پایگاه خبری تئاتر- خبرآنلاین: نیمه آذر بود که خبر «اسامی 70 کارشناس بخش مرور» منتشر شد. هیئتی 70 نفره که از طرف دبیرخانه جشنواره تئاتر فجر انتخاب شده بودند و دفترچه‌هایی در اختیارشان قرار گرفته بود تا به تئاترهایی که در طول سال دیده‌اند امتیاز بدهند و تئاترهای بخش مرور جشنواره تئاتر فجر به این شکل انتخاب شد.
یکی از اعضای این هیئت 70 نفره حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی آهنگران بود. حضور این روحانی در این هیئت بهانه‌ای شد تا از نسبت خودش و پدرش حاج‌صادق آهنگران، مداح سرشناس با تئاتر بپرسم. این که آیا تا به حال با پدرش هم به تماشای تئاتر نشسته یا نه، علاقه‌اش به تئاتر ریشه در خانواده دارد یا خیر، نسبت سایر طلبه‌ها و حوزه علمیه با تئاتر چطور است و... او از سازوکار پر کردن دفترچه‌ای که از طرف دبیرخانه تئاتر فجر در اختیارشان قرار گرفته بود هم گفت.
آخرین تئاتری که حاج‌صادق و محمدعلی آهنگران با هم دیدند
محمدعلی آهنگران در پاسخ با این سوال که آیا تا به حال با پدرش حاج‌صادق آهنگران به تماشای تئاتر نشسته است یا خیر گفت: «آخرین تئاتری که به اتفاق پدرم دیدم، «ترن» بود. موضوع، شهدای گمنام و خانواده‌هایشان بودند و در سالن اصلی تئاترشهر اجرا می‌شد و با توجه به علاقه پدرم به داستان نمایش به اتفاقِ هم دیدیمش اما چون صادق آهنگران در اهواز زندگی می‌کند و من در تهران، بعد از آن مجال تئاتر دیدن با هم، برایمان پیش نیامد. البته می‌دانم که به تئاتر علاقه‌مند است و اگر اثری به مذاقش خوش بیاید حتما حتی به تنهایی به دیدنش می‌رود.»
این روحانی ادامه داد: «پیش از «ترن» هم دو، سه مورد بود که با هم رفتیم و مثلا خاطرم هست که «خورشید کاروان» را با هم دیدیم. من و پدر سال 86 یک موسسه فرهنگی هنری در خوزستان ثبت کردیم و تا چهار، پنج سال هم فعال بود و در اهواز تئاتر اجرا می‌کردیم که بیشتر آیینی بود. مسئولیت این موسسه با ایشان است اما در چند سال اخیر به واسطه بیشتر شدن مشغله هر دویمان، فعالیت این موسسه کمتر شده است.»
هم‌بازی شدن حسین پناهی و صادق آهنگران در «هتل نیمکت»
این عضو هیئت 70 نفره انتخاب آثار بخش مرور جشنواره تئاتر فجر در مورد فعالیت‌های تئاتری حاج‌صادق آهنگران هم تصریح کرد: «از قضا پدرم در مقاطعی در اجرای تئاتر هم فعال بوده و قبل از شروع جنگ، در اهواز، با مرحوم حسین پناهی چندین نمایش روی صحنه برده‌اند. عموی بزرگم، حمیدآقا هم کارشناسی ارشد کارگردانی تئاتر هستند و در ابتدای انقلاب که به ایران برگشتند چند نمایش اجرا کردند، از جمله «هتل نیمکت» که پدرم و مرحوم پناهی در آن هم‌بازی بودند یا تئاتری به نام «ابوذر»، یک کار دیگر هم داشتند با بازی پدرم و حسین پناهی که ناقص ماند و اجرا نشد چون مصادف شد با شروع جنگ به نام «پل».»
وقتی حسین پناهی در مراسم عروسی مداح سرشناس تئاتر اجرا کرد
محمدعلی آهنگران به عنوان یکی از موارد علاقه پدرش به تئاتر، به نمایشی که در مراسم عروسی او اجرا شد اشاره کرد و گفت: «در مراسم عروسی پدرم که در تالار شهرداری اهواز برگزار شد حسین پناهی و گروهش برای عموم مردم تئاتر اجرا کردند. حسین پناهی همراه با پدرم در مراسم عروسی مرحوم شهید تقوی، از شهدای مدافع حرم هم در همان تالار شهرداری نمایش اجرا کردند. عکس معروف پدرم با حسین پناهی هم مربوط به عروسی شهید تقوی است که من چند سال پیش منتشرش کردم.»
ریشه‌های علاقه محمدعلی آهنگران به تئاتر
او در مورد علاقه‌اش به تئاتر تصریح کرد: «علاقه من به تئاتر، علاقه‌ای خاص است و تئاتر را بسیار دوست دارم. فیلم‌های سینمایی را شاید فقط در طول جشنواره ببینم ولی هفته‌ای حداقل دو نمایش می‌بینم. در واقع زمانی که در خارج از کشور دانشجو بودم تئاتر دیدن را شروع کردم و هم در فرانسه و هم در سوئیس نمایش‌های خوبی دیدم. وقتی هم که به ایران برگشتم تئاتر دیدن را ادامه دادم. عمدتا دوست دارم کارهایی را ببینم که پیش‌تر متن‌شان را خوانده باشم، یعنی اگر اقتباس از رمان هستند یا براساس نمایشنامه‌ای ایرانی یا فرنگی اجرا می‌شوند من متن را خوانده باشم تا ببینم تصویر ذهنی که از اثر برای خودم ساخته‌ام چقدر با آن‌چه کارگردان ساخته شبیه یا متفاوت است.»
او در مورد ضرورت تئاتر دیدن برای یک روحانی توضیح داد: «از نظر من رفتن یک روحانی به تئاتر نه تنها خوب است که لازم و واجب هم هست. چون تئاتر افق جدیدی را در زاویه دید بیننده باز و خصوصا به روحانیون کمک می‌کند مسائل فرهنگی جامعه را از نگاهی دیگر بسنجند. تئاتر نبض هنر است و اگر می‌خواهیم تغییری در شرایط فرهنگی‌مان ایجاد کنیم باید به تمام شاخه‌های هنری توجه‌ای ویژه داشته باشیم و علی‌الخصوص به تئاتر که واقعیت‌ها را بی‌واسطه و به صورت ملموس در مقابل چشم ما قرار می‌دهد.»
روایتی از واکنش‌ها به دیدن یک روحانی در سالن تئاتر
آهنگران در مورد واکنش‌های تماشاگران به دیدن یک روحانی در سالن تئاتر هم گفت: «خیلی‌ها تعجب می‌کنند که چطور یک روحانی با عمامه و عبا که قاعدتا تعلقی به این حوزه‌ها و فضا ندارد به دیدن آثاری می‌نشیند که الزاما آیینی هم نیستند، آثاری مثل «آینه‌های روبرو» یا «تنهایی پرهیاهو». منتها در دو، سه سال اخیر آن قدر به تماشاخانه‌های مختلف رفته‌ام و آمده‌ام که دیگر حداقل حضور شخص من برایشان تعجب‌آور نیست.»
او ادامه داد: «خاطرم هست «بازار عاشقان» را که دیدم، استاد هادی مرزبان بعد از پایان نمایش با ذوق و شوق اسم مرا آورد و دعوتم کرد روی صحنه بروم. مردم هم خیلی استقبال کردند و لطف داشتند. قاعده‌اش این بود که خوشحال شوم اما واقعیت این است که ته دلم ناراحت بودم و افسوس خوردم که چه کرده‌ایم که آمدن یک روحانی به سالن تئاتر اینقدر تعجب‌آور و تبدیل به امری غریب شده است و چه شده که عده‌ای تعجب کنند که این شیخ اینجا چه می‌کند؟!»
محمدعلی آهنگران در کنار جمشید مشایخی و هادی مرزبان در مراسم افتتاحیه «بنگاه تئاترال» به نویسندگی علی نصیریان و کارگردانی هادی مرزبان. عکس از اینستاگرام محمدعلی آهنگران
آهنگران افزود: «یکی از دلایل این که علاقه من به رفت و آمد در سالن‌های تئاتر حفظ شده، نشست و برخاست‌ها و گفت‌وگوهایی است که با اهالی تئاتر دارم و رابطه‌ام با اهالی تئاتر را برای خود بسیار مبارک می‌دانم و از آن استقبال می‌کنم.»
او در مورد رابطه دیگر روحانیون و طلاب با تئاتر هم توضیح داد: «تئاتر دیدن در بین روحانیون عمومیت ندارد و اگر هم هست استثناست و آن هم به دو دلیل. طلبه‌هایی که در حوزه علمیه قم مستقرند طبیعتا به تماشاخانه‌ها و اجراهایی که در تهران روی صحنه می‌روند دسترسی ندارند و اگر تئاتری هم در قم اجرا شود آثاری آیینی است و به مناسبت‌هایی خاص. پیش آمده که دوستان من از قم آمده‌اند و برای دیدن تئاتر ابراز علاقه‌مندی کرده‌اند و من یا همراهشان به دیدن تئاتر رفته‌ام یا آثاری را به آن‌ها معرفی کرده‌ام.»
او ادامه داد: «قسمت دوم ماجرا این است که بخشی از روحانیون ارتباطی با تئاتر ندارند و در واقع حضور در تئاتر را خلاف شان حوزوی و طلبه‌گی خود می‌دانند که البته من نقدهایی جدی به آن‌ها دارم. متاسفانه ارتباط حوزه و مدارس علمیه دینی، با فضاهای تئاتری محدود است و به همین دلیل است که اگر کسی هم مثل من به این فضا رفت و آمد می‌کند موجب تعجب می‌شود. هرچند که من ذاتا ساختارشکنم و خیلی اوقات در قاعده نیستم.»
چگونگی انتخاب آثار به عنوان یکی از اعضای هیئت انتخاب 70 نفره
محمدعلی آهنگران در مورد این که چه تعداد از آثاری را که اسم‌شان در دفترچه انتخاب آثار بخش مرور سی و ششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر آمده بود دیده است توضیح داد: «من حدود 30 اثر را از آثار موجود در دفترچه که حدودا 200 کار بود دیده بودم و براساس شیوه نامه‌ای که در دفترچه نوشته بودند و کمک می‌کرد ارزش‌های کیفی که در ذهن داشتم تبدیل به عدد و رقم و ارزش‌های کمی شود، به آن‌ها رای دادم. البته که من متخصص تئاتر نیستم و به عنوان تماشاگری که تئاتر را به صورت جدی دنبال می‌کند رای دادم و رای‌ام براساس میزان ارتباطی بود که به عنوان یک بیننده با جنبه‌های مختلف اثر چه بازیگری، چه متن، چه کارگردانی و چه دراماتورژی برقرار کرده بودم.»
او ادامه داد: «ابتدا که دفترچه را دریافت کردم، تصورم این نبود که قرار است به عنوان یکی از اعضای هئیت‌انتخاب بخش مرور سی و ششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر اظهارنظر کنم. در تحویل دفترچه به دبیرخانه هم کمی تاخیر داشتم چون واقعیتش این بود که ابتدا ماجرا را جدی نگرفته بودم و فکر می‌کردم یک نظرخواهی ساده است. بعدا که دوستان ماجرا را برایم توضیح دادند، نشستم و با دقت دانه‌دانه آثار را بررسی کردم. کارها براساس اسامی تماشاخانه‌ها تفکیک شده بود و من اسم یک سری از تماشاخانه‌ها را برای اولین بار در این دفترچه دیدم و از وجودشان اطلاع نداشتم. من هر اثری را که می‌بینم یا برای خودم یا برای صفحه اجتماعی‌ام یا برای نشریه‌ای نقد می‌نویسم و برای اظهارنظر در مورد آثار، مراجعه‌ای به نقدهایی که نوشته بودم کردم و آن‌ها را هم تاثیر دادم.»
آهنگران در مورد این که در خبر اسامی هیئت 70 نفره از او به عنوان چهره سیاسی یاد شده است گفت: «در خبری که برای معرفی اعضای هیئت‌انتخاب 70 نفره بخش مرور منتشر شده بود مرا به عنوان چهره سیاسی معرفی کرده بودند. البته من اظهارنظر در مورد آثار را به عنوان چهره سیاسی انجام ندادم و خودم را هم الزاما چهره سیاسی نمی‌دانم اما برداشت دوستان این بوده و خواسته‌اند نظر افراد تئاتربینی را از حوزه‌های مختلف گردآوری کنند.»
او در مورد مکانیسم این شیوه از انتخاب هم گفت: «به شخصه توجه به گستره دایره مخاطبین تئاتر، گسترش دادن آن، درگیر کردن اقشار مختلف با تئاتر و ورود نگاه‌های متنوع و متفاوت در حوزه انتخاب را امری مبارک می‌دانم. نه به خاطر این که از من نظر خواسته‌اند بلکه به طور کلی اتفاق خوبی می‌دانمش اما این که آیا این مکانیسم، مکانیسم صحیحی است و از دل این نوع نظرخواهی نتیجه‌ای مقرون به صحت درمی‌آید یا نه را نمی‌دانم. فکر می‌کنم ما زمانی می‌توانیم نظر صحیح بدهیم که همه کارها را دیده باشیم و یقین دارم که آثار خوبی بوده که به هر دلیلی توسط این گروه 70 نفره کمتر دیده شده، شاید به این دلیل که در سالن مناسبی روی صحنه نرفته یا تبلیغات خوبی نداشته و این به آن معنا نیست که کار ضعیفی بوده یا ارزش هنری نداشته. شاید لازم باشد دوستان با توجه به تجربه‌ای که امسال از کسب نظرات گروه‌ها و اقشار مختلف داشتند این شیوه را آسیب‌شناسی کنند و طریقه ارزش‌گذاری را به سمت و سویی ببرند که واقعا آثار شایسته از دلش بیرون بیاید.»
محمدعلی آهنگران در کنار بازیگران و عوامل گروه نمایش «کابوس حضرت اشرف» به نویسندگی و کارگردانی حسین پاکدل. عکس از اینستاگرام محمدعلی آهنگران
آهنگران در پایان در مورد این که تئاتر دیدن یکی از برنامه‌های ثابت زندگی‌اش است هم گفت: «تئاتر جزو برنامه‌های ثابت زندگی‌ام است و بسیار به آن علاقه دارم. هفته‌ای حداقل دو تئاتر می‌بینم و عصرها که کاری ندارم و اوقات فراغتم است را با تئاتر دیدن سپری می کنم. حدود سه سال یا دو سال و نیم پیش عموما بلیت تئاتر می‌خریدم اما مشخصا در طول یک سال و نیم گذشته کمتر کاری بوده که برای تماشای آن بلیت خریده باشم و عمدتا کارگردان یا بازیگران یا دیگر عوامل نمایش با من تماس گرفته‌اند و برای دیدن کار دعوتم کرده‌اند. اگر برای دیدن کاری هم دعوت نشوم و بدانم که متن قابل‌توجهی دارد که یا اقتباس از یک رمان معروف است یا توسط بزرگان تئاتر نوشته شده است دیدن آن را در اولویت قرار می‌دهم و بلیت می‌خرم.»
صفحه رسمی سایت خبری تئاتر در تلگرام
https://telegram.me/onlytheater
