«ایرانمال»؛ انتخاب اشتباه برای جشنواره فیلم کوتاه تهران؟

چارسو پرس: برگزاری چهل‌ودومین جشنواره فیلم کوتاه تهران در پردیس سینمایی «ایرانمال»، تصمیمی است که بیش از هر چیز، نشان از اولویت‌های اشتباه و جهت‌گیری نامناسب برگزارکنندگان رویدادهای هنری دارد. این انتخاب که در دقایق اولیه نیز با انتقادات بسیار همراه بوده است، نه تنها مشکل دسترسی به خانه جشنواره را به عنوان یک مانع بزرگ پیش روی مخاطبان، سینماگران و اهالی رسانه که وظیفه بازتاب و پوشش‌دهی جشنواره را برعهده دارند، قرار می‌دهد، بلکه نمادی است از فاصله گرفتن یک رویداد فرهنگی مهم از مخاطبان هدف، رسانه‌ها و ...

جشنواره فیلم کوتاه تهران به ذات خود رویدادی است که اغلب مورد توجه کسانی قرار می‌گیرد که دوست دارند با فرم‌ها و جهان ذهنی فیلمسازان فیلم کوتاه آشنا شوند جهانی که نسبت به سینمای بلند متفاوت است. درنتیجه مخاطب این جشنواره عمدتاً دانشجویان سینما، هنرمندان مستقل، علاقه‌مندان به سینمای هنری و اصحاب رسانه هستند. برگزاری این رویداد در «ایرانمال» که در غربی‌ترین نقطه تهران واقع شده است به معنای ایجاد یک مانع جغرافیایی بزرگ برای این جامعه مخاطب است.

دسترسی به «ایرانمال» برای ساکنان مرکز، شرق و حتی شمال تهران، به یک سفر چند ساعته با خودروی شخصی یا چندین نوبت سوار و پیاده شدن در مترو و اتوبوس تبدیل شده است. این مسئله به ویژه برای بانوان در ساعات پایانی شب که سانس‌های فیلم به پایان می‌رسد، می‌تواند به یک دغدغه امنیتی جدی تبدیل شود زیرا دسترسی به تاکسی اینترنتی و وسیله نقلیه عمومی در آن ساعت شب کاری دشوار و خطرناک به نظر می‌رسد.

پیش از این سی و هفتمین و سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران نیز به دلیل شیوع ویروس کرونا در «ایرانمال» برگزار شده بود که در همان سال ها نیز با انتقاداتی همراه بود. سال ۱۴۰۰ نیز دبیرخانه جشنواره برای سهولت دسترسی به «ایرانمال» ماشین‌های مخصوصی درنظر گرفته بود اما دسترسی به این ماشین‌ها در ساعت‌های مشخص برای همه مخاطبان عملاً امکان پذیر نبود.

یکی از ارکان حیاتی هر جشنواره، پوشش رسانه‌ای آن است. تقریباً تمامی خبرگزاری‌های اصلی، روزنامه‌های سراسری، پایگاه‌های خبری تخصصی سینما و تحریریه‌های رسانه‌های تصویری در مرکز تهران مستقر هستند. فرستادن روزنامه‌نگاران و تیم‌های تحریریه به «ایرانمال» برای پوشش مستمر رویداد، هزینه و زمانی چند برابری برای آنها در پی خواهد داشت و شاید دسترسی به غربی‌ترین نقطه تهران برای یک خبرنگار عملا پوشش جشنواره را به یک سفر درون‌شهری تبدیل کند!

به نظر می‌رسد یکی از دلایل این انتخاب توجه به اسپانسرها و منطق تجاری حاکم بر «ایرانمال» نیز باشد. گویا برای دبیرخانه جشنواره، رضایت سرمایه‌گذاران و اسپانسرهای تجاری مهم‌تر از رضایت مخاطبی است که باید ساعتی در ترافیک بماند تا به یک فیلم ۲۰ دقیقه‌ای برسد.

اتفاقی که در همان دوره سی و هشتم نیز داد محمد خزاعی دبیر وقت سازمان سینمایی را درآورد. او در اختتامیه جشنواره به‌صورت ناگهانی پشت تریبون قرار گرفت و گفت: از آقای صادق موسوی خواهش می‌کنم مجوز مجزایی برای جشنواره فیلم کوتاه ایران‌مال بگیرند و یک مجوز برای برگزاری جشنواره فیلم کوتاه تهران، خواهش می‌کنم حرمت و صمیمیت جشنواره را حفظ کنند. من امشب حس کردم جشنواره ایران‌مال برگزار می‌شود! این بد است. بچه‌های ما باید سادگی را یاد بگیرند، اینجا مدام فیلم‌های تبلیغاتی ایران‌مال پخش شد، یک مجوز جداگانه برای فیلم کوتاه ایران مال بگیرید!

سال‌هاست که حتی در جشنواره فیلم فجر انتقاداتی نسبت به فقدان یک پردیس سینمایی مناسب، باکیفیت و متمرکز برای برگزاری جشنواره‌ها مطرح است. پردیس سینمایی چارسو در سال‌های اخیر اغلب محل برگزاری جشنواره‌هایی مانند فیلم کوتاه تهران و «سینماحقیقت» بود و نسبت به دیگر گزینه‌ها مورد علاقه رسانه‌ها، منتقدان و برخی هنرمندان قرار داشت. اصلی‌ترین مزیت چارسو موقعیت جغرافیایی آن و واقع شدن در مرکز شهر تهران و دسترسی عموم مردم با تاکسی، مترو و اتوبوس به این پردیس سینمایی است. اما سال گذشته یک طبقه از مجتمع تجاری چارسو که محل برگزاری جشنواره‌ها و اجتماع هنرمندان و رسانه‌ها در رویدادهای هنری بود تبدیل به مغازه و محیط تجاری شد و این اتفاق عملاً امکان برگزاری رویدادهای هنری را در این مکان سلب کرد.

در این شرایط و با نزدیک شدن به فصل برگزاری جشنواره‌های سینمایی از جمله فیلم کوتاه تهران، «سینماحقیقت»، جشنواره جهانی فیلم فجر و ... بحث ساخت خانه‌ای استاندارد برای برگزاری جشنواره‌ها بیش از پیش مطرح می شود. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با هم‌افزایی دیگر نهادها باید در این زمینه تلاش جدی داشته باشد تا یک بار برای همیشه معضل برگزاری جشنواره‌ها در پردیس‌های سینمایی گوناگون حل شود. با این حال به نظر می‌رسد که انتخاب پردیس سینمایی ملت که بارها میزبان رویدادهای مختلف هنری بوده است با تمام ضعف‌ها و انتقاداتی که به آن وارد است در مقایسه با «ایرانمال» انتخاب منطقی‌تری به نظر می‌رسید.