به گزارش پایگاه خبری تئاتر: در این نشست که ساعت 16:30 روز چهارشنبه بیستم بهمن ماه 95 در تالار استاد جلیل شهناز برگزار شد، ابتدا این فیلم-تئاتر اکران و سپس دکتر فارس باقری (نمایشنامه نویس، پژوهشگر و مدرس تئاتر) و بهزاد صدیقی (نمایشنامه نویس، پژوهشگر و مدرس تئاتر) این اثر را مورد تحلیل و بررسی قراردادند.
براساس این گزارش، در بخش دوم این برنامه ابتدا بهزاد صدیقی ضمن خیرمقدم به حمیده بانو عنقا-رییس هیئت مدیره ی موسسه ی استاد اکبر رادی- و شرکت کنندگان این برنامه و ضرورت برگزاری این نشست و پخش این فیلم تئاترهای آثار اکبر رادی و نیز با اشاره به اجرای صحنهای این اثر توسط خلیل موحد دیلمقانی در سال 1349 در تالار سنگلج و ضبط تله تئاتر آن توسط محمد یوسف و پخش آن از تلویزیون ایران در سال 1355 گفت: قصد داریم با تحلیل و نگاهی دوباره به آثار این درامنویس از منظر امروز و اکنون اثرش را به تماشا و بررسی بنشینیم و نسخه ای که شاهدش هستیم نسخه ای است که به جا مانده از تله تئاترهای آن سال هاست و از نظر فنی، کیفیت معمولی و متوسطی دارد و جزو نخستین فیلم های رنگی و تولیدشده ی تلویزیون پیش از انقلاب است.
وی در ادامه افزود: استاد اکبر رادی نمایشنامهی ارثیهی ایرانی را در سال 1346 نوشت و بعدها پس از بازنویسی های مکرر آن قدر تغییر یافت که تبدیل به نمایشنامه ی دیگری به نام تانگوی تخم مرغ داغ شد. هریک از آدم های ارثیه ی ایرانی گزارشی از وضعیت زیست خود در دهه ی چهل می دهند و جهان خود را برای مخاطب بازگو می کنند. به نظرم رادی در این اثر مثل اغلب آثار خود زبان خاص هریک از شخصیت ها را مطابق شخصیت و جوی خودشان خلق می کند و به همین دلیل آن ها برای تماشاگر ملموس و باورپذیر هستند.
در ادامهی این نشست فارس باقری ضمن پیشنهاد به برگزاری چنین نشست هایی با همکاری مراکز دانشگاهی و خلاصه ای از نمایشنامه ی ارثیه ی ایرانی در خصوص بررسی این نمایشنامه از نگاه مرفولوژی و ریخت شناسی گفت: به نظرم اگر بخواهیم نمایشنامه های اجتماعی را بررسی کنیم که نمایشنامه ی ارثیه ی ایرانی هم یکی از نمایشنامه های اجتماعی است، از نمایشنامه های یونان باستان تا نمایشنامه های معاصر نمی توانیم نهاد خانواده را نادیده بگیریم و همه ی این نمایشنامه ها بر نهاد خانواده استوارهستند و بر روی این عنصر اجتماع متمرکز هستند. در واقع نویسندگان در ادبیات نمایشی، داستان کوتاه، رمان و فیلمنامه بر روی نهاد خانواده متمرکز هستند. اینکه هر یک از نویسندگان با چه رویکردی بحران ها و نهادهای طبقاتی جامعه و خانواده ها را بررسی می کنند، مهم است.
او هم چنین اضافه کرد: در بررسی ریخت شناسی چنین درامهایی مفهوم قدرت، قهرمان ها، پدر و ... مورد توجه قرار می گیرد. در نمایشنامه ی ارثیه ی ایرانی شخصیت ها و مکان ها دوشقه و دوپاره هستند؛ پدر در دو مکان خانهی جنوب شهر و خانه ی الهیه زندگی می کند، جلیل دانشجو و نظامی است، عطیه موقر و شکننده است، دختر خانواده دو اسم دارد: شکوه و آرزو و ... در واقع رادی شخصیت ها را به شکل هوشمندانه چیدمان میکند و این دوشقگی یا گسست و روابط اجتماعی و بحران ها و مفهوم پدر و قدرت در ساختار نهاد خانواده با درایت نشان می دهد.
این نویسنده و پژوهشگر تئاتر در ادامه ی سخنان خود گفت: رادی از 1333 که نمایشنامه ی روزنه ی آبی را نوشت تا نمایشنامه ی پلکان بحران هایی را تصویر کرده و در آن ها سوژه هایی را نوشته که شخصیت پدر ، شخصیت اصلی است و نقش نظم و روابط اجتماعی را در آن ها بازتاب می دهد. در واقع پدر متعلق به جامعه ی سنتی، ضد زن، ضد مدرنیسم و ضد تحول است و مفاهیم خانواده را در یک جامعه ی سنتی بازتاب میدهد.
این مدرس دانشگاه در بخش دیگری ازاین نشست گفت: رادی هم چون میرزا فتحعلی خان آخوندزاده به ادبیات نمایشی به عنوان یه نهاد اصلاح طلبانه نگاه می کند و در آثارش نیز به وقایع اجتماعی زمان خودش اشاره می کند. مثلن در نمایشنامه ی روزنه ی آبی به حوادث جنگ دوم جهانی یا در نمایشنامه ی پلکان به وقایع انقلاب اشارات نزدیکی دارد.
وی افزود: رویکرد آقای رادی به وقایع اجتماعی، داستان نمایشنامه های او را شکل و فرم میدهد. از سویی شخصیت های دیگرتری در آثار او وجود دارند که چهره ی مهمی هستند. مثل شخصیت جلیل در همین نمایشنامه ی ارثیه ایرانی.
باقری در خصوص چهره ی غریبه و بیگانه در آثار رادی گفت: از روزنهی آبی تا آمیزقلمدون همواره یک چهره غربیه یا روشنفکر که از خانه سرکوب، طرد و زیر سلطه ی پدر منکوب میشود، وجود دارد. با مرور نمایشنامه های رادی میتوان جریان های روشنفکری را بررسی کرد البته به غیر از نمایشنامه های مرگ در پاییز و پلکان. نکته ی مهمی دیگر در این اثر یا اغلب آثار رادی این است که چهره یا فیگور روشنفکر است که احساس یگانگی با جامعه نمی کند و فقط امکان حرفزدن را دارد. مثل همین شخصیت جلیل در نمایشنام هی ارثیه ی ایرانی. نکته ی آخر این که مفهوم سوژه ی اجتماعی در مکان نمایشنامه های او چه می کند؟ این سوژهه ای اجتماعی یا شخصیت های اجتماعی مثل شخصیت جلیل ترک مکان می کنند و درمکان زندگی سرکوب می شوند و امکان ماندگاری و بودن و زیست با دیگران را از دست می دهند. از سوی دیگر اغلب زن ها در سایه هستند و در تجاوز روحی یا جسمی قرار میگیرند.
این نمایشنامه نویس در پایان سخنان خود گفت: به نظرم نمایشنامه های اکبر رادی بازنمایی و تصویری از اجتماع هستند. با خواندن یا دیدن آثار او درمی یابیم که چه نوع تصویری از مردم در نمایشنامه هایش بازتاب پیداکرده است. بررسی بیشتر و دقیقتر دربارهی آثار اکبر رادی را به فرصتی دیگر برای مقاله ی مفصل تر دیگر وامی نهم.
در پایان این نشست بهزاد صدیقی ضمن سپاس از شرکت کنندگان در این نشست درباره ی ارثیه ی ایرانی گفت: در یک مقایسه و بررسی تطبیقی دو نمایشنامه ی ارثیهی ایرانی و تانگوی تخم مرغ داغ میتوان از وجه شخصیت پردازی و موقعیت های نمایشی به آن ها پرداخت و نگاه موشکافانه تری به آنها داشت. فقط در این فرصت محدود اشاره می کنم که به نظرم نمایشنامه ی تانگوی تخم مرغ داغ متن گسترشیافته و مطول شده ی ارثی هی ایرانی است که البته در آن شخصیتهای جلیل و عظیم و شکوه و پدر و رویارویی آن ها با یکدیگر نسبت به ارثیه ی ایرانی بهتر تصویر و پرداخت شده اند.
لازم به توضیح است که نمایش ارثیه ی ایرانی به کارگردانی محمد یوسف با بازی آذر فخر، امین تارخ، محمد مطیع، آزیتا لاچینی، خسرو شجاع زاده، رضا ژیان در سال 1355 به صورت تله تئاتر تولید، ضبط و از تلویزیون ایران پخش شد.
گفتنی است در پایان این نشست، بهزاد صدیقی به نمایندگی از موسسه ی استاد اکبر رادی لوح تقدیری را به دکتر فارس باقری اهدا کرد.
صفحه رسمی سایت خبری تئاتر در تلگرام
https://telegram.me/onlytheater
اختتامیه جشنواره تئاتر فجر با صدای استاد شجریان / معرفی برگزیدگان
پردیس تئاتر تهران افتتاح شد
خداحافظی سعید اسدی از دبیری جشنواره تئاتر فجر
بزرگداشت دکتر علی رفیعی برگزار شد
علی رفیعی: تئاتر در زیرزمین ها و انباری های تئاتر شهر به دست نمی آید
وزیر ارشاد: باید عرصه تئاتر را به بزرگان این هنر واگذار کنیم
«برای کلاه آهنی‌ها» در تئاتر باران به صحنه می‌رود.
نمایشنامه «نظارت عالیه» اثر ژان ژنه با ترجمه ایرج انور منتشر شد
«بازگشت به خانه» در ارغنون به روی صحنه می‌رود
باغ آلبالو در تالار وحدت اجرا می شود
بیش از 300 درخواست حضور برای کارگاه های گروه تئاتر اودین
تئاتر شهر میزبان پنج اثر نمایشی جدید خواهد بود.
صالحی امیری: بودجه تئاتر در سال 96 دو برابر می شود
