پشت پرده لغو کنسرت همایون شجریان در میدان آزادی؛ ناکامی در مدیریت یا مخالفان پنهان؟

چارسو پرس: از چند روز قبل که خبر برگزاری کنسرت خیابانی و رایگان همایون شجریان منتشر شد، موجی از واکنش‌های موافق و مخالف پیرامون آن شکل گرفت. حالا اما این هنرمند اعلام کرده است که به دلیل ناتوانی در مدیریت جمعیت میلیونی، کنسرت لغو می‌شود؛ خبری که نه‌تنها امید خیلی‌ها را به ناامیدی بدل کرد که سوالات جدی درباره واقعیت ماجرا و نقش نهادهای مسئول در برنامه‌ریزی برای برگزاری این رویداد پیش از اعلام رسمی را در پی داشته است.

از دوشنبه ـ دهم شهریور ماه ـ که خبر برگزاری کنسرت خیابانی و رایگان همایون شجریان طی یک نشست آن‌ هم در روز تعطیل، رسما رسانه‌ای شد، واکنش‌های موافق و مخالفی را متوجه برگزارکنندگان کنسرت کرد. موافق به دلیل برقراری اصل نشاط و پویایی در جامعه با برپایی یک رویداد موسیقایی و کارناوال‌گونه و همچنین امکان بهره‌گیری از این رویداد توسط قشری از مردم که شاید در شرایط عادی هیچگاه نتوانند به تماشای کنسرت همایون شجریان بنشینند. و منفی به دلیل طرح پرسش‌هایی که هنوز هم بخشی از آن بی‌پاسخ مانده و از سوی خواننده هم دلیل اصلی انصراف از برگزاری کنسرت برشمرده شده است.

از پرسش‌های قابل طرح در این زمینه نکته‌ای است که توسط معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران هم به آن اشاره شده است؛ بی‌برنامگی. مساله‌ای که در مطلب امروز همایون شجریان هم به چشم می‌خورد: «جلسات و بررسی‌هایی که این چند روزه انجام شده کاری است که می‌بایست قبل از موافقت با درخواست ما در دوماه گذشته انجام می‌شد.»

امروز محمدامین توکلی‌زاده، معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران پس از اعلام انصراف شجریان یادداشتی را منتشر کرد و در بخشی از آن این نکته را یادآور شد، «با توجه به اینکه مسئولیت اجرای برنامه بر عهده معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سرکار خانم رضایی بود، تصور می‌کردیم که برنامه‌ریزی‌های لازم انجام شده است اما چند ساعت بعد مشخص شد که موضوع تازه در صبح روز سه‌شنبه قرار است در شورای تأمین استانداری تهران بررسی و تصمیم‌گیری شود. هنوز هیچ تصمیم قطعی از سوی استانداری یا فرمانداری تهران اتخاذ نشده بود و به شهرداری تهران اعلام نشده بود و رایزنی‌ها عمدتاً در سطح ستادی انجام شده بود، در حالی که بخش‌های اجرایی از جزئیات بی‌اطلاع بودند.»

در چنین شرایطی دغدغه‌ همایون شجریان و بسیاری دیگر قبل از او، برای توانایی مدیریت کنسرتی میلیونی در فضای باز و با موقعیت مکانی میدان آزادی و امکانات آن از جمله پارکینگ و ... امری منطقی به نظر می‌رسد.

در کنار دیدگاهی که توپ را به زمین معاونت هنری و بی‌برنامگی برای برگزاری این رویداد می‌اندازد، برخی هم معتقدند که شهرداری موافق برگزاری کنسرت نبوده است؛ امروز هم پس از انتشار خبر لغو کنسرت، ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد ـ که فارغ از درستی یا نادرستی محتوای آن ـ جوشکاری معابر منتهی به برج آزادی را نشان می‌داد و اینگونه القا می‌کرد که این اقدام احتمالا برای ممانعت از ورود تجهیزات برگزاری کنسرت به میدان صورت گرفته است.

نکته‌ای که در متن منتشرشده از سوی همایون شجریان دیده شده و از دلایل لغو کنسرت میدان آزادی برشمرده شده است. شجریان نوشته است: «تا الان و در دو روز گذشته وسایل ما اجازه‌ی ورود نگرفته است...» هرچند این پرسش هم به میان می‌آید که اگر شهرداری واقعا مخالف برگزاری این رویداد بود، چرا روزنامه وابسته به آن، در صفحه نخست خود چنین به برگزاری کنسرت پرداخت.

اما نکته دیگر درباره شهرداری، خبری است که به نقل از زاکانی ـ شهردار ـ امروز در جریان حیاط دولت منتشر شد. او گفته است، «قرار شد همه کمک کنیم تا کنسرت آقای همایون شجریان در یک شرایط قابل اطمینان برگزار شود» و در این ارتباط از ورزشگاه آزادی نام برده است. حال آنکه اگر قرار بر جابه‌جایی مکان رویداد بود، می‌شد به صرف اعلام این خبر بسنده کرد و از انتشار خبر لغو که هزینه اجتماعی ـ  سیاسی بالایی هم دارد، جلوگیری کرد. 

در خبرهای منتشرشده در جریان نشست خبری و پس از آن، بارها بر این نکته تاکید شد که کنسرت همایون شجریان در میدان آزادی رایگان برگزار می‌شود و این در حالی است که برخی منتقدان در مقابل این پرسش را مطرح می‌کردند که وقتی اسپانسر برگزاری کنسرت، یک بانک دولتی است، چگونه می‌توان آن‌را رایگان فرض کرد؟ خصوصا که در دو روز اخیر مبالغ قابل توجهی هم برای اجرای این کنسرت به همایون شجریان نسبت داده می‌شد.

از طرفی عده‌ای هم بر این باورند که انصراف از برگزاری کنسرت، به‌ دلیل فشارهایی بود که در همین زمان اندک از اعلام رسمی، به همایون شجریان وارد شد و بخش قابل توجهی از آن هم از سوی جریان‌های سیاسی خارج از کشور بود. او از آن دسته هنرمندان ایرانی است که اغلب اقداماتش زیر ذره‌بین است و هر حرکتی، با سیل موافقان و البته جمعی از مخالفان همراه است.

اما فارغ از مخالفان برگزاری این رویداد با هر سلیقه و گرایش سیاسی و غیرسیاسی، موافقان برگزاری کنسرت میدان آزادی یک دلیل واحد داشتند، تزریق امید و نشاط به جامعه خصوصا در روزهای حساس کنونی. فنّی که حالا با بر هم خوردن کنسرت، آن‌هم به دلایلی که برشمرده شده، عملا بدل خورده است و هنر کشور را حداقل برای چند روز تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.