انتقاد کارگردان «تهران کنارت» از مدیریت دوگانه: «صحبت از سانسور در سال ۱۴۰۴ شوخی است!»

چارسو پرس: کارگردان فیلم «تهران کنارت» با ابراز تأسف از اینکه حتی برای نمایش فیلمش در جشنواره جهانی فجر که قرار است خارج از پایتخت برگزار شود با درخواست «سانسور» مواجه شده، از مدیریت دوگانه در سینما و شبکه نمایش خانگی انتقاد کرد.

چند روز قبل علی بهراد، کارگردان فیلم‌های «تصور» و «تهران کنارت» خبر داد که پیشنهادی برای حضور «تهران کنارت» در جشنواره جهانی فجر داشته و او هم موافقت خود را با این شرط که حتما نسخه کامل فیلم نمایش داده شود، اعلام کرده است. البته گویا قرار بوده این فیلم پاییز امسال اکران عمومی شود ولی به گفته بهراد هنوز مجوز آن صادر نشده و حالا این فیلمساز که این روزها مشغول ساخت سومین فیلم خود با نام «بن‌سای» است، از بلاتکلیفی اکران فیلمش و همچنین عدم حضورش در جشنواره بخاطر ممیزی خبر می‌دهد.

او در گفت‌وگویی با ایسنا درباره اینکه سرانجامِ دعوت از فیلمش برای حضور در جشنواره جهانی فجر چه شده، با اشاره به اینکه ترجیح می‌دهد ماجرای این فیلم را مفصل‌تر بازگو کند، بیان کرد:‌ فیلمبرداری فیلم «تهران کنارت» که ابتدا نام آن «سرندی‌پیتی» بود سه سال قبل به پایان رسید. بعد از تکمیل مراحل فنی، قصد داشتم برای ساخت فیلم دیگری (بن‌سای) اقدام کنم که مدیران وزارت ارشاد در آن مقطع اعلام کردند ابتدا باید فیلم قبلی‌ام را نمایش دهم. من هم «تهران کنارت» را در زمان مدیران قبلی نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی ارائه کردم که گفتند این فیلم نه در ایران و نه در خارج از کشور اجازه نمایش ندارد.

وی افزود:‌ «در آن زمان چند فیلم دیگر هم دچار مشکل شده بودند که پس از یک سال و بعد از پیگیری‌های زیاد مجوز نمایش «تهران کنارت» را فقط برای خارج از کشور دادند. آن زمان چند جشنواره مهم مثل توکیو را از دست دادم چون تاکید می‌کردند اگر فیلم را در جایی نمایش دهم دیگر اجازه ساخت فیلم نمی‌دهند. بعد از صدور مجوز، برای تعدادی جشنواره‌ اقدام کردیم از جمله جشنواره «کارلووی‌واری» که «تهران کنارت» در آنجا به نمایش درآمد.  

با تغییر دولت برای اکران عمومی فیلم اقدام کردیم، ابتدا گفتند کلیت فیلم مشکلی ندارد بجز دو سه تا سکانس، که آن هم با توجه به ساختار غیرخطی فیلم امکان حذفش نبود و قرار شد مذاکراتی داشته باشیم تا آنچه از نگاه آن‌ها مشکل بود برطرف شود. این را هم اضافه کنم که از من خواسته بودند اسم فیلم را تغییر دهم چون «سرندی‌پیتی» را فرنگی می‌دانستند در حالی که اینطور نیست و ریشه این کلمه به نام تاریخی «سریلانکا» برمی‌گردد با این حال مقاومتی نداشتم و اسم را به «تهران کنارت» تغییر دادم. بنابراین پیرو صحبت‌های قبلی، پیش از جشنواره کارلووی‌واری قرارداد با پخش‌کننده برای پخش داخلی بسته شد و در زمان جشنواره در کشور چک نیز مذاکرات برای نمایش فیلم در خارج از کشور و پخش آن در وی‌اودی‌ها انجام شد.  

براین اساس قرار بود «تهران کنارت» پاییز امسال اکران شود ولی گفته شد، شورای نظارت باید دوباره بررسی کند و من دیگر کلا موضوع را رها کردم و سراغ فیلم تازه‌ام «بن‌سای» رفتم که در میانه کار از دفتر جشنواره جهانی فجر تماس گرفتند و پرسیدند «آیا می‌خواهم فیلم «تهران کنارت» در جشنواره فجر باشد؟» که گفتم هر جایی در داخل کشور فیلم را بدون سانسور نمایش دهد با آن موافقم. اما چند روز قبل گفتند برای این جشنواره بین‌المللی هم که در شهری دور از تهران برگزار می‌شود، باید چند سکانس سانسور شود. در پیگیری‌هایم تقریبا همان حرف‌هایی را که در این سه سال شنیده بودم با بیانی متفاوت‌تر دوباره شنیدم و حالا برایم سوال است فیلمی که نه مسئله حجاب دارد و نه سیاسی است به چه علت نمی‌تواند حتی در یک جشنواره نمایش داده شود؟ به نظرم هر آنچه ممکن است در این فیلم مشکل باشد بسیار شدیدتر و بدتر از آن در سریال‌های شبکه نمایش خانگی دیده می‌شود و عجیب است که وقتی همین را مطرح کردم پاسخ دادند، «آن سریال‌ها برای ساترا است و این فیلم برای وزارت ارشاد است.» یا وقتی پرسیدم که چرا صحنه‌ای که برای فیلم من مشکل است برای شبکه نمایش خانگی مشکل محسوب نمی‌شود، گفتند، «الرابطون اولئک المقربون!»»

او با انتقاد از اینکه بدترین مسئله همین سیاست دوگانه است که نمونه مشابه آن را به شکلی دیگر در صدور مجوز برای فیلم‌های سینمایی و ویدیویی دیده بودیم، گفت: برای من مهمترین موضوع، اکران عمومی فیلم است ولی انگار بعد از سه سال با شنیدن حرف‌های تکراری برای سانسور قرار نیست اتفاق خاصی رخ دهد.  می‌گوییم دولت تغییر کرده، نگاه‌ها عوض شده، افراد دیگری بر سر کار آمده‌اند اما برای من که بیش از ۱۰ سال است این مسیر وزارت ارشاد را می‌روم و می‌آیم دیگر باورپذیر نیست کسی در مسئله سانسور نگاه متفاوتی داشته باشد چون دست‌کم برای فیلم من در این مدت با تجربه مدیریتی دو دولت یک اتفاق رخ داده است.

این کارگردان ادامه داد: من روی حرف دوستان که گفته بودند می‌توانیم فیلم را در داخل کشور اکران کنیم، حساب کرده بودم و برای نمایش «تهران کنارت» در سینماهای خارج از کشور و پخش در وی‌اودی‌های خارجی برنامه‌ریزی کردم. خواه ناخواه چند ماه دیگر نسخه‌ای از فیلم منتشر می‌شود اما آیا برای مدیران سینما اهمیت دارد که جه بر سر سرمایه‌گذار و سازندگان فیلم می‌آید؟! آن هم در شرایطی که برای خود من چه از منظر مالی و چه از جنبه اعتباری بسیار اهمیت دارد که فیلمم در ایران اکران شود. من فیلمی ساخته‌ام به زبان فارسی و درباره دختر و پسری که داستانشان در جغرافیای ایران می‌گذرد. چرا نباید بخواهم فیلمی را که نام «تهران» بر آن است، در شهر تهران و کشور خودم اکران کنم؟ درک تمام این‌ها وقتی ناراحت‌کننده‌تر می‌شود که فراموش نکنیم در سال ۱۴۰۴ و در این موقعیت خاص اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و محیط زیستی مملکت زندگی می‌کنیم و آن وقت می‌گویند فیلمت را سانسور کن! مثل یک شوخی می‌ماند.  

علی بهراد با اشاره به تعداد انبوهی از فیلم‌های ایرانی که بدون حجاب ساخته شده و به جشنواره‌های خارجی فرستاده می‌شوند گفت: همه را ناخودآگاه به این سمت سوق می‌دهند که سراغ ساخت این مدل فیلم‌ها بروند. من بعد از اینکه فیلم اولم (تصور) به جشنواره کن (بخش هفته منتقدان) راه یافت، حدود یک سال ایران نبودم ولی بعد برگشتم که اینجا کار کنم و در چهارچوب قوانین همین مملکت هم کار کردم. البته فحش و ناسزایش را هم در این مدت کم نشنیدم ولی برای مهم نیست چون آنچه را که اعتقاد داشتم انجام دادم. با این حال نمی‌شود که هم از آن طرف حرف بشنویم هم اینجا فیلم‌هایمان با ممنوعیت نمایش و سانسور مواجه شوند. این توهین‌آمیز نیست که یک فیلم سینمایی ایرانی مجوز نمایش برای ایرانیان خارج از کشور دارد ولی برای مردم داخل کشور ممنوع باشد؟ اگر همین مردم امکان سفر به ترکیه را داشته باشند و فیلم را آنجا ببینید مشکلی نیست؟ من در تمام این سال‌ها سعی کردم کار خود را انجام دهم ولی فکر می‌کنم سکوت کردن و پیگیری برای ساخت و نمایش فیلم دیگر فایده‌ای ندارد.

این بخش خبر ساعاتی پس از انتشار مصاحبه علی بهراد به روز رسانی می‌شود:

دبیر جشنواره جهانی فیلم فجر پس از این مصاحبه در نشست خبری‌اش در پاسخ به اظهارات علی بهراد گفت: حذف فیلم «تهران کنارت» از جشنواره بخاطر سانسور صحت ندارد، طی یک مکالمه تلفنی خواسته شد از فیلم دعوت شود، ولی چون لیست بسته شده بود امکان حضور این فیلم نبود. البته تا جایی که می‌دانم فیلم متعلق به ۲۰۲۲ است و هر چند گفتند تدوین مجدد شده اما به دلیل بسته بودن جدول، فیلم در جشنواره نیست.