پایگاه خبری تئاتر: اهالی رسانه و خبرنگاران در حوزه‌های مختلف می‌توانند تاثیر بسزایی در عملکرد فعالیت حوزه مورد نظرشان داشته باشند. در عرصه تئاتر نیز خبرنگاران با ارائه گزارش ها، خبرها و حتی انتقادات خود می‌توانند نقش موثری در تغییر شرایط و بهبود اوضاع تئاتری کشور ایفا کنند. از آنجا که اهالی رسانه اشراف کاملی به امور مربوط به حوزهای خود دارند برای بررسی مهترین اتفاقات تئاتری در سال گذشته پای صحبت فعالان این عرصه نشستیم.
اکثر اهالی رسانه در این گفتگو معتقد بودند تلخ ترین حادثه سال گذشته تئاتر از دست دادن هنرمندانی چون محمود استاد محمد، سعدی افشار و مرشد ترابی بوده است. همچنین تغییر دبیر جشنواره تئاتر فجر در آستانه جشنواره، مشخص نبودن برنامه های مدیرکل هنرهای نمایشی بعد از گذشت چند ماه از انتصابش، کاهش بودجه تئاتر و البته حضور پررنگ هنرمندان جوان از دیگر اتفاقات مهمی است که خبرنگاران تئاتر در این گزارش به آن اشاره کردند.
درگذشت استاد محمد، سعدی افشار و مرشد ترابی غم انگیز ترین اتفاق سال
بابک احمدی خبرنگار تئاتر خبرگزاری کار ایران (ایلنا) درباره اتفاقاتی که در سال گذشته حوزه تئاتر را تحت تاثیر قرار داده است، می گوید: متاسفانه 2 سال است که پشت سر هم شاهد از دست دادن هنرمندان عرصه تئاتر هستیم. درگذشت محمود استاد محمد یکی از اتفاقات ناگوار سال گذشته بود که در کنار مرگ هنرمندان پیشکسوت دیگری چون مرشد ترابی و سعدی افشار می توانم به آن اشاره کنم. استادمحمد به خاطر تحریم های دارویی و مشکلات اقتصادی سختی های زیادی کشید و غرورش هم به او اجازه نداد که مدام کمر خمیده‌اش را به رخ بقیه بکشد و غرورش را خرد کند.
وی ادامه می دهد: درگذشت استادمحمد مشتی نمونه خروار از وضعیت هنرمندان تئاتر و مخصوصا نمایشنامه نویسانی است که به دلیل شرایط نامساعد 8 سال گذشته نتوانستند به درستی کار کنند و این مشکلات به شیوه های مختلفی همچون بیماری خودش را در وجود آنها نمایان کرد. آدمهای دست به قلمی مثل محمد رضایی‌راد، علیرضا نادری و نادر برهانی مرند از جمله هنرمندان و نمایشنامه نویسانی هستند که نتوانستند در طول سالهای گذشته به فعالیتهای مورد علاقه شان بپردازند.
این خبرنگار حوزه تئاتر انتخابات ریاست جمهوری خردادماه گذشته را باعث تغییر رویکرد هنرمندان و امیدوارتر شدن آنها می داند و در این راستا می افزاید: برگزاری انتخابات در دل مردم و مخصوصا هنرمندان نور امیدی را دمید و تئاتر کشور را هم تحت تاثیر خود قرار داد. هنرمندان این عرصه امیدوار بودند که بعد از برگزاری انتخابات شرایط به شکل مطلوبی ادامه پیدا کند که البته هنوز به نتیجه دلخواه دست نیافته اند.
احمدی درباره دیگر اتفاقاتی که در سال 92 در تئاتر رخ داد، عنوان می کند: مشکلاتی که مجموعه تئاتر شهر و محوطه بیرونی آن در طول سال گذشته از سرگذراند یکی دیگر از مسائلی بود که بسیار به آن پرداخته شد. همچنین تعطیلی مرکز تئاتر مولوی و استعفای سعید اسدی مدیر این تالار یکی دیگر از مشکلات تئاتر در سال گذشته بود که متاسفانه همه این مسائل همچنان بلاتکلیف باقی مانده‌اند. بیکاری تئاتر مولوی مثل یک ویرانی همه‌گیر می‌ماند. بسیار متاسفم که یک سالن تئاتری مهم و تاثیرگذار را در حال نابودی می‌بینیم. امیدوارم در سال 93 دیگر شاهد این اتفاقات ناخوشایند در عرصه تئاتر نباشیم و هنرمندان بتوانند نور امیدی را در دلهایشان احساس کنند.
تئاتر ایران با تعداد زیادی علامت سوال به پایان سال رسید
ندا آل‌طیب خبرنگار حوزه تئاتر خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) مهمترین اتفاق تئاتری سال 92 را تغییر مدیرکل هنرهای نمایشی می‌داند و در این زمینه عنوان می کند: به نظرم مهمترین اتفاق سال 92 در تئاتر تغییر و تحولاتی بود که در مرکز هنرهای نمایشی به وجود آمد. البته نمی دانم این تغییر تا چه حد خوب بوده است چون تا اینجا همه چیز بسیار مبهم بوده و هنوز برنامه های حسین طاهری مدیرکل جدید هنرهای نمایشی مشخص نیست.
وی ادامه می دهد: در واقع طاهری بعد از چند ماه که از حضورش در مرکز هنرهای نمایشی می گذرد همچنان در موضع سکوت قرار دارد. متاسفانه سال 92 بیشتر شاهد بروز اتفاقات ناخوشایند بودیم تا اتفاقات خوب و اثرگذار. هنوز وضعیت تالار مولوی بلاتکلیف است و بازسازی اداره تئاتر نیز در هاله ای از ابهام قرار دارد و مشخص نیست قرار است بازسازی تئاتر شهر به چه شکل انجام گیرد. در واقع در سال 92 تئاتر کشور با تعداد زیادی علامت سوال سال را به پایان رساند.
این خبرنگار تئاتر یادآور می شود: همیشه در ابتدای سال یک سری حرف‌های خوب و دهان پرکن زده می شود اما باز هم در پایان سال شاهد هیچ اتفاق مثبتی نیستیم و مشخص نیست این وعده و وعیدها قرار است کجا و کی عملی شوند. از اتفاقات مهم سال 92 می توان به تغییرات کودتایی در جشنواره تئاتر فجر و تغییر دبیر جشنواره و همچنین مدیرکل هنرهای نمایشی اشاره کرد. در حال حاضر نیز بزرگترین علامت سوال در تئاتر مشخص نبودن برنامه های حسین طاهری مدیرکل هنرهای نمایشی است چون بعد از گذشت چند ماه هنوز طاهری هیچ موضع گیری درباره وضعیت تئاتر نداشته است.
آل‌طیب درباره اتفاقات خوشایند تئاتری در سال 92 می گوید: از جمله اتفاقات خوبی که در سال گذشته در تئاتر کشور شاهدش بودیم این بود که سالن های خصوصی تئاتر کم کم جا افتادند و این دیگر به معنای این نیست که تئاتر شهر کعبه آمال و آرزوهای همه باشد. تماشاگران نشان داده اند اگر کاری خوب باشد حاضرند برای دیدنش تا اقدسیه هم بروند. یکی دیگر از اتفاقات خوب تئاتری به نظرم اجرای نمایش «مخاطب خاص» علی شمس بود چون با اجرای این اثر نمایشی در واقع یک بزرگداشت تئاتری برای هنرمندانی چون حمید سمندریان و افرادی چون شهرو خردمند و عباس نعلبندیان برگزار شد که ما سالهاست نمی توانیم شاهد اجرای آثارشان روی صحنه باشیم.
وی با اشاره به از دست رفتن هنرمندان عرصه تئاتر در سال گذشته متذکر می شود: متاسفانه سال 92 هنرمندانی چون محمود استادمحمد، سعدی افشار و مرشد ترابی از میان ما رفتند و هنرمندان دیگری چون مصطفی عبدالهی نیز در بستر بیماری قرار دارند. همچنین با وجودی که بعد از انتخابات انتظار می‌رفت هنرمندانی چون بهرام بیضایی به ایران بازگردند و فعالیتشان را از سر بگیرند هنوز این اتفاق رخ نداده است.
این فعال عرصه رسانه ادامه می دهد: فوت محمود استادمحمد به شکل شخصی برای من بسیار ناراحت کننده بود چون با رفتن استادمحمد ما هنرمند بزرگی را از دست دادیم. هنرمندی که به لحاظ عاطفی سرشار از احساس بود. اما به عنوان یک خبرنگار بدترین اتفاق برایم این بود که در دولت تدبیر و امید مدیران فرهنگی کشور کمترین واکنش و اظهار نظر را در مورد تئاتر داشتند تا جایی که علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی حتی یکبار هم به جشنواره تئاتر فجر نیامد. این اتفاق بسیار غم انگیز است. به عنوان نمونه وزیر ارشاد تنها یکبار درباره تئاتر اظهار نظر کرده است آن هم در یک برنامه غیر مرتبط با تئاتر و درباره نمایشی که آن را ندیده بود.
تقدیر از مدیرانی که مدیریت را نپذیرفتند
آل طیب درباره بهترین مدیران تئاتری سال 92 از دیدگاه خود، می‌گوید: ضمن احترامی که برای قادر آشنا مدیرکل پیشین هنرهای نمایشی به خاطر پاسخگو بودنش قائل هستم به نظرم بهترین مدیران امسال حسین پاکدل و شهرام کرمی هستند به خاطر اینکه پست مدیریت را در مرکز هنرهای نمایشی نپذیرفتند. این 2 هنرمند چون شرایط را مساعد ندیدند و احساس کردند که نمی توانند در این پست ها کاری از پیش ببرند منافع تئاتر را فدای جاه طلبی خود نکردند و پست مدیریت مرکز هنرهای نمایشی را نپذیرفتند. حتی شهرام کرمی به عنوان دبیر جشنواره کودک و نوجوان همدان یک تنه بار این رویداد را به دوش کشید و بی انصافی است اگر از او یادی نکنیم.
راه‌اندازی پلاتوهای تئاتری اتفاق فرخنده سالهای اخیر تئاتر
روح الله زندی‌فر خبرنگار تئاتر خبرگزاری فارس مهمترین اتفاق سال 92 را تعطیلی تالار مولوی می داند و ادامه می دهد: به نظرم تعطیلی تالار مولوی مهمترین و بدترین اتفاق تئاتری در سال 92 بوده است چون به تبع آن یک سری دانشجو و هنرمند خلاق و با استعداد که تنها دلخوشی شان تئاتر مولوی بود و نمی توانستند نمایش‌های خود را در تئاتر شهر به صحنه ببرند، امیدشان را از دست دادند.
وی ادامه می افزاید: همچنین سال گذشته آثاری در تئاتر شهر به صحنه رفت که برآیند مثبتی نداشت چون برخی کارها فقط در حد اسم کارگردان و بازیگران‌شان بزرگ بودند اما نتوانستند در حد خلق یک اثر هنری که بتواند جامعه را هم ارضا کند، مثمر ثمر واقع شوند. در اوایل سال هم برگزاری انتخابات و در ادامه انتخاب وزیر جدید ارشاد اسلامی، معاونت هنری و مدیرکل هنرهای نمایشی را داشتیم اما با وجود انتظار از دولتی که بخشی از شعارش توجه به فرهنگ بوده، شاهد تحول بنیادینی در حوزه هنر و مخصوصا تئاتر نبودیم.
این فعال رسانه ای متذکر می شود: حضور علی مرادخانی در ابتدای ورودش به معاونت هنری امید بسیاری را در هنرمندان برانگیخت اما در طول چند ماه بعد به نظر می رسید او نیز عملکرد مناسبی ندارد و با وجود انتخاب نامناسب مدیران و عدم دسترسی به نیروهای متخصص، امید هنرمندان به او نیز از بین رفته است. معاون هنری حسین طاهری را به سمت مدیرکل هنرهای نمایشی برگزید که هنوز برنامه مشخصی را ارائه نداده است.
انتخاب عالیزاد و تعطیلی تئاتر مولوی بدترین اشتباه تئاتری
زندی‌فر درباره مدیریت قادر آشنا در مرکز هنرهای نمایشی توضیح می دهد: قادر آشنا در زمان مدیریتش علاوه بر توجه به تئاتر شهرستان ها و ارتباطاتی که با نهادهای مختلف مثل مجلس شورای اسلامی داشت، دچار اشتباهاتی هم در عملکردش بود که از مهمترین آنها می توان به انتخاب اسماعیل عالیزاد به عنوان دبیر جشنواره تئاتر فجر اشاره کرد. در واقع عالیزاد از همان ابتدا با وجود تخصص تئوریک تصمیمات نادرستی گرفت که موجب برکناری‌اش تنها 2 هفته مانده به آغاز جشنواره شد.
این خبرنگار حوزه تئاتر می افزاید: یکی دیگر از انتخاب های نادرست آشنا انتصاب شهرام نوشیر به عنوان مدیر دفتر تئاتر خیابانی بود که وی نیز با وجود برنامه های زیادی که بیان کرده بود در عمل نتوانست موفق عمل کند. همچنین در سال 92 هم مثل سال 91 با اتفاقات تلخ از دست دادن بزرگان تئاتر ایران همچون محمود استادمحمد، مرشد ترابی و سعدی افشار روبرو بودیم. این هنرمندان از جمله نخبگان تئاتر ایران بودند که در ادوار مختلف کمتر مورد توجه قرار گرفتند. فقدان این هنرمدان ضربه بزرگی به تئاتر کشور وارد کرد.
وی درباره اتفاقات خوشایند در عرصه تئاتر در سال 92 می‌گوید: تئاتر ایران به اتفاقات خوب عادت ندارد. اگر در یک سال شرایط برای تئاتر مساعد به نظر برسد هم در نهایت تنها شاهد ادامه یک روند معمولی بدون فراز و نشیب هستیم چون مسئولان دوست دارند تئاتر را ضعیف نگه دارند. متاسفانه وزیر ارشاد در صحبتهای خود از تئاتر از لفظ تحقیرآمیز «تئاتر ضعیف» استفاده می‌کند که به کار بردن این کلمه مناسب نیست.
این فعال حوزه رسانه یادآور می شود: البته یکی از اتفاقات خوبی که می توان در عرصه تئاتر به آن اشاره کرد این بود که هنرمندان روی پای خود ایستادند و تئاتر کار کردند. اما به نظرم بهترین اتفاق تئاتری چند سال گذشته وجود پلاتوهایی است که در اطراف تئاتر شهر راه اندازی شده و در آن هنرمندان جوان تمرینات منسجم، خلاق و طولانی مدتی را برای روی صحنه بردن یک اثر نمایشی انجام می دهند. این جوانان می توانند با حضور در جشنواره های مختلف دانشجویی آینده سازان تئاتر کشور باشند مخصوصا اینکه زیر نظر هنرمندانی چون حمید پورآذری و اصغر دشتی هم آموزش می بینند.
کاهش 60 درصدی بودجه تئاتر اتفاق ناخوشایند سال 92
مریم فشندی دبیر تحریریه سایت ایران تئاتر نیز فقدان هنرمندانی چون محمود استادمحمد، سعدی افشار و مرشد ترابی را از جمله اتفاقات ناخوشایند در عرصه تئاتر می داند و می‌گوید: این هنرمندان به عنوان وزنه های تئاتر ملی و سنتی بودند که متاسفانه بعد از یک دوره بیماری و مشکلات مالی که با آن روبرو شدند، از میان ما رفتند. یکی دیگر از اتفاقات ناخوشایند سال گذشته برکناری اسماعیل عالیزاد دبیر جشنواره تئاتر فجر از سمت خود بود.
وی ادامه می دهد: درست است عالیزاد عملکرد مناسبی نداشت اما از همان ابتدا انتخابی بود که حمید شاه آبادی معاون هنری وقت انجام داد و بدون تحقیق وی را برای دبیری فجر به قادر آشنا پیشنهاد داد. به هر حال انتخاب این شخص کار اشتباهی بود اما برکناری وی نیز بعد از طی یک مسیر طولانی اشتباه و تصمیمی مناسب نبود زیرا این اتفاق نباید 2 هفته مانده به برگزاری جشنواره رخ می داد. قادر آشنا زمانی دبیری جشنواره تئاتر فجر را بر عهده گرفت که دیگر همه کارها انجام شده بود و او تنها نقش مجری این رویداد را بر عهده داشت.
فشندی در ادامه به کاهش بودجه تئاتر کشور اشاره می کند و می گوید: کاهش بودجه تئاتر نیز یکی از بدترین اتفاقات سال گذشته بود. ابتدا اعلام شد قرار است 18 میلیارد تومان به تئاتر اختصاص دهند اما در نیمه دوم سال و در آبان ماه مشخص شد که 60 درصد این بودجه کاهش یافته است. در شرایطی که تئاتر ما هنوز دولتی است و تئاتر خصوصی نیز به درستی شکل نگرفته کم شدن بودجه با توجه به تعداد زیاد هنرمندان و فارغ التحصیلان تئاتر اتفاق ناخوشایندی است. این اتفاقات تئاتر ایران را در سال گذشته تحت تاثیر قرار داد و باعث شد هنرمندان روی خوش نبینند.
وی درباره اتفاقات خوشایند تئاتر در سال 92 بیان می کند: متاسفانه در این چندین سالی که من در حوزه تئاتر فعالیت می کنم کمتر شاهد اتفاقات خوشایند در این عرصه بودم و هر سال هم آرزو می کنیم که در سال آینده اتفاقات مثبتی در تئاتر ایران رخ دهد. هرچه در طول این سالها به تئاتر تعلق گرفته حقش بوده است اگر هم وعده تحقق چیزی را داده اند بازهم حق تئاتر بوده اما این تحقق وعده ها کمتر اتفاق می‌افتد.
این فعال رسانه‌ای می‌افزاید: شاید تنها نقطه قوت و دلگرمی در تئاتر ایران حضور نیروهای جوان و پرانرژی باشد که هر سال با شور و نشاط در عرصه های مختلف و مخصوصا بین المللی می درخشند. البته این موفقیتها با هزینه شخصی و به شکل مستقل به وجود می آید. امیدوارم استعداد این هنرمندان جوان کور نشود و مدیران از آنها حمایت کنند.
فشندی در پایان صحبتهایش درباره پاسخگو ترین مدیر تئاتری در سال گذشته می گوید: انصافا مدیران همه تالارهای نمایشی و همچنین قادر آشنا مدیرکل هنرهای نمایشی با اهالی رسانه تعامل و همکای زیادی داشتند و اکثرا پاسخگوی فعالیتهایشان بودند و رسانه را می شناختند. معتقدم افرادی که در راس کارهای مدیریتی در تئاتر کشور قرار گرفته اند همگی آدم های مثبتی هستند اما متاسفانه دستشان به لحاظ بودجه و امکانات بسته است در غیر این صورت همه آنها افراد صاحب فکر و خلاقی هستند و در صورت در اختیار داشتن منابع مالی می‌توانند عملکرد خوبی داشته باشند.
