پایگاه خبری تئاتر: هفدهمین جشنواره بین‌الملی تئاتر دانشگاهی ایران این روز ها در حال برگزاری است، این جشنواره که از جنمله جشنواره‌هایی است که مورد استقبال دانشجویان قرار می‌گیرد، همواره خروجی‌های بسیار خوبی برای تئاتر کشور داشته است، اما نکته اینجاست که آثاری که در این جشنواره روی صحنه می‌روند هیچگاه آن طور که باید نتوانسته‌اند به اجرای عموم و تجربه‌ای مردمی یا حداقل دانشجویی مناسب برسند.
در چند سال اخیر این جشنواره دچار فراز و نشیب‌های فراوانی بوده است و عدم توجه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به مهم‌ترین جشنواره فرهنگی و هنری این وزارتخانه باعث شده دانشجویان تنها به واسطه زنده نگاه داشتن این سلسله جشنواره در این راه گام بردارند. برخی از دانشجویان به این مسئله اشاره دارند که این جشنواره حتی آن‌قدر در بین وزارت علومی‌ها اهمیت ندارد که حداقل یک بنر تبلیغاتی از آن در سایت این وزارت خانه بزرگ خورده شود، آن‌ها می‌گویند:« متاسفانه وزیر علوم حتی یک پیام خشک و خالی هم به جشنواره نداده است و این نشانه نخواستن جشنواره تئاتر دانشگاهی از سوی مسئولان وزارت علوم است.»
حسین میرزایی مدیر کل فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری در جدیدترین اظهار نظر خود که در نشست رسانه‌ای جشنواره مطرح شد گفته است:«فکر می‌کنم گذشت 17 دوره از برپایی این جشنواره سابقه و زمان بسیار خوبی است تا این جشنواره در جایگاه یکی از معتبرترین جشنواره‌ها قرار گیرد.»
به هر حال وضعیت نامناسب تالار مولوی و عدم استفاده منظم و درست از سالن‌های نمایشی دانشگاه‌ها اتفاقی است که این روزها بیش از اینکه باعث شود وزارت علوم به برنامه‌ریزی مناسب برسد تنها نگاهی تبلیغاتی و گذرا به چنین جشنواره مهمی داشته باشد. به تعبیر دانشجویان گویا جشنواره تئاتر دانشگاهی ایران فرزند خوانده‌ای مظلوم است که پدرش(وزارت علوم) او را دوست ندارد و هر بار او را از خانه بیرون می‌اندازد، دوباره از پنجره می‌آید، چون دانشجو، جایگاهش در دانشگاه است.
سیدجواد روشن، دبیر چهاردهمین دوره جشنواره تئاتر داشنگاهی در آن زمان معتقد بود تئاتر دانشجویی گرچه وزارت آموزش عالی را پشت خود دارد، اما نگاهی که به آن می‌شود، مانند سایر فعالیت‌های دانشگاهی صرفا پر کردن اوقات فراغت است و نگاه حرفه‌ای به آن وجود ندارد.
از سوی دیگر سیاوش قائدی که این روزها در تکاپوی برگزاری جشنواره هفتدهم است می‌گوید:«بودجه ما حدود 20 تا30 درصد کاهش داشته است اما وزارتخانه را مقصر نمی‌دانم چون همه جا مشکل اقتصادی هست.»
در زیر نگاهی داریم به 16 دوره گذشته جشنواره، جشنواره‌ای که تنها اساتید و دانشجویان دوستش دارند.
- بهمن 1376
نخستین دوره این جشنواره در 1376 و در قالب یکی از بخش‌های شانزدهیمن جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر برگزار شد. دبیری دوره اول را مریم وثوقی به عهده داشت، در این دوره ه تالار شهید سیدمرتضی آوینی دانشگاه تهران به صورت اختصصاصی در اختیار دانشجویان قرار داشت و گروه‌های فعال دانشگاه‌های مختلف به مدت هفت روز با یکدیگر به رقابت پرداختند.
- بهمن 1377
جشنواره تئاتر دانشگاهی ایران در دوره دوم خود نیز به صورت محدود و به همان سبک و سیاق دوره اول با حضور گروه‌های دعوت شده از دانشگاه‌های مختلف در قالب بخشی از هفدهمین جشنواره‌ی بین‌المللی تئاتر فجر در دانشگاه تهران برگزار شد. هدف از برگزاری این دوره شناخت استعدادهای بالقوه دانشجویان در زمینه هنر نمایش بود. احمد زارعی که خود دانشجوی موسسه آموزش عالی سوره بوده است، دبیری این جشنواره را برعهده داشته که تنها امتیاز مثبت جشنواره دوم نسبت اول، اضافه شدن سالن تجربه دانشکده هنرهای زیبا در کنار تالار شهید سیدمرتضی آوینی دانشگاه تهران بوده است.
- بهمن 1378
دوره سوم جشنواره تئاتر دانشگاهی، به عنوان بخشی از هجدهمین جشنواره‌ی بین‌المللی تئاتر فجر در بهمن 1378 و با همکاری مرکز هنرهای نمایشی توسط اداره‌ی کل فرهنگی وزارت علوم برگزار شد. در این دوره برای اولین‌بار، نمایش‌ها پس از بازبینی توسط هیأت بازبین به جشنواره راه یافتند و جشنواره به شکل رقابتی برگزار شد. حمیدرضا افشار، عضو هیأت علمی دانشگاه هنر شکلی بهتر به این جشنواره بخشیدو به همراه اردشیر صالح‌پور و علی پویان آثار را بازبینی کرد. محمدرضا خاکی، منصور ابراهیمی و ایرج راد نیز نمایش‌های دانشجویان را داوری کردند. در این دوره سالن‌های فارابی دانشگاه هنر، تجربه دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران به آثار دانشجویان اختصاص داشت.
- بهمن 1379
چهارمین جشنواره تئاتر دانشگاهی به عنوان بخشی از نوزدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در بهمن 1379 با همکاری مرکز هنرهای نمایشی و مجمع کانون‌های تئاتر دانشجویان کشور، توسط اداره کل فرهنگی وزارت علوم برگزار شد. در این دوره به غیر از مسابقه تئاتر صحنه، اولین مسابقه نمایش‌نامه‌نویسی و اولین مسابقه‌ی عکاسی تئاتر و کارگاه‌های بازیگری به سرپرستی آقایان دانشور و علیزاد از 10 الی 16 بهمن 1379 در دانشکده سینما تئاتر دانشگاه هنر بپا شده و همچنین در تالار شهید فلاحت‌پور این دانشکده فیلم اجراهایی از نمایش‌های برگزیده جهان اکران شد.
در ادامه اتفاقت جنبی جشنواره نمایشگاهی شامل آرشیو پوسترها و بروشورهای تئاتر قبل و بعد از انقلاب ارائه گردید. 400 اثر متقاضی شرکت در جشنواره شدند که از این میان 110 اثر مورد بازبینی قرار گرفت و در نهایت 16 اثر به بخش مسابقه و 9 اثر نمایشی به بخش جنبی راه یافتند. امیر سالاری، دانشجو موسسه آموزش عالی سوره دبیری جشنواره چهارم را برعهده داشت و برای بخش بازخوانی متون از محمد چرمشیر، رحمت امینی، افسر اسدی و برای بخش داوری از اساتیدی چون محمدرضا خاکی، اصغر همت و هایده حائری بهره گرفت.
- بهمن 1380
جشنواره‌ی تئاتر دانشگاهی در گام پنجم خود برای اولین‌بار به شکل بین‌المللی و با شرکت چهار گروه خارجی برگزار شد. این دوره جشنواره علاوه بر بخش مسابقه و بخش بین‌الملل، شامل جلسات نقد و بررسی و گفت‌‌وگو با گروه‌های خارجی و داخلی، کارگاه‌های آموزشی، سمینارها و سخنرانی‌ها، مسابقه نمایش‌نامه‌نویسی و مسابقه عکاسی بوده است. در این دوره کتاب چشم‌اندازهای بازیگری زیر نظر استاد منصور براهیمی چاپ گردید.
علیرضا نیکی، دانشجو دانشگاه علم و صنعت به عنوان دبیر جشنواره انتخاب شد و تعداد آثار متقاضی 346 اثر بوده است که از این میان 247 نمایش بازبینی و در نهایت 37 اثر نمایشی به جشنواره راه پیداکردند. هیأت بازخوان این دوره رضا سرور، محمد میرعلی‌اکبری و ناهید سپیدنامه بودند و منصور براهیمی، محمدرضا خاکی، سهراب سلیمی، مهتاب نصیرپور داوران جشنواره را تشکیل می‌دادند. افشین هاشمی بازیگر با تجربه تئاتر و سینما اولین جایزه مهم و بین‌الملی خود را برای بازی در نمایش «با مسیح به صلیب می‌کشند» دریافت کرد.
- بهمن 1381
ششمین دوره، جشنواره تئاتر دانشگاهی به صورت مستقل جدای از جشنواره تئاتر فجر و به نام جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی فجر برگزار شد. در این دوره علاوه بر جشنواره اصلی در تهران، اولین دوره جشنواره مناطق به میزبانی دانشگاه‌های بوعلی همدان، مشهد، هنر اصفهان، شیراز و مازندران و همچنین بخش‌های بین‌الملل، مسابقه نمایش‌نامه‌نویسی، مسابقه عکاسی تئاتر، جلسات نقد و بررسی نیز برگزار گردید.
دبیر جشنواره سیدمحمد طباطبایی دانشجو دانشگاه علامه طباطبایی بود. هیأت بازخوان جشنواره نیز که متشکل از محمد رحمانیان، محمد چرمشیر، سهند عبیدی و چیستا یثربی بودند از میان 377 اثر، 225 را به مرحله بازبینی فرستادند تا در نهایت جشنواره با حضور 22 نمایش در بخش مسابقه و 10 اثر در بخش جنبی با محوریت گفت‌وگوی تمدن‌ها به جشنواره ششم راه یابند.
- بهمن 1382
هفتمین جشنواره نیز همانند دوره ششم به صورت مستقل برگزار شد با این تفاوت که دومین جشنوارههای مناطق به میزبانی دانشگاه‌های یاسوج، زنجان، صنعتی اصفهان و سمنان به شکل منسجم‌تری برگزار شدند.
تعداد آثار متقاضی در جشنواره 545 اثر بوده است که از این میان 380 نمایش به بخش بازبینی و 37 اثر نمایشی به دبیری کاوه امیری‌جاوید، دانشجوی دانشگاه هنر راه یافتند.
هیئت بازبین این دوره مسعود دلخواه، محمدرضا خاکی و فرهاد مهندس‌پور و هیأت داوران مسابقه بخش صحنه‌ای جشنواره متشکل از سعید کشن‌فلاح، مسعود دلخواه، بهزاد قادری، محمدباقر قهرمانی و هما روستا بودند. وجه برجسته هفتمین جشنواره تئاتر دانشگاهی بخش نمایش‌نامه نویسی آن با تعداد بالای برگزیده بوده است.
- اردیبهشت 1384
هشتمین دوره بر خلاف دوره‌های گذشته به جای بهمن ماه، در اردیبهشت 1384 با عنوان جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی ایران برگزار شد. در این دوره علاوه بر بخش‌های دوره گذشته، برای اولین بار بخش تئاتر خیابانی، نمایش‌نامه‌خوانی و مقاله‌نویسی به جشنواره اضافه و همچنین جشنوارههای مناطق به میزبانی دانشگاه‌های یزد، ارومیه، سیستان و بلوچستان، منابع طبیعی گرگان برگزار شدند.
پیمان گلی، دانشجو دانشگاه پیام نور تهران دبیر جشنواره بود که در دوره او 592 اثر متقاضی شده بودند و از این میان 262 اثر به مرحله بازبینی و سپس 45 اثر در بخش مسابقه حضور یافتند. هیئت بازخوان این دوره محمد چرمشیر و چیستا یثربی بودند و سعید کشن‌فلاح، قطب‌الدین صادقی، محمود عزیزی، فرزان سجودی و شیرین بزرگمهر آثار را در بخش مسابقه صحنه داوری کردند.
- اردیبهشت 1385
نهمین دوره جشنواره همانند دوره هشتم در اردیبهشت ماه و با ماهیتی کاملا مستقل از جشنواره فجر برگزار شد. در این دوره مسابقه مقاله‌نویسی و ترجمه و مسابقه گرافیک به جشنواره اضافه گردید و جشنوارههای مناطق به میزبانی دانشگاه‌های رشت، سنندج و هرمزگان پرپا شدند.
تعداد آثار متقاضی شرکت در جشنواره 725 که از این میان 600 اثر به مرحله بازبینی و سپس 30 نمایش در بخش مسابقه به دبیری ایرج محرمی، دانشجوی دانشگاه هنر به روی صحنه رفتند. دراین دوره داوران از میان اساتید دانشگاه‌ها انتخاب شده بودند.
- اردیبهشت 1386
در این دوره بخش مدرسان دانشگاه به جشنواره اضافه گردید و جشنوارههای مناطق به میزبانی دانشگاه ارومیه، شیراز و فردوسی مشهد برگزار شدند. پنج کارگاه آموزشی با حضور اساتید مجرب خارجی و سه نمایش از کشورهای هلند و آلمان اجرا شدند.
با دبیری عباس اقسامی، دانشجوی دانشگاه هنر تعداد آثار حاضر در جشنواره به 62 رسید و اساتیدی چون سعید کشن‌فلاح ، رحمت امینی ، مسعود دلخواه ، فرشاد فرشته‌حکمت و فرزاد معافی آثار را بازبینی کردند.
- اردیبهشت 1387
یازدهمین جشنواره‌ی بین‌المللی تئاتر دانشگاهی ایران، علاوه بر برگزاری جشنوارههای مناطق و بخش‌های مختلف جشنواره اصلی(تهران) اقدام به برگزاری سومین رپرتوار اجراهای برگزیده تئاتر دانشگاهی در تالار مولوی نمود و همانند دوره دهم در اردیبهشت ماه برگزار شد. سعید هاشمی‌پور، دانشجوی دانشگاه هنر دبیری این جشنواره را برعهده داشت و 62 اثر نمایشی در این دوره به مرحله نهایی رسیدند.
- اردیبهشت 1388
دوازدهمین دوره جشنواره همانند دوره قبل در اردیبهشت ماه برگزار شد و بخش مناطق در این دور به میزبانی دانشگاه‌های گیلان، شهید باهنر کرمان و نبی اکرم تبریز بود. بخش نمایش رادیویی (رادیو تئاتر) به جشنواره اضافه گردید.
ناصر حبیبیان، دانشجوی دانشگاه تهران دبیری این دوره را برعهده داشت و جشنواره را با حضور 61 اثر نمایش برگزار کرد هیأت داوران بخش مناطق برای هر قسمت از کشور متفاوت بودند و در بین داوران بخش نمایش‌نامه نویسی اساتیدی چون محمود استادمحمد، رحمت امینی و محمد رحمانیان حضور داشتند.
- اردیبهشت 1389
سیزدهمین جشنواره‌ی بین‌المللی تئاتر دانشگاهی ایران برای اولین‌بار بخش مسابقه بین‌الملل را با حضور گروه‌های ایرانی و خارجی در خود جای داد و بخش مناطق نیز با حذف منطقه دانشجویان تئاتری در دو منطقه و به میزبانی دانشگاه‌های علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان (شمال و شرق ) و دانشگاه کردستان (منطقه جنوب و غرب) برگزار شد.
در این دوره دبیری جشنواره امیرحسین حریری، فارغ‌التحصیل دانشگاه تهران بود که بخش پژوهش را به نام جایزه استاد فرهاد ناظرزاده‌کرمانی نام‌گذاری کرد. 118 اثر در دوره سیزدهم با داوری استیدی چون سعید کشن‌فلاح، مسعود دلخواه، مجید سرسنگی، فرهاد مهندس‌پور و... روی صحنه رفتند.
- اردیبهشت 1390
در این دوره ساختار بخش پژوهش اصلاح و شکلی علمی و پژوهشی پیدا کرد و بخش صحنه‌ای در دو بخش دانشجویان رشته‌های تئاتری و دانشجویان سایر رشته‌ها برگزار شد. سه گروه بین المللی به عنوان میهمان در این جشنواره نمایش‌هایی را به روی صحنه بردند و برای اولین‌بار به جای جشنوارههای مناطق یک جشنواره سراسری و با حضور 19 گروه و به میزبانی دانشگاه زنجان برگزار گردید.
در این دوره هفت کارگاه آموزشی با حضور اساتید مجرب خارجی برگزار شد که از جمله ویژگی‌های این دوره به دبیری سیدجواد روشن، فارغ التحصیل کارشناسی ارشد از دانشگاه تهران علاوه بر کارهای علمی و تخصصی می‌توان به اصلاح و بروز رسانی سایت جشنواره، تبلیغات، اطلاع‌رسانی و برنامه‌سازی برای تلویزیون ( 6 ویژه برنامه 30 دقیقه در ایام جشنواره ) اشاره کرد. تعداد آثار حاضر در جشنواره 79 نمایش بودند.
- اردیبهشت 1391
پانزدهمین جشنواره‌ی بین‌المللی تئاتر دانشگاهی ایران با همان سر و شکل قبلی برگزار شد. از خاطره‌انگیز ترین اتفاقات این دوره آخرین صحبت‌های استاد حمید سمندریان در اختتامیه جشنواره بوده است. حمایشت یکی از بانک‌های دولتی که در دوره شانزدهم نیز این امر را پذیرفته است تاثیر مثبتی بر هزینه‌های جشنواره گذاشت و مشکلات مالی و عدم پرداخت به موقع بودجه را حدودی ترمیم کرد. این دوره از جشنواره به دبیری حمید مراد‌ویسی در اردیبهشت ماه سال گذشته برگزار شد.
- اردیبهشت 1392
جشنوراه شانزدهم کار خود را در حالی آغاز کرد که مشکلات زیادی را متحمل شده بود، از مشکلات کمبود بودجه تا در اختیار نبودن سالن‌های مورد نظر برای جشنواره، اما به هر حال این دوره نیز به دبیری علی تقی‌زاده از 14 تا 21 اردیبهشت ماه 92 در سالن‌های حرفه‌ای و دانشگاهی تهران برگزار شد. تعداد آثار حاظر در جشنواره 79 اثر بود و زمان برگزاری آن هم چون سال‌های قبل در اردیبهشت ماه بود.
