نمایشنامه‌ای که بحران‌های اجتماعی را باورپذیر نشان می‌دهد

پایگاه خبری تئاتر: در هفدهمین نشست تئاتر کاغذی ابتدا نمایشنامه «ساده با تو با یک ترانه» نوشته و کارگردانی ندا قربانیان توسط ندا قربانیان، محمود حقیری، رضا رباط جزی، عبدالرضا یعقوبی، سید فرزاد تجلی، ژینوس رحمتی و سعیده نی باقلی نقش‌خوانی شد و سپس این اثر با حضور مهمانان این نشست مورد بررسی قرارگرفت. ندا قربانیان، نویسنده نمایشنامه ساده با تو با یک ترانه در ابتدای این نشست یادآور شد: نمایشنامه «ساده با تو با یک ترانه» را در سال ۹۴ نوشتم و در همان سال در جشنواره تئاتر استانی و جشنواره تئاتر فجر اجرا کردم و جوایزی را به دست آوردم. تا کنون ۱۵ نمایشنامه نوشتم که از بین آن ده اثر را اجرا کردم. وی سپس با اشاره به این که در نمایشنامه‌نویسی سبک‌ها و فضاهای متفاوتی را تجربه می‌کند، اضافه کرد: ایده اصلی این نمایشنامه بر اساس شخصیت واقعی خواننده خالتوری شکل گرفت که در ماه محرم نیز در هیئت‌های عزاداری شرکت می‌کرد. البته مهم‌ترین دغدغه‌هایم در نمایشنامه‌نویسی پرداخت به مسائل زنان است و از آن جایی که یک زن هستم نوشته‌هایم زنانه است. این نمایشنامه‌نویس هم‌چنین گفت: سعی کردم در این اثر طنزی را تجربه کنم که همراه با موضوع آن تأثیرگذار باشد. علاوه بر این دوست داشتم در به بیماری ایذر هم در نمایشنامه بپردازم که صرف نگاه بد به این بیماری داشتن کمکی به این نوع بیماران نمی‌کند چون همه نوع بیماران به یک دلیل دچار آن نمی‌شوند. در ادامه بهزاد صدیقی، دبیر سلسله نشست‌های تئاتر کاغذی، در ابتدای سخنان خود ضمن معرفی نمایشنامه ساده با تو با یک ترانه گفت: این نمایشنامه در حوزه رئالیسم اجتماعی نوشته شده و نویسنده برشی از واقعیت جامعه معاصر پیرامونی را که آدم‌های آن در زیر طبقه متوسط اجتماعی قرار می‌گیرند، نشان داده است. وی گفت: نویسنده این اثر در پرداخت شخصیت‌ها کوشش کرده آن‌ها را بر حسب این طبقه ته شهری باورپذیر تصویر کند. البته در این مسیر از زبان گفتاری آن‌ها هم استفاده کرده اما اشکالی که این زبان دارد این است که اغلب آدم‌های آن با یک نوع زبان حرف می‌زنند در صورتی که همه آدم‌های چنین طبقه‌ای در جزئیات زبان گفتاری خود با یک‌دیگر به یک صورت صحبت نمی‌کنند. در این نشست امید طاهری، منتقد تئاتر، در آغاز سخنان خود با اشاره به ارزشمند بودن برگزاری این نشست‌ها و این که تئاتر ما نیازمند گفت‌وگو است و جای خالی آن به شدت احساس می‌شود، تصریح کرد: در ابتدا باید ببینیم نویسنده چه موضوعی را انتخاب کرده و تحت تأثیر چه چیزی نگاهی به موضوع نمایشنامه‌اش داشته است. قبل از هر چیز می‌بینیم این در اثر آدم‌ها دغدغه‌ها و حضور ملموسی دارند. وی در ادامه یادآور شد: هر‌کدام از ما در دنیای پیرامونی وارد کنشی می‌شویم. مهم‌ترین ایجاد علت‌های آن ارتباط یاد نبود ارتباط است. در این اثر هم هر کدام از شخصیت‌ها وارد چنین کنشی می‌شوند و هر کدام از آن ها دغدغه‌های خاص خود را دارند و زیر یک سقف هدف مشترکی را دنبال می‌کنند که آن هدف هم آماده‌سازی آلبوم موسیقی است. طاهری در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به قصه این درام گفت: داستان نمایشنامه در پایین شهر با آدم‌های این طبقه و البته با حضور یک آدم از طبقه مرفه جامعه که اشتراکاتی دارند، روایت می‌شود. این منتقد اضافه کرد: در این نمایشنامه طبقه اجتماعی مطرح نیست و لزوما درد فقر مطرح نمی‌شود. بلکه نبود تفاهم و نبود درک یک دیگر مورد کندوکاو قرار می‌گیرد. ضمن این‌که انتخاب شخصیت سیاووش هم انتخاب خوبی در این اثر محسوب می‌شود. این نمایشنامه‌نویس هم چنین تصریح کرد: انتخاب سبک رئالیسم اجتماعی با ناتورالیسم هم جذابیت‌های خاص خودش را دارد و هم فریب دهنده است. این نوع آثار اندک قصه‌ای که داشته باشند هم جذابیت با مخاطب خود ارتباط برقرار می‌کنند. زبان در ساحت کلی اثر نویسنده را به مخاطب معرفی می‌کند اما زبان در این نوع آثار در اشکال کلی‌تری باید زبان نمایشنامه را هم بسازد و زیبایی‌شناسی داشته باشد. امید طاهری در ادامه با اشاره به تشخص زبان در آثار بهرام بیضایی گفت: در این اثر شخصیت‌ها در زیر یک سقف با یکدیگر کار می‌کنند و یک کلمه کلیدی دارند که برای یک هدف مشترک کار می‌کنند. اما هم‌خونی نمی‌تواند دلیل بر فهم‌شان باشد. علاوه بر این آدم‌ها مدام هم دیگر را برچسب می‌زنند و خود‌زنی هم می‌کنند. این منتقد در ادامه سخنانش گفت: در این اثر هر کدام از آدم‌ها امید و ناامیدی‌ها و هر کدام قصه خاص خودشان را دارند. علاوه بر این بحران وجود دارد اما فاجعه اتفاق نمی‌افتد؟ یا اگر رخ می‌دهد چگونه اتفاق می‌‌افتد؟ یا در کجای نمایشنامه می‌خواهد مخاطب را تکان دهد و به قول معروف به مخاطب سیلی بزند. یا مرز تجاوز و حریم کجا اتفاق می‌افتد. قربانیان در پایان این نشست گفت: من در این نمایشنامه فروپاشی آدم‌ها را می‌خواستم با این موضوع تصویر کنم. بله آن سیلی وجود ندارد ولی این وضعیت که شخصیت‌ها به خاطر عقایدشان و خودخواهی‌های‌شان حتا به خاطر یک هدف مشترک نمی‌توانند در کنار هم قرار گیرند، را تصویر کردم. ضمن آن که سعی کردم زبان این شخصیت‌ها شبیه به زبان طبقه زیر متوسط جامعه باشد. علاوه بر این دوست داشتم درد مشترک شخصیت ترانه که درد بسیاری از زنان جامعه ما است، تصویر شود. امید طاهری نیز اضافه کرد: ما در درام امروز متاسفانه فقر ایده و تکنیک داریم. خیلی از نویسندگان و کارگردانان تئاتر درگیر تکنیک هستند در صورتی که آن‌ها وقتی از تکنیک حرف می‌زنند، در واقع همان ایده را دارند توضیح می‌دهند. بسیاری از آن‌ها نسبت درستی با دنیای زیستی خود برقرار نمی‌کنند و آثارشان خالی از ایده است. ایده، تکنیک نیست، ایده، زائیده تفکر و اندیشه است. بهزاد صدیقی در پایان این نشست گفت: هر چند در این اثر موضوع خوبی مطرح می‌شود. بسیاری از آثاری که در حوزه رئالیسم اجتماعی قرار می‌گیرند، حاصل ایده‌های خوب نویسندگان‌شان است و بر اساس ایده جلو می‌روند، اگرچه نمایشنامه‌های نسل امروز نیاز به بررسی و تدقیق بیشتری دارند. نمایشنامه ساده با تو بایک ترانه نمایشنامه‌ای است که نویسنده آن اصول را رعایت کرده و بحران‌های اجتماعی را به درستی و باورپذیر نشان می‌دهد. گفتنی است در پایان این نشست لوح تقدیری از طرف مدیریت فرهنگی هنری منطقه سه و فرهنگسرای ارسباران به هر یک از مهمانان این نشست اهدا شد.