پایگاه خبری تئاتر: متاسفانه این نخستین بار نیست که یک تئاتر در روزهای نمایش عمومی توقیف میشود. در چند ماه اخیر این چندمین نمایش است که به این سرنوشت دچار میشود که یا به صورت کامل یا موقت از ادامه اجرای آن ممانعت به عمل میآید.
حدودا دو ماه از توقیف ناگهانی نمایش «عاشقانههای یک خیابان» که یک نمایش با رویکرد پرداخت به آسیبهای اجتماعی بود میگذرد و حالا نوبت «امشب اینجا» رسیده که نامش در لیست تئاترهای توقیفی قرار بگیرد که از قضا این نمایش هم درباره یکی دیگر از آسیبهای اجتماعی است.
مژگان خالقی با اشاره به اینکه پس از بازبینیهای اولیه، مجوز اجرای نمایش تنها با حذف یک کلمه صادر شد، درباره این اتفاق به ایسنا گفته است: «آن یک کلمه برای اجرا حذف شد ولی در همان شبهای ابتدایی دو گزارش مخالف با اثر در دو رسانه منتشر شد که پیگیری من با مدیران یکی از آن رسانهها به اینجا رسید که چنین موضوعی نباید روی صحنه بیاید و درواقع آنها فراتر از یک خبرنگار و رسانه عمل کردند. اما نکته عجیب این بود که بلافاصله در یکی از همین رسانهها از رئیس شورای نظارت و ارزشیابی مصاحبهای خلاف واقع منتشر شد مبنی بر اینکه چند مورد اصلاحیه به کار وارد شده است اما پیرو پیگیری و تماسم ایشان گفتند مصاحبه جعلی است و چنین صحبتهایی را مطرح نکردهاند. در همین راستا قرار شد آن مصاحبه توسط روابط عمومی ادارهکل هنرهای نمایشی تکذیب شود اما این اتفاق تاکنون رخ نداده و مصاحبه همچنان قابل مشاهده است».
جالب است بدانید دخالت برخی رسانهها درخصوص برخی نمایشها مسبوق به سابقه است. درباره نمایش «عاشقانههای یک خیابان» هم چنین اتفاقی رخ داده بود تا آنجا که فریاد شهرام گیلآبادی، کارگردان آن اثر را هم بلند کرد. او در نشست خبری این نمایش از تهدیدهای برخی رسانهها خبر داد و گفته بود: «وقت آن رسیده که بعضی از رفقا، قلمبهمزدی را کنار بگذارند و گاهی اوقات قلم به سمت مردم حرکت کند و این قلم تبدیل به صدای مردمی شود که صدا ندارند.
حرف نزدن از آسیب اجتماعی، راهحل نیست که رسانهای به سمت تهدید برود که به ما بگوید «اگر به این موضوعات بپردازید، ما طور دیگری عمل میکنیم»! هر طور که دوست دارید عمل کنید! برای من تفاوتی ندارد! ما تا انتهای راهی که انتخاب کردهایم، پیش میرویم».
متاسفانه این حرکت تکراری این بار «امشب اینجا» را هدف قرار داد. در یکی از گزارشهایی که درباره این نمایش منتشر شده، آمده است: «نمایشی که به تازگی اجرای خود را در یکی از تماشاخانههای تهران و با حضور بازیگران مطرح آغاز کرده است، از کلماتی استفاده میکند که جای آن در صحنه تئاتر نیست؛ نباید نمایش را با موضوعات غیراخلاقی و نامناسب اجرا کرد. سخن از خیانت زن به شوهر، روابط نامشروع و اشارههای جنسی سبب شده تا این نمایش مفهومی غیراخلاقی به خود بگیرد و کسی به مفهوم اصلی آن - که البته مشخص هم نیست - پی نبرد. به حدی کلمات به کار برده شده در این نمایش نامناسب هستند که امکان انتشار حتی یک دیالوگ آن وجود ندارد؛ باید دید که آیا مسئولان شورای نظارت بر نمایش به تماشای این اثر رفتهاند؟» پرسش مطرح شده در این گزارش دقیقا نکته مهم ماجرا است.
مگر ممکن است نمایشی بدون بازبینی و تایید شورای نظارت بر نمایش بتواند روی صحنه برود؟ خالقی با اشاره به تاثیر برخی گزارشهای حتی غیرواقعی بر مدیران تئاتر افزود: «بعد از این اتفاقات جلسات طولانی در اداره کل هنرهای نمایشی داشتم و چند اصلاحیه را به کار وارد کردند که همه آنها اعمال شد ولی باز یک گزارش دیگر با انتقاد از ترویج خیانت منتشر شد و ما دوباره جلسه دیگری در اداره کل تشکیل دادیم که صورتجلسه آن را هشت نفر تایید و امضا کردند که نمایش «امشب اینجا» ترویج خیانت نیست
تاکید میکنم نمایش درباره تحکیم خانواده است و تقبیح خیانت. شخصی خیانت میکند و از میزان عذابی که میکشد، خودش را میکشد. خودش به دست خودش فرجام تلخی را رقم میزند؛ کجای این قصه رواج خیانت است. اگر رواج خیانت بود که آن زن به زندگی ادامه میداد و خودکشی نمیکرد!» یکی از اتفاقات عجیب درباره توقیف نمایشها، اطلاع ندادن این ماجرا به کارگردانها است، گروههای نمایشی توقیف را از راههایی جز اطلاع مستقیم از سوی شورای نظارت و ارزشیابی میشنوند.
این اتفاق درباره نمایش «امشب اینجا» هم تکرار شد. خالقی در این مورد گفت: «ظهر پنجشنبه چهارم مهرماه، از سایت فروش بلیت (تیوال) با من تماس گرفتند که ادارهکل هنرهای نمایشی کار را لغو مجوز کرده و آنها بلیتفروشی را بستند و به کسانی که برای دو روز پرمخاطب ما بلیت خریداری کرده بودند اطلاع خواهند داد که نمایش تعطیل شده است. برای من جای تعجب داشت که کارگردان که مجوز به اسم او صادر میشود اصلا جایگاهی ندارد که حتی شفاهی به او اطلاع دهند و سایت فروش هم ظاهرا اعتباری برای کارگردان قائل نیست و بدون دریافت نامه کتبی و تنها با یک تلفن فروش را متوقف کردند.
بعد از این اتفاق با رئیس شورای ارزشیابی و نظارت تماس گرفتم که پس از چند بار پیگیری گفتند اجازه اجرا نمیدهند و باید فیلم که توسط سالن فیلمبرداری شده دیده شود. این در حالی است که یک روز قبل مدیرکل هنرهای نمایشی به من گفتند اگر اصلاحهای لازم را انجام دهم از مجوز خود صیانت میکند و من تمام موارد را رعایت کردم ولی این صیانت اتفاق نیفتاد».
او ادامه داد: «نکته جالب توجه دیگر انتشار زودهنگام خبر توقیف نمایش در یکی از رسانهها است که احتمالا فقط در همان زمانی که در شورا چنین تصمیمی گرفته شده خبردار شدهاند اما با این حال من تقاضای بازبینی مجدد این نمایش را دارم و باید بدانم بر اساس رعایت نشدن کدام موارد این نمایش، پس از ۱۰ شب لغو مجوز شده است. لازم به ذکر است بنده طرح شکایت از همه رسانههایی که اتهام ترویج بیبند و باری به بنده وارد کردند را برای خود محفوظ میدانم.
در آخر یک سوال دارم، مسئولیت توقیف نمایش بر عهده چه کسی است؟ مدیرکل هنرهای نمایشی؟ مدیر شورای نظارت و ارزشیابی؟ یا دیگری؟» با توجه به عدم رسیدگی و پاسخگویی مناسب مدیران مرتبط با امور نمایشی درباره توقیف نمایشها، شاید این آخرین باری نباشد که مانع اجرای یک نمایش در میانه بلیتفروشی میشوند. اما چندین سوال بیپاسخ در این میان باقی میماند؛ چرا نمایشی که قبل از اجرا مورد بازبینی و تایید قرار میگیرد و در میان اجرا نیز اصلاحاتی را که شورای نظارت مدنظر دارد، انجام میدهد باز هم با فشارهای بیرونی لغو مجوز میشود؟ چه کسانی خارج از اداره هنرهای نمایشی برای تئاتر تصمیم میگیرند؟ متولی نمایش مشخصا چه نهادی است؟ آیا وزارت ارشاد توانایی ایستادگی در برابر فشارهای بیرونی را درباره مجوزهایی که صادر میکند ندارد؟ این روند تا کی ادامه مییابد؟ اینها پرسشهایی است که همچنان هیچ مسئولی پاسخی به آنها نداده است...