درباره جنجال جدید صنفی/ دعوای کمیته‌ای در سینما

پایگاه خبری تئاتر: سینمادارها حتی به حیدریان، رئیس سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و  ارشاد، نامه نوشتند و گفتند که تصمیمات این کمیته را قبول ندارند. آنها می‌گویند تنها مرجعی که به تصمیمات آن پایبند هستند، شورای صنفی اکران و بالا سر آن، شورای عالی اکران است و از آن سو، متولیان این کمیته هم به تخلفاتی اشاره می‌کنند که صاحبان سالن‌های سینما طی چند سال اخیر انجام داده‌اند و می‌گویند که مقاومت سالن‌دارها در برابر تصمیمات این کمیته، نوعی قانون‌گریزی و به تعبیری خودسری است. سیدضیا هاشمی، تهیه‌کننده سینما و عضو شورای عالی تهیه‌کنندگان سینمای ایران، به‌عنوان یکی از اعضای کمیته انضباطی به بیانیه انجمن سالن‌داران سینما پاسخ می‌دهد و دلایل کمیته انضباطی برای پیگیری برخورد با سالن‌داران متخلف را شرح می‌دهد و محمد قاصداشرفی، رئیس انجمن سینماداران کشور هم توضیح می‌دهد که چرا کمیته انضباطی را قبول ندارد و تلاش می‌کند به موارد مطرح‌شده توسط سیدضیا هاشمی و به عبارتی مسائل کمیته انضباطی، پاسخ بدهد. سیدضیا هاشمی دبیر کمیته انضباطی کارگروه اکران:   روزانه ۳۰ سالن سینمایی به انحای مختلف تخلف داشتند دوستان سینمادار نه‌تنها کمیته انضباطی را قبول ندارند، بلکه به آیین‌نامه کارگروه اکران هم اعتراض دارند زیرا با اجرای آیین‌نامه، امکان و شرایط مناسبی برای اکران فیلم‌ها با مضامین مختلف فراهم می‌شود. با توجه به ابراز نگرانی و اعتراض سینماداران، کمیته انضباطی نزدیک به ۴۵ روز فعالیت خود را معلق کرد و تخلفات را گوشزد نکردیم. در این مدت روزانه ۳۰ سالن سینمایی به انحای مختلف تخلف داشتند. در شهرستان‌ها که وضعیت فجیع‌تر است و شرایط را برای نظارت کمیته انضباطی فراهم نمی‌آورند و عملا با این دستاویز که آیین‌نامه ارائه شده مختص تهران است، امکان نظارت کمیته را فراهم نمی‌کنند. در حالی که سالن‌داران شهرستان‌ها هم عضو انجمن سینماداران هستند. متاسفانه با عدم رعایت ضوابط اکران در سینماها، همچنان اکران فیلم در سالن‌های سینمایی شهرستان‌ها را به صورت یک یا دو سانس شاهد هستیم. این دوستان در حال حاضر این‌گونه معترض به عملکرد کمیته انضباطی هستند تا در آینده نزدیک صاحبان فیلم‌های معترض به عدم دریافت ۵۰درصد سهم‌شان از اکران به سرعت و به‌طور روزانه از نمایش فیلم در سالن‌ها نباشند. اما در آینده با تلاش‌های تهیه‌کنندگان سازوکاری فراهم می‌شود تا این امر محقق شود. متاسفانه سینماداران در ارائه سهم‌شان به صاحبان فیلم‌ها کوتاهی می‌کنند. یک مثال ساده برای روشن شدن موضوع این است که حدود سه ماه از نمایش فوتبال‌های جام‌جهانی در سالن‌های سینمایی می‌گذرد و ما بارها درخواست کرده‌ایم که سالن‌دارها بر مبنای بلیت ۱۵ هزار تومانی، ۵۰درصد سهم صاحبان آثار را به حساب خانه سینما واریز کنند. تا به حال از میان حدود ۷۰ سالن، فقط پردیس‌های آزادی، مگامال، کوروش، چارسو و زندگی به تعهدشان عمل کرده‌اند. در این مدت بارها اطلاعیه داده شد و دراختیار آنها فرصت‌های مجددی قرار گرفت؛ اما می‌بینیم که نتیجه چه بوده است.  سالن‌دارها به فیلم‌های پرفروش میدان می‌دهند از سوی دیگر سینمادار فقط فیلم پرفروش می‌خواهد و بقیه فیلم‌ها را مهجور می‌گذارد. مگر در سال چند فیلم پرفروش در چرخه اکران داریم؟ پرفروش‌های سال گذشته در مجموع ۱۲ فیلم‌ بود و امسال ممکن است به ١٣ الی ١۴ فیلم‌ برسد. به محض اینکه یک فیلم پرفروش می‌شود، تمام سانس‌ها را برای فیلم پرفروش باز می‌کنند و اجازه نمی‌دهند یک مشتری رهگذر در مجموعه‌های سینمایی، به سالن دیگری برود و فیلم دیگری را ببیند. ما فیلم‌های خیلی خوبی را به‌طور همزمان اکران می‌کنیم اما سالن‌دارها فقط به یک فیلم میدان می‌دهند و خیلی وقت‌ها در برخی از پردیس‌ها سالن‌ها ۱۰ دقیقه به ۱۰ دقیقه برای فیلم پرفروش سانس باز می‌کنند. این اتفاق به قیمت نابودی هفت، هشت فیلم دیگر رخ می‌دهد و مطابق رعایت عدالت نیست. ما نمی‌خواهیم بگوییم که حتما شما به مساوات عمل کنید و عدالت با مساوات تفاوت دارد و مفهومی از اجرای یک برنامه منظم است. دوستان می‌گویند ما را رها کنید تا هر کاری دوست داشتیم انجام دهیم و هر برنامه‌ای ریختیم آن را قبول کنید. اگر آیین‌نامه اکران اجرا نشود، سینماداران به عمده فیلم‌ها حتی یک سانس هم نمی‌دهند. الان ما شرایطی فراهم کرده‌ایم که هر سالن تنها یک فیلم به نمایش نگذارد بلکه به فیلم‌های بیشتری ظرفیت دیده شدن بدهند و اکران را گردشی در نظر بگیریم؛ اما به‌گونه‌ای نظارت می‌کنیم‌ که سیستم گردشی را تبدیل به شرایطی نکنند که مثلا سه سانس پایین را به یک فیلم و سه سانس بالا را به فیلم دیگر اختصاص دهند. این نوع سیستم گردشی را به دلیل تاکید و فشار ما به سالن‌دارها، بعضا رعایت کرده‌اند؛ اما معنایش این نیست که بقیه آیین‌نامه به درستی در حال اجراست. متاسفانه رعایت قوانین خیلی دقیق صورت نمی‌گیرد.»  «الف» را قبول کردند باید تا «یا» بروند در بخشی از نامه دوستان عنوان شده آیین‌نامه کمیته انضباطی بدون حضور نمایندگان آنها تدوین شده است، اما این‌طور نبوده که نمایندگان‌شان در جلسه حضور نداشته باشند. در میان اعضای شورای عالی اکران، از سینماداران مطرح کشور سه نفر؛ یعنی آقایان: سرتیپی، منوچهر محمدی و قاصد اشرفی که ریاست انجمن سینماداران کشور را عهده‌دار است در این جلسات حضور داشته و دارند. سه نماینده از انجمن سینماداران هر هفته در جلسات کارگروه اکران حاضر می‌شوند و تمام آنچه تصویب می‌شود را نمایندگان انجمن هم امضا می‌کنند. اینکه در نامه اعتراضی خطاب به رئیس سازمان سینمایی عنوان شده که نمایندگان انجمن نبودند، به نظرم فرار به جلو است. نمایندگان شما در جلسات حضور داشته و دارند اما در شرایط فعلی فکر می‌کنید قبول این مهم به صلاح‌تان نیست؛ زیرا اگر «الف» را بگویید، باید تا «یا» ادامه بدهید. ولی در نهایت باید به قانون تن دهید. چندی پیش انجمن سینماداران دستورالعملی را برای سالن‌های سینما تنظیم و به مدیران این سالن‌ها ارائه داد مبنی‌بر اینکه هر یک سالن نمایش، تنها اجازه اکران یک فیلم را دارد. اما سالن‌داران این دستورالعمل را اجرا نکردند زیرا امکان اجرا وجود نداشت. در شرایطی که آیین‌نامه اکران و کمیته انضباطی با دقت آماده شده و قابل اجراست و امکان نمایش منظم و مناسب را برای فیلم‌ها فراهم می‌آورد و با توجه به شرایط مطلوب سینماداران تلاش می‌کنند آن را اجرایی و عملیاتی کنند. چگونه است که انجمن سینماداران (هیات‌مدیره) قوانین و ضوابط تعیین شده را قبول ندارد؟!  90 درصد تخلفات اکران از سوی سینماداران است من خیلی امیدی به این نسل سینماداری که به صورت سنتی است، ندارم. وقتی پردیس‌ها شکل می‌گیرند، خیلی از معادلات کاملا عوض می‌شود. در چند سال آینده این اتفاقات خواهد افتاد و نظام خوبی حاکم می‌شود. این شکل که با آن مشکل داریم، شکلی سنتی است. بسیاری از سینماداران ابتدا زیر بار سینما تیکت و خرید الکترونیکی بلیت هم نمی‌رفتند، اما الان می‌بینیم ۷۰ الی ۸۰ درصد فروش‌ بلیت سالن‌های سینما از طریق سینما تیکت است. قانون‌گریزی در طبیعت انسان است. انسان نسبت به قیدوشرط و چارچوب حس خوبی ندارد؛ اما اگر به‌طور مثال دوربین‌های شهر تهران را برای یک روز قطع کرده و این را به مردم اعلام کنند، دیگر حتی در پیاده‌رو هم نمی‌توان قدم گذاشت. در شرایط فعلی تنها ۱۰درصد از تخلفات، مربوط به پخش‌کننده‌ و صاحبان فیلم است و ۹۰درصد دیگر آن توسط سینماداران صورت می‌گیرد که با رعایت آیین‌نامه، بسیاری از مشکلات مرتفع شده و امکان بهتری برای تمام فیلم‌‌های اکران شده فراهم می‌شود. شرایط فعلی اکران، برای اغلب سینمایی‌ها آزار‌دهنده شده است و با اجرای آیین‌نامه، سلطه سینماداران بر فیلم‌ها کمرنگ می‌شود. کمیته انضباطی اکران تلاش می‌کند مانعی قوی مقابل قانون‌گریزی سینماداران وعدم پذیرش آیین‌نامه کمیته‌های نظارتی باشد.   محمد قاصداشرفی رئیس هیات‌مدیره انجمن سینماداران:    کمیته انضباطی چیز جدیدی است وهیچ کاربردی در سینما ندارد سینمای کشور سه بعد دارد؛ تولید، اکران و پخش. وقتی آیین‌نامه‌ای تدوین می‌شود، این صنوف باید بیایند و نظرات‌شان را درخصوص آن بیان کنند. حالا آیین‌نامه‌ای بدون حضور انجمن سینماداران تصویب شده و نام این آیین‌نامه «کمیته انضباطی» است. کمیته انضباطی چیز جدیدی است که هیچ کاربردی در سینما ندارد. ما یک شورای صنفی داریم مرکب از نماینده‌های تهیه‌کنندگان، سینماداران، کانون کارگردانان و نماینده پخش؛ یعنی تمام کسانی که منافعی در این شورای صنفی دارند. موضوعات روز سینما در آنجا و با حضور نمایندگان قانونی صنوف بررسی می‌شود و به اتفاق هم آیین‌نامه‌ای را می‌نویسند که تبدیل می‌شود به مرجع تکالیف صنوف. بالای سر شورای صنفی اکران هم یک شورای عالی اکران هم هست که اگر مشکلی در شورای صنفی حل نشد، به شورای عالی می‌رود. معاون محترم سازمان سینمایی هم رئیس شورای عالی هستند. ما غیر از شورای صنفی، این شورا را هم قبول داریم و من خودم به‌عنوان رئیس صنف سینماداران، عضو آن شورا هم هستم. اما امسال آمدند و در کنار شورای صنفی اکران، یک کمیته انضباطی هم تشکیل داده‌اند که اگر کسی تخلف کرد، به آن رسیدگی کند. این کمیته انضباطی چیز جدیدی است و مورد تایید ما نیست؛ چون آیین‌نامه آن بدون حضور ما تدوین شده است. ما بارها و بارها به وزارت فرهنگ و ارشاد و به شخص رئیس سازمان سینمایی آقای حیدریان نامه داده‌ایم که ۵۰درصد از فروش سینمای کشور ما هستیم، چطور می‌شود که در۵۰درصد از سرنوشت آن دخیل نباشیم؟   کمیته انضباطی به هیچ‌وجه مورد تایید من نیست مگر سینما چقدر پیچیدگی دارد که برای اداره یک بخش آن سه کارگروه تشکیل شود؟ نزدیک به ۴۰ سال است که روال سینما در حال پیش رفتن است و دچار هیچ مشکلی نشده؛ حالا آمده‌اند و یک کمیته انضباطی هم به آن اضافه کرده‌اند و احتمالا فردا هم چیز دیگری اضافه می‌شود. این درست نیست. اگر در شورای صنفی اکران، ضعف یا ایرادی هست، بیایند و این شورا را اصلاح کنند، نه اینکه یک کارگروه جدید درست کنند. شورای عالی اکران سال‌هاست که زحمت می‌کشد و خبرگان سینما در آن حضور دارند و اگر چیزی مصوب کرد، هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید نماینده من در آنجا نیست. اگر کسی احساس می‌کند ایرادی در کار این شورای صنفی هست یا به وظایفش عمل نکرده، می‌تواند به شورای عالی اکران نامه بنویسد تا مساله برای بررسی به آنجا برود. شورای عالی در زمان‌های قبل هم وجود داشت و جلسه‌اش سالی یک بار هم تشکیل نمی‌شد؛ چون شورای صنفی کارش را به درستی انجام می‌داد و معمولا مشکلی پیش نمی‌آمد. من و آقای سرتیپی در شورای عالی اکران هم حضور داریم و من مصوبات آن شورا را قبول دارم. اما کمیته انضباطی به هیچ‌وجه مورد تایید من نیست و پای هیچ‌کدام از مصوبات آن را امضا نکرده‌ام. ایراداتی هم که این کمیته انضباطی به سالن‌دارها گرفته تنها خواسته با مطرح کردن آنها وجود خودش را توجیه کند و اکثرا بهانه‌تراشی است.  مثلا بحث تاخیر در پرداخت سهم صاحب فیلم از فروش بلیت؛ صاحب فیلم که تهیه‌کننده آن است، فیلم را دراختیار پخش‌کننده می‌گذارد، پخش‌کننده هم قراردادی با سینمادار می‌بندد که در آن می‌تواند قید کند من شب به شب یا ساعت به ساعت پولم را می‌خواهم. وقتی یک قراردادی بین سالن‌دار و پخش‌کننده منعقد می‌شود، شخص ثالثی نمی‌تواند بیاید و از آن ایراد بگیرد. صاحب آن دو امضا که قرارداد بین‌شان منعقد شده، می‌توانند با هم هر طور که صلاح دانستند، توافق کنند. همین الان هم در آیین‌نامه هست که هر سینما وقتی یک فیلم را تحدید کرد، باید دو هفته بعد پول صاحب فیلم را بدهد و اگر این کار را نکند، می‌توانند فیلم را تحریم کنند. وقتی چنین بندی در آیین‌نامه شورای صنفی هست، کمیته انضباطی این وسط چه نقشی می‌تواند داشته باشد.   ما اصلا نباید پول پخش بازی‌های جام‌جهانی را به کسی می‌دادیم در مورد پول فروش بلیت‌های جام‌جهانی در سالن‌های سینما هم باید گفت؛ ما اصلا نباید پول پخش این بازی‌ها را به کسی می‌دادیم، ولی چون توافق کرده‌ایم که این پول را پرداخت کنیم، دیروز هم در هیات مرکزی بحث بر سر همین موضوع بود. خیلی از سینماها متعلق به دولت و ارگان‌های دیگر هستند. این سالن‌ها می‌گویند تا از شورای عالی اکران به صورت مکتوب نامه‌ای به دست مان نرسد، ما در اسنادمان نمی‌توانیم به چیزی استناد کنیم که پول را به کجا داده‌ایم و حرف‌شان هم حرف درستی بود. تاخیر در پرداخت وجه بلیت‌های جام‌جهانی نمی‌تواند بهانه‌ای باشد که سینمادارها را زیر سوال ببرند. از طرفی این‌طور نیست که اگر کمیته انضباطی تشکیل نشود، سینمادارها فقط فیلم‌های پرفروش را اکران می‌کنند. 40 سال است که این سینما بدون چنین کمیته‌ای فیلم‌ها را اکران کرده و تاکنون مشکلی هم پیش نیامده و روزبه‌روز هم پیشرفته‌تر شده است. ما قبلا با آپارات کار می‌کردیم اما الان دیجیتال شده‌ایم و فیلمی که در تهران اکران می‌شود، همان روز در دورترین نقطه شهرستان هم اکران می‌شود. امروز سیستم فروش ما مکانیزه است؛ یعنی یک قطعه بلیتی که در سینما فروش می‌کند، بلافاصله همه به آن دسترسی دارند. در این شرایط دیگر چه نیازی به کمیته انضباطی است؟ آیین‌نامه شورای صنفی اکران هم در مورد تهران است، نه شهرستان‌ها. وقتی چیزی مربوط به شهرستان‌ها نیست، اصلا چرا باید موضوع آن را مطرح کنیم و بهانه‌های نادرستی بتراشیم؟ کسی که بیشتر از صاحب فیلم، دلش برای فیلم نمی‌سوزد و اگر اکران شهرستان‌ها هم به ضرر تهیه‌کننده فیلم‌ها بود، کسی با آن سالن‌ها قرارداد نمی‌بست.