۱۰ سریال نئو-نوآر برتر تاریخ تلویزیون

چارسو پرس: ژانر نئو-نوآر نسخه مدرن‌شده‌ی فیلم نوآر کلاسیک است؛ سبکی که اوج محبوبیتش به دهه ۱۹۶۰ بازمی‌گردد و با آثاری همچون «Cape Fear» با بازی رابرت میچام و **گریگوری پک»، «Taxi Driver» اثر مارتین اسکورسیزی و «L.A. Confidential» تثبیت شد. با استقبال جهانی تماشاگران از این سبک در سینما، نئو-نوآر به تلویزیون هم راه یافت و سریال‌هایی چون «Dexter» محصول Showtime و «Bates Motel» محصول A&E، محبوبیت آن را تداوم بخشیدند.

در طول سال‌ها، سریال‌های موفق زیادی به این ژانر جان بخشیده‌اند، اما برخی آثار همچون «Twin Peaks» ساخته دیوید لینچ، «Better Call Saul» و «Ray Donovan» بیش از دیگران روح نوآر را در تلویزیون زنده نگه داشتند. از مینی‌سریال «Monsieur Spade» با بازی کلایو اوون گرفته تا سریال تحسین‌شده‌ی «True Detective»، این فهرست نگاهی دارد به بهترین سریال‌های نئو-نوآر تاریخ، به ترتیب رتبه‌بندی.

۱۰. Monsieur Spade (۲۰۲۴)

در این مینی‌سریال نئو-نوآر، کلایو اوون در نقش کارآگاه خصوصی «سم اسپید» (شخصیت مشهور آثار دشیل همت) بازی می‌کند؛ ماجراهایی که بیست سال پس از رخدادهای فیلم کلاسیک «The Maltese Falcon» روایت می‌شود. اسپید به همراه «ترزا» (با بازی کارا باسام)، دختر «بریجید اوشاگنسی»، به فرانسه سفر می‌کند تا پدر او را پیدا کند. اما اقامت کوتاه‌مدت به زندگی دائمی تبدیل می‌شود، چراکه اسپید عاشق زنی محلی می‌شود. آرامش زندگی جدیدش زمانی به هم می‌ریزد که پدر ترزا بازمی‌گردد و سلسله‌ای از قتل‌ها رخ می‌دهد؛ رخدادهایی که او را دوباره به دنیای تاریک کارآگاهی بازمی‌گرداند.

«Monsieur Spade» که براساس رمان «Sam Spade» نوشته‌ی همت ساخته شده، اثری پرهیجان و تماشایی است که مخاطب را وارد هزارتوی یک معمای جنایی کلاسیک می‌کند. تصویر همفری بوگارت در نقش اسپید در فیلم «The Maltese Falcon» همچنان در ذهن‌ها زنده است و اوون با ایفای نقشی ماندگار، هم به میراث بوگارت ادای احترام کرده و هم نسخه شخصی خود از این کارآگاه افسانه‌ای را خلق کرده است.

۹. Mr. Mercedes (۲۰۱۷–۲۰۱۹)

براساس سه‌گانه رمان‌های استیون کینگ ساخته شده و برندن گلیسون در نقش «بیل هاجز» ـ کارآگاه بازنشسته‌ای از اوهایو ـ در مرکز داستان قرار دارد. او پس از آنکه یک قاتل زنجیره‌ای به‌طور آنلاین شروع به طعنه‌زدن و آزارش می‌کند، وارد یک بازی موش‌وگربه‌ی فرسایشی می‌شود. تلاش برای پیشی گرفتن از قاتل، خیلی زود زندگی شخصی و اطرافیانش را در معرض خطر جدی قرار می‌دهد.

«Mr. Mercedes» سریالی underrated و کمتر دیده‌شده است که عصاره‌ی ژانر نئو-نوآر را با امضای دیوانه‌وار کینگ ترکیب می‌کند. بازی درخشان گلیسون پرتره‌ای از مردی است که گذشته رهایش نمی‌کند و مجبور است با شکست‌های شخصی و حرفه‌ای‌اش روبه‌رو شود. سریال طی سه فصل موفق ادامه یافت، اما در سال ۲۰۲۰ ناگهان متوقف شد، بی‌آنکه رسماً لغو آن اعلام شود. با وجود این سرنوشت نامعلوم، «Mr. Mercedes» همچنان از بهترین انتخاب‌ها برای علاقه‌مندان نوآر است.

۸. Sugar (۲۰۲۴– )

در این سریال Apple TV+، کالین فارل در نقش «جان شوگر» ـ کارآگاهی خصوصی ـ بازی می‌کند که توسط تهیه‌کننده‌ای هالیوودی (با بازی جیمز کرامول) استخدام می‌شود تا نوه‌ی گمشده‌اش «اولیویا» (با بازی سیدنی چندلر) را پیدا کند. تحقیقات شوگر او را به درون رازها و رسوایی‌های خانوادگی خاندان سیگل می‌کشاند و همزمان پرده از گذشته‌ی اسرارآمیز خودش برمی‌دارد.

«Sugar» اثری متفاوت در ژانر نئو-نوآر است که ترکیبی غیرمنتظره از سبک‌ها و بازی مسحورکننده‌ی فارل، آن را متمایز می‌کند. یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌ها، ارجاع‌های مستقیم به فیلم‌های کلاسیک نوآر است: از سکانس‌های کوتاه گرفته تا اشیای نمادین. یکی از این موارد، خودروی «شورولت استینگری» شوگر است که همان ماشینی است که «مایک همر» (با بازی رالف میکر) در فیلم نوآر مشهور «Kiss Me Deadly» می‌راند.

بیشتر بخوانید: از «چرنوبیل» تا «گامبی وزیر»؛ ۱۰ مینی‌سریال بی‌نقص تاریخ

۷. Bates Motel (۲۰۱۳–۲۰۱۷)

این سریال نسخه مدرن و بازآفرینی پیش‌درآمدی بر شاهکار آلفرد هیچکاک، «Psycho»، است که خود براساس رمان ترسناک رابرت بلاک در سال ۱۹۵۹ نوشته شده بود. فردی هایمور نقش «نورمن بیتس» جوان را ایفا می‌کند که پس از مرگ پدرش همراه مادرش «نورما» (با بازی ورا فارمیگا) به شهر ساحلی «وایت پاین بی» می‌روند تا یک متل محلی را خریداری و اداره کنند. اما این شهر ظاهراً آرام، خیلی زود چهره تاریک خود را نشان می‌دهد و همزمان با تلاش نورما برای رونق متل، نشانه‌های رفتاری عجیب در نورمن ظاهر می‌شود؛ رفتاری که مادرش تلاش دارد از دیگران پنهان کند.

«Bates Motel» فراتر از بازگویی صرف «Psycho»، با شخصیت‌پردازی ظریف و فضای مدرنش، در قالبی نئو-نوآری روایت می‌شود. بازی درخشان هایمور و فارمیگا، و ارجاعات ظریف به فیلم هیچکاک، ترکیبی از نوستالژی و نگاهی تازه به شخصیت پیچیده و ترسناک نورمن بیتس ارائه می‌دهد.

۶. Ray Donovan (۲۰۱۳–۲۰۲۰)

لیف شرایبر در نقش «ری داناوان» ـ خلافکار سابق بوستون که حالا به «فیکسر» پرآوازه‌ی هالیوود تبدیل شده ـ ایفای نقش می‌کند؛ مردی که همه چیز و همه‌کس را می‌تواند ناپدید کند. اما گذشته‌اش دست از سرش برنمی‌دارد، به‌ویژه زمانی که پدرش «میکی» (با بازی جان وویت) پس از آزادی از زندان بازمی‌گردد و به دنبال ارتباط دوباره با اوست.

«Ray Donovan» ترکیبی از درام خانوادگی و فضای خشن جنایی است که آن را در قلب ژانر نئو-نوآر نگه می‌دارد. شرایبر و وویت شیمی فوق‌العاده‌ای روی صفحه خلق می‌کنند و هر دو بازی‌های ماندگاری ارائه می‌دهند. سریال طی هفت فصل موفق ادامه یافت و جوایز متعددی از جمله گلدن‌گلوب برای بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (وویت) دریافت کرد. این داستان نهایتاً در سال ۲۰۲۲ با فیلم «Ray Donovan: The Movie» به پایانی شایسته رسید.

۵. The Penguin (۲۰۲۴)

کالین فارل بار دیگر در نقش «از کابلبات» در مینی‌سریال «The Penguin» محصول HBO ظاهر می‌شود؛ داستانی که بلافاصله پس از رخدادهای فیلم «The Batman» (۲۰۲۲) ساخته مت ریوز روایت می‌شود. در حالی که گاتهام در هرج‌ومرج و نابودی کامل فرو رفته، پسر «کارماین فالکون» رهبری خانواده را به‌دست می‌گیرد، اما ناپدید شدن ناگهانی او ماجرا را پیچیده می‌کند. خواهرش «صوفیا» (با بازی کریستین میلیوتی) ـ که پیش‌تر در تیمارستان آرکهام بستری بوده ـ گمان می‌برد کابلبات در این ماجرا دست داشته است. در همین حین، از با زیرکی، خانواده فالکون را در مقابل رقبایشان، خانواده مارونی، قرار می‌دهد و آرام‌آرام مسیرش را به سوی تبدیل شدن به یکی از مخوف‌ترین جنایتکاران تاریخ گاتهام آغاز می‌کند.

«The Penguin» یک مینی‌سریال نئو-نوآر تیره و پرکشش است که بازی درخشان فارل و میلیوتی (ستاره «The Sopranos») آن را به اثری دیدنی بدل کرده است. جدال شخصی میلیوتی با کابلبات، لایه‌ای عاطفی و دراماتیک به داستان منشاء این ضدقهرمان می‌افزاید. هرچند ممکن است برخی تصور کنند سریال صرفاً برای طرفداران کمیک‌های DC جذاب است، اما نباید فراموش کرد که ریشه‌های دنیای بتمن همواره در بستر نوآر تنیده شده: از فساد سیاسی و شخصیت‌های خاکستری تا شهری آلوده به جنایت. همه این‌ها در «The Penguin» حضوری پررنگ دارند و آن را به یکی از شاخص‌ترین آثار نئو-نوآر تلویزیونی تبدیل می‌کنند.

۴. Dexter (۲۰۰۶–۲۰۱۳)

«Dexter» محصول Showtime یک درام جنایی نئو-نوآر پیچیده و هولناک است که مایکل سی. هال در نقش «دکستر مورگان»، کارشناس پاشش خون در اداره پلیس میامی، بازی می‌کند. او نه‌تنها به حل پرونده‌های قتل کمک می‌کند، بلکه خود نیز مرتکب قتل می‌شود. دکستر برخلاف قاتلان زنجیره‌ای دیگر، خود را نوعی «انتقام‌جو» می‌داند و رفتار سادیستی‌اش را با این توجیه توجیه می‌کند که تنها کسانی را می‌کشد که مرتکب جنایت‌های غیرقابل‌بخششی شده‌اند یا از شکاف‌های سیستم عدالت می‌گریزند.

«Dexter» روایتی مدرن و خون‌آلود از کارآگاه بدبین کلاسیک نوآر، همچون «سم اسپید» یا «فیلیپ مارلو» (البته منهای قتل‌های شخصی)، ارائه می‌دهد؛ قهرمانی که موقعیت حقوقی‌اش به او امکان می‌دهد عدالت را به شیوه‌ای منحصر‌به‌فرد اجرا کند. این سریال در طول هشت فصل موفق شد چهار جایزه از بیست‌وچهار نامزدی امی دریافت کند و در سال ۲۰۱۰ نیز دو گلدن‌گلوب مهم از آن خود کرد: بهترین بازیگر مرد سریال درام (برای هال) و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (برای جان لیثگو). با وجود پایان رسمی در سال ۲۰۱۳، جهان دکستر همچنان ادامه یافته و اسپین‌آف‌های موفقی چون «Dexter: New Blood»، «Dexter: Resurrection» و تازه‌ترین آن‌ها «Dexter: Original Sin» (که پیش‌درآمدی جذاب بر داستان اصلی است) تولید و پخش شده‌اند.

بیشتر بخوانید: ۱۰ سریال برتر ژانر «نوردیک نوآر» (Nordic Noir) که باید ببینید

۳. Better Call Saul (۲۰۱۵–۲۰۲۲)

باب ادنکرک در این سریال تحسین‌شده بار دیگر در نقش وکیل زیرک و شیاد، «ساول گودمن»، از دنیای «Breaking Bad» ظاهر می‌شود. «Better Call Saul» یک درام حقوقی نئو-نوآر است که بین گذشته او به‌عنوان «جیمی مک‌گیل» و زندگی‌اش در حال فرار جابه‌جا می‌شود؛ مسیری که نهایتاً او را به وکیل تبهکاران دنیای زیرزمینی بدل کرد. هرچند سریال سرنوشت او پس از «Breaking Bad» را نیز روشن می‌کند، اما تمرکز اصلی‌اش بر گذشته گودمن است و تکه‌های مهمی از پازل شخصیت او را آشکار می‌سازد.

اگرچه بازی ادنکرک در «Breaking Bad» به‌یادماندنی بود، اما در «Better Call Saul» به اوج می‌رسد؛ ارائه تصویری پیچیده و انسانی از شخصیتی که پیش‌تر تنها به‌عنوان یک حقه‌باز دیده می‌شد. این سریال نه‌تنها از نظر شخصیت‌پردازی، بلکه از منظر بصری نیز غرق در عناصر نوآر است؛ از فیلم‌برداری استادانه با الهام از کارهای جان اف. سایتز، تا استفاده خلاقانه از قاب‌های سیاه‌وسفید که تفاوت میان گذشته و حال را مشخص کرده و فضایی مسحورکننده و مالیخولیایی می‌آفریند.

۲. True Detectiv (۲۰۱۴– )

سریال «True Detective» ساخته نیک پیزولاتو یکی از بهترین آنتولوژی‌های جنایی نئو-نوآر است که با ترکیب المان‌های گوتیک جنوبی و نوآر، مخاطب را به دنیایی تاریک و نفس‌گیر می‌برد. در هر فصل، کارآگاهانی به تصویر کشیده می‌شوند که علاوه بر حل پرونده‌های هولناک، با شیاطین شخصی خود نیز دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در میان چهار فصل ساخته‌شده، فصل اول با بازی وودی هارلسون و متیو مک‌کانهی همچنان برترین و

 فراموش‌نشدنی‌ترین است؛ با دیالوگ‌هایی شاعرانه، قتل‌های سریالی وحشتناک و شخصیت‌هایی پرنقص و رازآلود.

«True Detective» با بهره‌گیری از مؤلفه‌های شاخص نوآر ـ همچون ابهام اخلاقی، شخصیت‌های ناقص و روایت‌های پیچیده در فضایی وهم‌آلود ـ فضایی پرتنش و پیش‌بینی‌ناپذیر خلق می‌کند. اگرچه کیفیت فصل‌ها متفاوت بوده، اما هر فصل با بازیگران و داستانی مستقل، همچنان به ساختار اصلی پیزولاتو وفادار می‌ماند و هر بار چشم‌اندازی تازه از ژانر کارآگاهی نئو-نوآر ارائه می‌دهد.

۱. Twin Peaks (۱۹۹۰–۱۹۹۱، ۲۰۱۷)

در صدر این فهرست، شاهکار سوررئالیستی دیوید لینچ، یعنی «Twin Peaks»، قرار دارد. کایل مک‌لاکلن در نقش مأمور ویژه FBI «دیل کوپر» بازی می‌کند؛ مأموری که برای تحقیق درباره قتل فجیع یک دختر نوجوان به شهر خیالی «توئین پیکس» فرستاده می‌شود. هرچند سریال عناصر ژانرهای دیگر را نیز وام می‌گیرد، اما ریشه اصلی روایت در داستان‌های کارآگاهی کلاسیک است که الهام‌بخش فیلم‌های نوآر اولیه بودند؛ و همین باعث شده «Twin Peaks» به برترین سریال نئو-نوآر تاریخ بدل شود.

لینچ با «Twin Peaks» مرزهای تلویزیون را درنوردید؛ معمای قتل کلاسیک را با ترکیبی از سبک‌های متضاد و عجیب‌وغریب تلفیق کرد؛ کاری که تنها خلاقیتی مانند او قادر به انجامش بود. مک‌لاکلن، که پیش‌تر در شاهکار «Blue Velvet» با لینچ همکاری کرده بود، در نقش کوپر اجرایی فراموش‌نشدنی ارائه می‌دهد: کارآگاهی عجیب با رفتارها و روش‌های نامتعارف که او را از همتایان سنتی نوآر متمایز می‌کند.