مرغ همسایه غاز است، حتی در انتخاب نمایشنامه / زنگ خطر نمایش نامه نویسی در ایران

پایگاه خبری تئاتر: سلما سلامتی در گفت‌وگو با پایگاه خبری تئاتر اظهار کرد: در مجموع 469 متن تا 20 مهر امسال به دبیرخانه بخش  مسابقه نمایش نامه نویسی سی و هفتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر ارسال شد. وی ادامه داد: این متون در مدت دو ماه توسط داوران این بخش مطالعه شد و پس برگزاری جلسات داوری، در نهایت هفت اثر برای دریافت جایزه نامزد شدند. متون ارائه شده بدون اسامی نویسنده در اختیار داوران قرار گرفت وی به چگونگی داوری آثار اشاره کرد و افزود: در فرایند داوری، متون بدون اسامی نویسندگان در اختیار داوران قرار گرفت تا از جهت گیری احتمالی نسبت به آثار جلوگیری شود. وی توضیح داد: درنهایت، هفت اثر منتخب از 22 تا 28 بهمن در تالار مشاهیر تئاتر شهر برای مخاطبان خوانندند که با استقبال زیادی مواجه شد. ویدر بخش دیگری از صحبتهای خود با بیان اینکه سابقه دقیقی از اولین دوره برگزاری این بخش در جشنواره فجروجود ندارد،  توضیح داد: آرشیو این بخش در مرکز هنرهای نمایشی بسیار ضعیف است و به طور دقیق نمی توان گفت که امسال چندمین دوره از برگزاری این بخش است ولی تا جایی که حافظه من یاری می‌کند بین 10 تا 15 دوره از این مسابقه برگزار شده است. وی اظهار کرد: این بخش در ابتدا با عنوان تولید متون به بدنه جشنواره تئاتر فجر اضافه شد تا نگاه تخصصی تری به نمایشنامه نویسی ایجاد شود و متن های ایرانی جدید برای جشنواره تولید شود. کیفیت آثار ارسالی به بخش مسابقه نمایشنامه نویسی رضاین بخش نیست وی با اشاره به کیفیت متون ارسالی به بخش مسابقه امسال ادامه داد: طی سالهای گذشته به عنوان نمایشنامه نویس و حالا هم به عنوان مدیر در فرایند برگزاری این بخش دخیل بوده ام و بر اساس استنباط و تجربه شخصی خودم می گویم که وضعیت کیفی نمایشنامه هایی که  امسال به دبیرخانه ارسال شده اند چندان رضایت بخش نیست و صحت این نظر را از واکنش‌های داوران این بخش  نسبت به آثار ارائه شده می توان فهمید. سلامتی در ادامه با اشاره به چرایی رغبت کارگردانان تئاتر به نمایشنامه های خارجی در مقایسه با آثار داخلی گفت:  تنوع سوژه، سلیقه مخاطب و کیفیت بهتر نمایشنامه های خارجی در مقایسه با نمایشنامه های ایرانی هر کدام تا حدودی در این انتخاب تاثیرگذار هستند ولی به نظر من فرهنگ خارجی پسندی حاکم در این بخش مهمترین عامل این رغبت است. مرغ همسایه غاز است حتی در انتخاب نمایشنامه وی اظهار کرد: متاسفانه ما هر چیز خارجی ای را بهتر می دانیم و همیشه فکر می  کنیم مرغ همسایه غاز است و این نگرش در بخش نمایشنامه  و انتخاب کارگردانان هم بی تاثیر نبوده است. وی گفت: با اطمینان می گویم که سهم تنوع و سوژه یابی و همچنین سلیقه مخاطب درچرایی  اینکه کارگردان ایرانی سراغ نمایشنامه های خارجی می روند، به مراتب کمتر از فرهنگ خارجی پسندی حاکم در این فضا است. مدیر بخش مسابقه نمایشنامه نویسی جشنواره بین المللی تئاتر فجر اظهار کرد: بسیاری ازنمایشنامه نویس ایرانی بازتاب دهنده وضعیت اجتماعی ایران با فرم و شکلهای مختلف هستند و کارهای خوبی ارائه می دهند ولی به دلایل مختلف آثارشان به روی صحنه نمی رود. سایه سلیقه ای مجهول بر سرنمایسنامه نویسان ایرانی سلامتی ابراز کرد: همیشه سایه  یک سلیقه کلی که از سمت نیرویی مجهول اعمال می شود، بر روی نمایشنامه نویسان ایرانی وجود داشته که کار را برای آنها سخت می‌کند. وی گفت: وضعیت نمایشنامه هایی که امسال در جشنواره در حال اجراهستند از حالت خطرناک گذشته و به جایی رسیده ایم که متن به  کم اهمیت ترین مولفه تولید یک نمایش تبدیل شده است. این مسئول ادامه داد: این کم اهمیت شدن ارزش متن در هیچ کجای دنیا مثل ایران در جریان نیست و این زنگ خطر بزرگی محسوب می شود. وی اضافه کرد: در دل جشنواره امسال سه نشست آسیب برگزار شد که یکی از آنها به وضعیت نمایش نامه نویس های زن درایران، دیگری به رابطه بین کارگردان و نویسنده و دیگری وضعیت کلی تئاتر ایران پرداخت. ضرورت ایجاد بانک و آرشیو نمایشنامه های ایرانی وی اظهار کرد: یک اخلاق فرهنگی که داریم این است که ما مطالعه نمی کنیم. کارگردان ما وظیفه دارند نمایش نامه بخوانند تا بتواند از میان آنها بهترین کار را انتخاب کنند. دوم اینکه ما یک بانک یا آرشیو غنی ای از نمایشنامه های ایرانی نداریم که کارگردانان بتوانند از میان آنها کاری که به حال و هوایشان می خورد را انتخاب کنند. سلامتی افزود: ایده ایجاد آرشیو و بانک نمایشنامه های ایرانی از سالها پیش از سوی کانون نمایشنامه نویسان ایرانی مطرح شده ولی تا کنون به دلایل مشکلاتی مثل کمبود اعتبار عملی نشده است. مدیر بخش مسابقه نمایش نامه نویسی جشنواره  تئاتر فجر گفت: البته بنا به تجربه شخصی خودم می گویم حتی اگر این بانک هم ایجاد شود، احتمال کمی وجود دارد که کارگردانان به آن مراجعه کنند و دست به انتخاب بزنند. وی گفت: اکثر کارگردان ها وقتی با نویسنده ها مواجه می شوند می گویند ایده ای دارند که باید نمایشنامه نویس آن را پرداخته و تحویل آنها دهد. سفارشی نویسی به آسیب نمایش ایرانی تبدیل شده است سلامتی توضیح داد: این جمله که ما یک ایده داریم و می خواهیم برایمان بنویسی امروز خیلی باب شده و اغلب کارگردانان به نمایشنامه نویسان به عنوان تکنسینی نگاه می کنند که  میتواند سفارش آنها را عملی کند. این مسئول خاطر نشان کرد: کارگردانان تئاتر اغلب اندیشه ورزی و نگاه نمایشنامه نویس را در فرایند نگارش آثار نادیده می گیرندکه این آسیب بزرگی است. نمایش نامه نویس در بسیاری موارد تولیدگر اندیشه و محتوا است و با سقارشی کار کردن رسالت اصلییش فراموش می شود. مدیر بخش مسابقه نمایش نامه نویسی جشنواره  تئاتر فجر گفت: همه این آسیب ها باعث می شود که  از اکثر بضاعت نمایش نامه نویسان استفاده نشود.