چرا برخی سالن ها میزبان جشنواره تئاتر فجر نیستند؟

پایگاه خبری تئاتر: نگاهی گذرا به جدول بخش صحنه‌ای جشنواره سی و هشتم تئاتر فجر نشان می دهد تالارهایی مانند «وحدت»،«حافظ»، «سنگلج»، «فردوسی»، «هنر» و تالار انتظامی خانه هنرمندان ایران میزبان این دوره نیستند.

هرچند در چند سال اخیر راه‌اندازی سالن‌های خصوصی تئاتر، سبب تمرکز زادیی از سالن‌های دولتی شده اما در رویدادهایی مانند جشنواره‌ها عموما همه و یا دست‌کم بخش عمده سالن‌های دولتی، حضور دارند و اتفاق غریبی است که امسال تعداد زیادی از این سالن‌ها میزبان جشنواره نیستند.

علاقه‌مندان و هنرمندان تئاتر البته سال‌هایی را هم به یاد دارند که گسترش جشنواره تا فرهنگسراها و سالن‌های پرت و دور افتاده، موجب بسیاری از انتقادها شد بویژه اینکه اغلب این سالن‌ها میزبان گروه‌هایی از دیگر شهرها یا بخش‌های حاشیه‌ای جشنواره بودند و معمولا کمتر پیش می‌آمد که نیمی از گنجایش آنها پر شود اما حضور کم‌شمار میزبان‌ها جشنواره امسال نیز کمتر از گسترش بی حد و حصر جشنواره، عجیب نیست.

جالب اینجاست که سالن‌هایی مانند سنگلج یا هنر از اواسط همین هفته برنامه‌های روتین خود را ادامه می‌دهند و میزبان گروه‌هایی خواهند شد که اجرای عمومی خود را همزمان با برگزاری جشنواره تئاتر فجر آغاز می‌کنند.

درست است که جشنواره امسال با فراز و نشیب‌های بسیاری همراه بود اما خالی ماندن تالاری مانند «وحدت» که به دلیل ویژگی‌های خاص خود می‌تواند میزبان نمایش‌های خاصی باشد نشان می‌دهد که از آغاز برنامه‌ای برای اجرا در این تالار نداشته‌ایم و این نکته قابل تاملی است بویژه که امسال جشنواره موسیقی هم تداخلی با جشنواره تئاتر ندارد و از آغاز می‌شد دست‌کم یکی دو نمایش مناسب تالار وحدت در نظر گرفت تا این سالن که روزگاری میزبان نمایش‌هایی مانند«هملت» اوستر مایر ، «ننه دلاور» کلاوس پایمن، «شکار روباه» علی رفیعی، «افرا» بهرام بیضایی و ... بوده است و سال گذشته نیز شاهد اجرای نمایش «خانه برناردا آلبا» کار علی رفیعی بود، در این دوره جشنواره خالی نماند و حضورش تنها به میزبانی اختتامیه محدود نشود.

درست رو به روی تالار وحدت، دو تالار نمایشی «حافظ» و «فردوسی» هم امسال پذیرای جشنواره نیستند.

تالار «حافظ» با وجود صندلی‌های ناراحتی که دارد، معمولا در جشنواره‌های گوناگون جزو انتخاب‌های تماشاگران حرفه‌ای تئاتر بوده است. این تالار در سال‌های گذشته میزبان بخشی از نمایش‌های مهم جشنواره بود و اجرای نمایش «درخت» به کارگردانی باربا که جزو نمایش‌های مهم در چند سال گذشته به شمار می‌آید، از مهمترین رویدادهای نمایشی این سالن است.

هرچند اجرای اپراهای گروه تئاتر عروسکی «آران» در تالار فردوسی به امری روتین و شاید تکراری در دوره‌های مختلف جشنواره تئاتر فجر تبدیل شده بود اما حضور این گروه در جشنواره فجر به عنوان رویدادی برای گردهمایی هنرمندانی از دیگر شهرها و کشورها، اتفاقی خوشایند بود زیراکه این هنرمندان عموما در دل جشنواره‌هاست که امکان تماشای این گونه آثار را پیدا می‌کنند بخصوص با در نظر گرفتن این نکته که اجرای اپرای عروسکی به دلیل سالن خاصی که نیاز دارد، در بسیاری از شهرها دشوار است. اما امسال گروه تئاتر عروسکی «آران» به سرپرستی بهروز غریب‌پور نیز جزو غایبان جشنواره‌اند.

اما تماشاخانه سنگلج، دیگر غایب این دوره از جشنواره هم حکایت خودش را دارد. البته نباید این نکته را از نظر دور بداریم که این تماشاخانه به دلیل منطقه جغرافیایی‌اش که رفت و آمد را قدری مشکل می‌کند،کمتر در جشنواره‌ها مورد توجه عموم تماشاگران بوده است ولی میزبانی‌اش در جشنواره‌های گوناگون، اتفاقی خوشایند بود بخصوص در مواردی که برگزارکنندگان جشنواره، نمایش‌هایی قابل توجه را برای اجرا در این سالن انتخاب می‌کردند، حضور تماشاگران حرفه‌ای و هنرمندان تئاتر و متخصصان در این تماشاخانه پرقدمت، کاملا چشمگیر می‌شد.

هنرمندان و تماشاگران پیگیر تئاتر خوب می‌دانند که تالار هنر، ویژه نمایش‌های گروه سنی کودک و نوجوان تعریف شده است. با این حال این تالار همیشه جزو میزبان‌های جشنواره تئاتر فجر بوده و حضورش در این رویداد برای هیچ کسی عجیب و غریب نبوده است ولی این تالار نیز در این دوره از جشنواره، همچنان میزبان تماشاگران کودک است و قرار است بزودی دو نمایش جدید در آن به صحنه برود.

تالار انتظامی خانه هنرمندان نیز از دیگر غایبان جشنواره سی و هشتم تئاتر فجر است. درست است که این تالار جزو سالن‌های حاشیه‌ای جشنواره بوده، با این حال در دوره‌های گذشته، بخشی از آثار هنرمندان جوان‌تر در این سالن اجرا شده‌اند و عموما دوستان و آشنایان این گروه‌ها برای دیدن نمایش‌هایشان به این سالن نه چندان بزرگ مراجعه می‌کردند و کمتر پیش می‌آمد که این سالن کوچک، خالی بماند.

در میان همه تالارهای دولتی غایب، تالار اصلی مجموعه تئاترشهر، بخت بلندتری دارد. این تالار نیز در شش روز اول جشنواره امسال خالی بود اما ماجراهایی که برای نمایش «بیگانه در خانه» کار محمد مساوات رخ داد، باعث شد میزبان این نمایش شود.

درست است که گسترده شدن بی حد و مرز و غیر اصولی جشنواره، هیچ امتیازی برای این رویداد و کلیت تئاتر ما به شمار نمی‌آید ولی اینکه سالن‌های دولتی هم همزمان با برگزاری جشنواره تئاتر فجر، در کنار دیگر مجموعه‌های خصوصی به روند عادی کار خودشان ادامه می‌دهند، جای تحلیل دارد.