پایگاه خبری تئاتر: سال 1398 سالی سرشار از اتفاقات مختلف در ایران بود، سالی که با سیل آغاز شد و در ادامه با بسیاری مسائل ریز و درشت دیگر همراه بود که سینمای کشورمان را نیز تحت تأثیر قرار داد.
در این گزارش نگاهی داریم به اتفاقات مهمی که امسال برای سینمای ایران رقم خورد، رویدادهایی که برخی آن‌ها شوق‌آور بود و برخی دیگر باعث تأسف شد.
فروردین: در اولین روز سال سینما، تئاتر و تلویزیون ایران در غم از دست دادن محمد مطیع بازیگر کهنه‌کار در سن 75 سالگی فرو رفت. او با بازی در فیلم "رضا هفت‌خط" در سال 1351 وارد سینما شد. مرحوم مطیع بعد از بازی در فیلم "وکیل اول" در سال 1365 به سوئد مهاجرت کرد و چند سال پیش به ایران بازگشت. هنوز غم از دست دادن بازیگر "سلطان و شبان" با ما بود که در سیزدهمین روز فروردین، جمشید مشایخی بازیگر پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون پس از یک دوره بیماری در سن 85 سالگی چشم از جهان فروبست.
اردیبهشت: در آخرین روزهای فروردین سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر به دبیری سید رضا میرکریمی در پردیس سینمایی چارسو آغاز شد و تا هفته اول اردیبهشت ادامه داشت. جشنواره امسال نیز مانند دوره‌های قبل مهمانان شناخته‌شده‌ای داشت، از همه معروف‌تر پل شریدر فیلمنامه‌نویس، کارگردان و منتقد آمریکایی که بیش از همه به خاطر همکاری با مارتین اسکورسیزی در فیلم‌هایی چون "راننده تاکسی"، "گاو خشمگین" و "آخرین وسوسه مسیح" شهرت دارد. او در مدت برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر با برگزاری چند کارگاه تجربیات خود را با هنرجویان و علاقه‌مندان سینما در ایران در میان گذاشت. در این دوره جشنواره فیلم روسی "جوان روسی" به کارگردانی الکساندر زولوتوخین سیمرغ زرین بهترین فیلم را از آن خود کرد و سروش صحت برای "جهان با من برقص" جایزه بهترین کارگردانی را گرفت.
خرداد: هفتاد و دومین دوره جشنواره فیلم کن 14 تا 25 مه (24 اردیبهشت تا 4 خرداد) برگزار شد و برخلاف دوره قبل که چند فیلم ساخته کارگردان ایرانی ازجمله "همه می‌دانند" اصغر فرهادی و "سه رخ" جعفر پناهی در بخش‌های مختلف جشنواره حضور داشتند، هیچ فیلم ایرانی به این رویداد مهم راه پیدا نکرد. جایزه نخل طلایی بهترین فیلم جشنواره کن 2019 به فیلم کره‌ای "انگل" ساخته بونگ جون هو رسید، فیلمی که بعدها در فصل جوایز سینمایی نیز به موفقیت‌های خود ادامه داد و درنهایت در جوایز اسکار برنده چهار جایزه ازجمله جایزه بهترین فیلم شد. ششم خرداد، پرویز بهرام دوبلور پیشکسوت و باسابقه رادیو و تئاتر نیز در سن 85 سالگی دار فانی را وداع گفت. او در دوران کاری خود به‌جای بازیگران مطرحی چون اورسن ولز، لارنس اولیویه، جیمز میسن و ناصر ملک‌مطیعی حرف زد. مرحوم بهرام در گویندگی و مدیریت دوبلاژ فیلم‌های مستند نیز بسیار توانا بود و فیلم مستند "جاده ابریشم" با صدای او ماندگار شد.
تیر: در اولین روز این ماه و هم‌زمان با زادروز عباس کیارستمی هنرمند فقید کشورمان، کانون کارگردانان خانه سینما، جشن تولد 79 سالگی او را جشن گرفت. اوایل همین ماه و در بیست و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم شانگهای هیئت داوران به ریاست نوری بیلگه جیلان فیلمساز سرشناس ترک، "قصر شیرین" ساخته سید رضا میرکریمی را به‌عنوان برنده جایزه جام طلایی بهترین فیلم جشنواره معرفی کرد. حامد بهداد نیز جایزه بهترین بازیگر مرد این جشنواره را از آن خود کرد. در ادامه اتفاقات این ماه، حسین انتظامی رئیس سازمان سینمایی سید محمدمهدی طباطبایی‌نژاد را به‌عنوان معاون ارزشیابی و نظارت، ابراهیم داروغه‌زاده را به‌عنوان دبیر جشنواره فیلم فجر، محمد حمیدی مقدم را به‌عنوان مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و مهران عباسی انارکی را به‌عنوان مدیرعامل موزه سینما منصوب کرد.
مرداد: سید کمال طباطبایی تهیه‌کننده سینما و تلویزیون در 16 مرداد در 59 سالگی به دلیل ایست قلبی درگذشت. او تهیه‌کننده فیلم‌هایی "مرد آفتابی" و "سالاد فصل" و سریال‌های "کاکتوس" و "قلب یخی" بود. در نوزدهمین روز این ماه مراسم دومین جایزه آکادمی سینماسینما به دبیری کیانوش عیاری برگزار شد و با آرای 85 عضو آکادمی که شامل سینماگران و منتقدان می‌شد، برترین فیلم‌های سال گذشته معرفی شدند. "مغزهای کوچک زنگ‌زده" به کارگردانی هومن سیدی از پنج نامزدی، برنده سه جایزه شامل بهترین فیلم شد. در این دوره تندیس مهرگیاه به‌پاس یک عمر فعالیت هنری به واروژ کریم مسیحی تعلق گرفت. در اواخر این ماه ایران فیلم مستند "در جستجوی فریده" به کارگردانی آزاده موسوی و کوروش عطایی را به نمایندگی از کشورمان برای رقابت در نود و دومین دوره جوایز اسکار در بخش فیلم بلند بین‌المللی (با نام قبلی فیلم خارجی‌زبان) به آکادمی علوم و هنرهای سینمایی معرفی کرد. برای اولین بار بود که یک فیلم مستند از ایران به اسکار فرستاده شد، هرچند این فیلم درنهایت نتوانست به فهرست نامزدهای بخش فیلم بلند بین‌المللی راه پیدا کند.
شهریور: داریوش اسدزاده بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون که مدتی رئیس انجمن بازیگران سینمای ایران بود، سوم شهریور در 96 سالگی از دنیا رفت. اسدزاده در دوران کاری خود در بیش از 80 فیلم سینمایی همچون "50 کیلو آلبالو"، "جعبه موسیقی"، "بوی کافور، عطر یاس"، "دوازده صندلی"، "روز شیطان"، "بلوف"، "همسر" و بیش از 60 سریال و فیلم تلویزیونی همچون "سمندون"، "خانه سبز"، "آژانس دوستی" و "دردسرهای عظیم 2" بازی کرد. چهارم شهریور مراسم اختتامیه سی و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان در اصفهان برگزار شد و در بخش مسابقه سینمای ایران و پروانه زرین بهترین فیلم جشنواره به "بیست و سه نفر" به تهیه‌کنندگی مجتبی فراورده رسید. همچنین فیلم‌های "بازیوو" و "اقیانوس پشت پنجره" بیشترین جوایز را از آن خود کردند. هشتم شهریور بیست و یکمین جشن بزرگ سینمای ایران با ریاست علی نصیریان برگزار شد و فیلم "سرخ‌پوست" به کارگردانی نیما جاویدی با نامزدی در 9 بخش و دریافت چهار جایزه ازجمله تندیس بهترین فیلم فاتح این دوره جشن شد. "تنگه ابوقریب" به کارگردانی بهرام توکلی نیز که 9 نامزدی کسب کرده بود با دریافت چهار جایزه در بخش‌های فنی، دیگر فیلم موفق بیست و یکمین جشن بزرگ سینمای ایران بود. در نیمه شهریورماه هفتاد و ششمین جشنواره فیلم ونیز پس از 11 روز با معرفی برگزیدگان به پایان رسید و فیلم آمریکایی "جوکر" به کارگردانی تاد فیلیپس جایزه شیر طلایی بهترین فیلم جشنواره را برد. "متری شیش و نیم" به کارگردانی سعید روستایی از ایران که یکی از 19 فیلم بخش افق‌ها (دومین بخش مسابقه جشنواره ونیز) بود، لیدو را دست خالی ترک کرد.
مهر: اواخر این ماه آکادمی علوم و هنرهای سینمایی، بانی جوایز اسکار، اسامی فیلم‌های ارائه‌شده برای رقابت در بخش اسکار بهترین فیلم بلند انیمیشن نود و دومین دوره جوایز اسکار را اعلام کرد. نکته قابل توجه درباره فهرست 32 فیلم ارائه‌شده، حضور "آخرین داستان" به کارگردانی اشکان رهگذر بود. برای اولین بار یک انیمیشن ایرانی برای رقابت در این بخش اسکار به آکادمی معرفی شد. "آخرین داستان" در ادامه نتوانست به فهرست پنج نامزد اسکار بهترین فیلم بلند انیمیشن راه پیدا کند و جایزه اسکار این بخش به "داستان اسباب‌بازی 4" از شرکت پیکسار رسید. همچنین در این ماه اعلام شد پیمان معادی ستاره ایرانی فیلم‌هایی چون "جدایی نادر از سیمین" و "متری شیش و نیم" جایزه اسب برنز سی‌امین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم استکهلم را به دلیل نقش‌آفرینی‌های جهانی دریافت خواهد کرد. سی‌امین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم استکهلم 6 تا 17 نوامبر (15 تا 26 آبان) برگزار شد. در ادامه موفقیت‌های سینمای ایران، در مهرماه، در مراسم شصت و سومین جشنواره فیلم لندن BFI که از آن به‌عنوان بزرگ‌ترین جشنواره سینمایی بریتانیا یاد می‌شود، فیلم "گسل" به کارگردانی سهیل امیرشریفی از ایران جایزه بهترین فیلم کوتاه را دریافت کرد. فیلمنامه "گسل" را سهیل امیرشریفی به همراه آزاده شاه‌میری نوشته است.
آبان: سی و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم توکیو در آبان ماه برگزار شد و سینمای ایران در این رویداد سه جایزه بهترین کارگردان سعید روستایی برای "متری شیش و نیم"، بهترین بازیگر مرد نوید محمدزاده برای "متری شیش و نیم"، همچنین فیلم ایرانی "پیرمردها نمی‌میرند" به کارگردانی رضا جمالی جایزه روح آسیا را از سوی مرکز آسیایی بنیاد ژاپن دریافت کرد. متأسفانه آبان ماه نیز با درگذشت ابراهیم آبادی هنرمند عرصه سینما، تئاتر و تلویزیون همراه شد، او 85 ساله بود. بیژن علیمحمدی گوینده نیز در این ماه به دلیل ایست قلبی درگذشت. در این ماه به دلیل حوادث رخ‌داده، سینماها چند روز تعطیل بودند.
آذر: نهمین ماه برای سینمای ایران ماه پربار و پرکاری بود. در نخستین روز این ماه فیلم "شکستن هم‌زمان بیست استخوان" به کارگردانی جمشید محمودی در سیزدهمین دوره جوایز اسکرین آسیا پاسیفیک (APSA) در بریزبن، استرالیا برنده جایزه تنوع فرهنگی، تحت حمایت یونسکو شد. امسال پنج فیلم ایرانی در جوایز اسکرین آسیا پاسیفیک درمجموع شش نامزدی کسب کرده بودند. در بخش بهترین بازیگر مرد، تنابنده برای "شکستن هم‌زمان بیست استخوان" و نوید محمدزاده برای "متری شیش و نیم" نامزد دریافت جایزه بودند. محسن قرایی و محمد داوودی برای "قصر شیرین" به کارگردانی رضا میرکریمی در بخش بهترین فیلمنامه شانس دریافت جایزه را داشتند. "کاغذ‌‌پاره‌ها" به کارگردانی و تهیه‌کنندگی بهزاد نعلبندی در بخش بهترین فیلم بلند انیمیشن نامزد بود و مستند "خط باریک قرمز" به کارگردانی فرزاد خوش‌دست بخت جایزه بهترین مستند بلند را از آن خود کرد. در همان روز اول آذر چهل و نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم رشد نیز برگزیدگان خود را شناخت. علاوه بر این در روزهای نخست ماه، جامعه صنفی تهیه‌کنندگان سینمای ایران از 12 تهیه‌کننده به‌عنوان چهره ماندگار، چهره مؤثر، تهیه‌کننده موفق، تهیه‌کننده اول مرد و زن، تهیه‌کننده انیمیشن، تهیه‌کننده پرمخاطب‌ترین فیلم سینمایی، تهیه‌کننده دستاورد هنری، پخش‌کننده فعال و موفق تقدیر کرد. همچنین در سی و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند آمستردام "ایدفا" جعفر نجفی، جلال وفایی و مهرداد اسکویی از ایران جوایز خود را دریافت کردند. دوازدهمین روز ماه نهم سال همراه شد با درگذشت نصرت کریمی بازیگر و کارگردان سینما، تئاتر، تلویزیون و رادیو، عروسک ساز، چهره‌پرداز و مجسمه‌سازی که در 95 سالگی دار فانی را وداع گفت. او کارگردان فیلم‌هایی چون درشکه‌چی" و "خانه‌خراب" و بازیگر سریال "دایی جان ناپلئون" ساخته ناصر تقوایی بود. ششمین جشن نوشتار سینمای ایران نیز در این ماه برگزار شد و بخش‌های مختلف نوشتار برگزیدگان خود را شناختند. در اواخر این ماه نیز سیزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران"سینما حقیقت" با معرفی برگزیدگان به کار خود خاتمه داد و مستند "گلوله‌باران" بهترین فیلم بخش ملی و "جایی برای فرشته‌ها نیست" به کارگردانی سام کلانتری نیز برگزیده تماشاگران این دوره از جشنواره شدند.
دی: این ماه اما پر از اتفاقات ریز و درشت بود. در دهه اول این ماه شهلا ریاحی نخستین بانوی فیلمساز سینمای ایران در 93 سالگی دار فانی را وداع گفت و سینمای ایران را در غم خود فرو برد. در ادامه، سیل سیستان و بلوچستان باعث شد بسیاری از برنامه‌های فرهنگی و هنری تحت شعاع این اتفاق قرار گیرند و هنرمندان برای همراهی با مردم سیل‌زده از هیچ اقدامی فروگذاری نکنند. در این ماه در پی شهادت سردار قاسم سلیمانی سینماها بار دیگر تعطیل شدند. هنوز این غم بزرگ هضم نشده بود که سانحه سقوط هواپیمای مسافربری اوکراین اتفاق افتاد. در پی این اتفاق برخی سینماگران ازجمله مسعود کیمیایی از حضور در جشنواره فیلم فجر انصراف دادند.
بهمن: اما بهمن‌ماه با فوت ولی‌الله شیراندامی بازیگر و کارگردان پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون در سن 88 سالگی آغاز شد. در ادامه و در دهمین روز از بهمن‌ماه، بالاخره سیزدهمین جشن انجمن منتقدان برگزار شد و "سرخ‌پوست" ساخته نیما جاویدی برنده شش تندیس بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه، بهترین دستاورد فنی، بهترین فیلمبرداری، بهترین بازیگر مرد (نوید محمدزاده) و بهترین فیلم انجمن شد. در ادامه نوبت به برگزاری سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر رسید؛ جشنواره‌ای پر از حاشیه‌های ریز و درشت. از نشست‌های پرتنش فیلمسازان و خبرنگاران و حتی گاهی فیلمسازان علیه هم گرفته تا فیلم‌هایی که به گفته بسیاری از سینماگران آثار متوسطی بودند. در این دوره از جشنواره 22 فیلم در بخش رقابتی، 10 فیلم در بخش نگاه نو، 10 فیلم مستند و 10 فیلم کوتاه با هم به رقابت پرداختند و درنهایت "خورشید" ساخته مجید مجیدی که در ششمین روز از برگزاری جشنواره فیلم فجر رسید و به نمایش درآمد، بهترین فیلم جشنواره شناخته شد و تندیس بهترین فیلمنامه و بهترین طراحی صحنه را نیز از آن خود کرد. همچنین "شنای پروانه" نخستین ساخته محمد کارت نیز با 12 نامزدی، جوایز چهار بخش بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (امیر آقایی)، بهترین بازیگر نقش مکمل زن (طناز طباطبایی)، بهترین تدوین و بهترین صدا را از آن خود کرد. این فیلم همچنین تندیس ویژه تماشاگران را نیز به خود اختصاص داد تا پرونده سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر این‌گونه بسته شود.
اسفند: این ماه با درگذشت ملکه رنجبر پیشکسوت بازیگری و علی ابوالحسنی بازیگر و مجری آغاز شد. در ادامه فیلم "شیطان وجود ندارد" ساخته محمد رسول‌اف موفق به دریافت جایزه خرس طلایی هفتادمین جشنواره فیلم برلین شد. اسفند، ماه شلوغی است و آثار اکران نوروزی در این ماه مشخص می‌شوند. از آنجایی که همواره بحث اکران فیلم‌ها در میان فیلمسازان داغ بوده و دغدغه سینماگران زمان مناسب اکران بوده است، قرار شد از سال آینده، فیلم‌ها طی مراسمی قرعه‌کشی شوند و در سبد اکران قرار بگیرند تا عدالت به شکل یکسانی میان آثار برقرار شود. این تصمیم موافقان و مخالفانی دارد که بحث اکران را تبدیل به موضوعی داغ در محافل و رسانه‌ها کردند، اما هنوز چند روزی از اعلام اسامی فیلم‌های اکران نوروز نگذشته بود که با شیوع ویروس کرونا، به دستور وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کلیه سینماها تعطیل شدند تا بحث ادامه اکران فیلم‌های روی پرده و همچنین اکران فیلم‌های نوروزی در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد. درنهایت فیلم "مطرب" با فروش حدود 39 میلیارد تومان لقب پرفروش‌ترین فیلم سال را از آن خود کرد.
منبع: هنرآنلاین
