کارگردان «اتاق زبان»: پشت هیچ کدام از شخصیت‌ها نایستادم

چارسو پرس: حسن معینی که این روزها نمایش «اتاق زبان» را اجرا می‌کند، تاکید کرد که این نمایش هیچ قضاوتی انجام نمی‌دهد اما در عین حال، رویای آمریکایی را هم زیرسئوال می‌برد.

او در گفتگویی با ارایه توضیحاتی کلی درباره این نمایش گفت: نمایش «اتاق زبان» بر اساس اقتباسی آزاد از نمایشنامه «در انتهای گلو» نوشته یوسف الگیندی با ترجمه اسماعیل نجار روی صحنه می‌رود که البته من موقعیت مرکزی این نمایشنامه را نگه داشته‌ام .

معینی درباره محتوای این اثر نمایشی نیز توضیح داد:  قصه این نمایش درباره یک موقعیت پسااستعماری و درباره یک مهاجر عرب است که در آمریکا به ایجاد یک بی‌نظمی متهم شده و حالا دو مامور پلیس قصد دارند از طریق یک مهاجر عرب دیگر او را بیابند.

او اضافه کرد: این نمایش درواقع نشان می‌دهد که شاید این رویای آمریکایی که می‌گویند، چندان هم درست نباشد چون به هر حال مهاجران با وجود موقعیت بالای اجتماعی، در آمریکا شهروند درجه دو و زیر ذره‌بین کشور میزبان هستند.

معینی ادامه داد: در این نمایش هیچ گونه قضاوتی نداریم. بلکه شاهد وضعیت پسا استعماری هستیم که مدام به نویسنده‌ای مهاجر عرب در آمریکا اتهام می‌زنند و معلوم نیست این اتهام‌ها چقدر درست یا نویسنده چقدر بی‌گناه است.

او درباره پرداختن به موضوع مهاجرت در تعدادی از آثار نمایشی طی سال‌های گذشته توضیح داد: مساله من خیلی پرداختن به موضوع مهاجرت نبود بلکه دغدغه اصلی من در این نمایش، درباره نظم و بی‌نظمی بود که در هر جایی که بنگریم، ما به ازاهایی دارد.

معینی تاکید کرد: ما در این نمایش هیچگونه نگاه جانبدارانه‌ای نداریم نه از آن نویسنده مهاجر و نه از آن دو مامور پلیس چون حتی آن دو مامور هم از ظن خودشان کار انسان‌دوستانه‌ای انجام می‌دهند. آنان خود را موظف به حفظ امنیت می‌دانند؛ امنیتی که هم به سود مردم کشور خودشان است و هم مهاجران. ولی در کل نمی‌توان منکر این نکته شد که مهاجران به دلیل برچسبی که به آنان زده و تصویری که از آنان ساخته می‌شود، وضعیت مساعدی ندارند.

این کارگردان جوان که پیش‌تر نمایش «آوینیون» را روی صحنه برده است، درباره تفاوت‌های نمایش تازه‌اش با آن نمایش نیز توضیح داد: اجرای این نمایش برای خودم هم یورش به یک ناشناخته بود. باید دید در نمایشی که در موقعیت مکث و سکون اتفاق می‌افتد، چقدر می‌توان اتمسفر ساخت ولی این تفاوت برای خودم هم جالب بود. چون نمی‌خواستم به جای تکرار تجربه قبلی که مورد تایید هم قرار گرفته بود، به دنبال محک زدن خودم باشم.

معینی با بین اینکه نمایش «اتاق زبان» می‌کوشد موقعیت اضطرار را بازنمایی کند، ادامه داد: تاثیری که نمایش بر مخاطب می‌گذارد، نشان می‌دهد که در بازنمایی این موقعیت، موفق بوده‌ایم هرچند تجربه خشونت و اضطرار، ما را آزار می‌دهد.

او با ارایه توضیحی درباره شیوه اجرایی نمایش خود نیز گفت: نمایش ما رئال استیلیزه است که میزانسن‌های خطی دارد و همه چیز در حداقل‌ها اتفاق می‌افتد، در رفت و آمد با خوانش‌های بینامتنی. نمایش به این پرسش پاسخ نمی‌دهد که آیا آن نویسنده مهاجر، مقصر است یا نه و من تمام تلاشم را کردم که نه پشت نویسنده مهاجر بایستم و نه پشت آن دو پلیس امریکایی. بنابراین هیچ قضاوتی صورت نمی‌گیرد.

نمایش «اتاق زبان» با بازی (به ترتیب حروف الفبا) پویا ‌باقری، محسن ‌حسن ‌زاده، مرتضی مظلومی، حامد مهینی، نازنین ‌میهن و ستاره ‌فخاری (صدا) هر شب ساعت ۲۰ و به مدت ۷۰ دقیقه در تالار سایه مجموعه تئاتر شهر روی صحنه می‌رود.