجموعه شبکه‌های اجتماعی (نه فقط ویدئویی) را به‌عنوان کل سبد مصرف رسانه‌ای ایرانیان محاسبه کنیم، تلویزیون بالای ۳۵ درصد و پخش خانگی تنها ۱۳ درصد از آن را اشغال کرده‌اند.

اما قضیه به اینجا ختم نمی‌شود؛ هنگامی که مصرف رسانه‌ای جوانان و نوجوانان را در همین کشور‌ها بررسی کنیم، تفاوت‌های بسیار جدی میان میانگین کل جامعه و دسته‌های جوان‌تر روشن می‌شود. با بررسی تک‌تک نمودار‌های عرضه‌شده درباره چهار کشوری که به آن‌ها اشاره شد، مصرف تلویزیون در میان دسته‌های جوان کمتر و استفاده از بستر‌های آنلاین و به‌خصوص سکو‌های پخش خانگی به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای بیشتر است.

در ایران نیز براساس داده‌های مرکز تحلیل اجتماعی (متا) مرکز رشد دانشگاه امام صادق(ع)، همین موضوع روشن است. میانگین مشاهده تلویزیون در دسته ۱۵ تا ۲۴ سال ایرانی ۹۳ دقیقه است که تفاوت نزدیک به ۷۰ دقیقه‌ای با میانگین کل دارد. همچنین درحالی‌که مشاهده سکو‌های پخش خانگی با تلویزیون در کل جامعه اختلاف زیادی داشت، اما در این دسته سنی اختلاف حدود ۱۰ دقیقه است، یعنی سکو‌های پخش خانگی در این دسته سنی به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای رشد کرده‌اند.

جمع‌بندی
تاکنون داده‌ها و تحلیل‌های متعددی از کاهش مصرف تلویزیون به‌عنوان روندی جهانی مطرح شده، اما داده‌هایی که در این یادداشت بررسی شده‌اند، نشان‌دهنده جایگاه جدی تلویزیون در سبد مصرف ویدئویی مردم جهان است. با توجه به اینکه نسل آینده تعیین‌کننده وضعیت آتی جامعه خواهند بود، پیش‌بینی می‌شود در 10 سال آینده این روند به‌ضرر تلویزیون و مجموعاً تمام رسانه‌های پخش (Broadcast) و به‌نفع بستر‌های آنلاین خواهد شد. این روند منحصر به ایران نیست و می‌توان رد پایی از چنین روندی را در کشور‌های مختلف دنیا نیز مشاهده کرد.