پایگاه خبری تئاتر: تالار حافظ چند روزی است میزبان نمایش "هوموریباس" کاری از گروه تئاتر بدن دیوانه، به نویسندگی و کارگردانی یاسر خاسب است.
خاسب درباره نمایش "هومو ریباس" که نخستین تولید مشترک آکادمی بین‌المللی بدن دیوانه و کمپانی جهانی هنر نمایش و رزم است، به خبرنگار هنرآنلاین گفت: نمایش "هوموریباس" یک اجرای درونی بر اساس مفاهیم خدا، طبیعت، انسان و موجودات زنده است که جسم، روح، انرژی و تفکر را به کار می‌گیرد. منظور از کائنات موجودات روی زمین تا موجودات آسمانی و زیرزمینی است و به اتفاقاتی اشاره می‌کند که در تمام هستی رخ می‌دهند. در واقع "هوموریباس" درباره اتفاقاتی از دنیای ماورا که در دنیای خودمان نهفته است و خیلی دور از این دنیا نیست صحبت می‌کند، ماورایی که قابل لمس هست و نیست. این روزها انسان معاصر آن‌قدر درگیر زندگی امروزی شده که از اصل و ریشه خود دور شده و با تمام چیزهایی که به دست می‌آورد در واقع از خود واقعی‌اش دور مانده است. این نمایش تلنگری است به انسان معاصر که حواست به اصل خودت باشد. اینکه چه هستی، کجایی و قرار است به کجا بروی. مخاطبان این نمایش در دنیایی سرشار از انرژی قرار می‌گیرند و تمام تلاش ما تبادل این انرژی میان گروه اجرایی و تماشاگران است.
او در ادامه با اشاره به اینکه واژه "هوموریباس" برگرفته از واژه "هومو" به معنای خود انسان و انسان نخستین است، توضیح داد: انسان معاصر کمتر به اصل انسان بودن و انسانیت خود توجه می‌کند و آن‌قدر درگیر کار، مشغله و اتفاقات حاشیه‌ای زندگی شده که اصل و ریشه وجودی‌اش را نادیده گرفته است.
خاسب عنوان کرد: انسان به عنوان یکی از مهم‌ترین موجودات جهان موضوع اصلی در کارهای من است. هر موجودی در این جهان، اصل و ارجحیت دارد و انسان گمان می‌کند از همه موجودات بالاتر است و کائنات باید در اختیارش باشد که این‌طور نیست و اشتباهی است. فاصله گرفتن انسان با طبیعت به ضرر خود او خواهد بود و ما سعی کردیم پیوندی را میان انسان امروز با گذشتگان و حتی انسان نخستین ایجاد کنیم. انسان به طبیعت وصل بوده و در ابتدا میان همه موجودات اعم از پرندگان، خزندگان، آبزیان و دیگر موجودات با انسان شباهت‌هایی وجود داشته است.
کارگردان این نمایش در مورد شیوه اجرایی این اثر نمایشی توضیح داد: این شکل از تئاتر معمولا به نام تئاتر فیزیکال شناخته و معرفی می‌شود و تئاتر فیزیکال به شکل معاصر آن ترکیبی از هنرهای گوناگون است. من به همراه گروهی که با آن کار می‌کنم در اجراهای قبلی که داشتیم نیز روی سوژه‌های مختلف تحقیق کردیم و در شیوه اجرایی به دلیل زحمت، تلاش و تفکری که در این زمینه بدست آوردیم، مسائلی را کالبدشکافی می‌کنیم و به آگاهی و شناخت می‌رسیم که با شیوه هنر روز دنیا پیش می‌رود. با توجه به بدویت انسان نخستین در دنیای معاصر، این موضوع تمرین و کند و کاوی است همیشگی که برای ما وجود دارد و برای کسانی‌که با ما در ایران و خارج از کشور همراه هستند نیز راهی را در پیش گرفتیم که صرفا برای تولید یک اثر اجرایی که مخاطب در تماس باشد جواب نمی‌دهد. در واقع نوعی به اشتراک گذاشتن آن اتفاق و تجربه با مردم است. ما این راه و رسم زندگی را از سال 84 برای گروه "بدن دیوانه" انتخاب کردیم. هر چند من از دوران بچگی این کار را انجام می‌دهم و مربوط به این مدت کوتاه نیست و به ذات و ریشه‌ام برمی‌گردد و مختص به تحصیلات آکادمیک نمی‌شود وچیزی که دوست دارم در اجرا هم بهره می‌برم تفکر به ریشه است.
این کارگردان تئاتر با اشاره به اینکه شروع تمرینات این اجرا از حدود یک سال و نیم پیش بوده و بخشی از کار برای جشنواره تئاتر فجر تولید شده، ادامه داد: در طول سال همیشه ایده‌هایی داریم، اما از دو سال پیش ایده را شروع کردم واز داستان اسطوره‌ها و نمادهایی که در دنیا وجود دارد و مربوط به یک جغرافیای خاصی نباشد تحقیق کرده وبهره بردم. این اجرا شرایط خاص، ویژه و خطرناکی دارد، ولی تا به حال هیچ گونه حمایتی از سوی هیچ ارگان یا نهادی برای آن صورت نگرفته است. مانند روال همیشگی در تئاتر همه فقط منتظر اجرا هستند و کسی به این مسئله توجه نمی‌کند که گروه‌های نمایشی با چه سختی‌ها و مشقاتی قرار است کاری را آماده کنند.
او درباره استفاده از امکانات و ابزار خاص برای این اجرا افزود: سال گذشته با گروه‌های مختلف تمرین کردیم و در نهایت به جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر رسیدیم. اولین اجرا آنجا بود و کار بسیار سخت و سنگینی بود، چراکه ابزار و امکاناتی می‌خواست که شرایط را سخت می‌کرد. از آنجا که این سبک نمایش به نوبه خود برای اولین بار در تاریخ تئاتر ایران اجرا می‌شد مشکلات خاص خودش را نیز به همراه داشت و ما همان طور که گفتم بدون کمک از هیچ جا و تنها با تلاش، زحمت دوستان، لطف خدا و انرژی خوب مردم این کار را انجام دادیم. مشکلات کار را برطرف کردیم و آن را به اجرای عمومی رساندیم تا اتفاقات و نتیجه خوب آن را با مخاطب در میان بگذاریم. با توجه به اینکه در بحث تبلیغات به دلیل مشکلات مالی ضعیف بودیم اما دراین شب‌ها اتفاق خوبی افتاد و با اینکه مردم تازه متوجه اجرای این تئاتر شده‌اند اما تاکنون استقبال خوب بوده است.
خاسب با اشاره به اینکه از کودکی به این فضا علاقه‌مند بوده، درباره استفاده از اسطوره‌ها و نمادها و مطالعه درباره آن‌ها گفت: زندگی من بیشتر در این زمینه است و از بچگی علاقه داشتم به این فضا و به نوعی با آن بزرگ شده‌ام. من در یک محیط طبیعی و روستایی بزرگ شدم و از ارتباط انسان با طبیعت درس‌های بسیاری گرفته‌ام. دنیای آکادمیک و ارتباط با آدم‌ها جای خود، اما ارتباطاتی که در طی این سال‌ها با آدم‌های مختلف در قاره‌های مختلف و با فرهنگ‌های مختلف داشته‌ام به نوبه خود و کارهای مشترک با آن‌ها روی من تاثیر داشته است. با توجه به تغییرات و تفاوت‌هایی که وجود داشته، برداشت‌های خودم را دارم و در نهایت حرف دل خودم را می‌زنم و برایم آنچه خلق می‌کنم و تاثیری که می‌گذارم مهم است. هموریباس فضای اسطوره‌ای و واقعی است که شاید جایی نوشته نشده است شاید هم باشد. مهم محتوا و ماهیت است که خود انسان است و چگونگی پیدایش و ماندگاری اوست در این دنیا و اتفاقاتی که برایش می‌افتد و اینکه چه نیروهایی او را به هر سو می‌کشند و چقدر خودش در سرنوشت و زندگی‌اش دخالت دارد.
کارگردان "هوموریباس" در ادامه درباره تفاوت این اجرا با آنچه که پیش‌تر در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر اجرا شده است اظهار کرد: شیوه اجرایی، فضای داستان، متن، محتوا و ارتباط‌ها، موسیقی، نور، طراحی صحنه و حتی فضاسازی‌ها کاملا نسبت به آنچه در جشنواره اجرا شد متفاوت است؛ در واقع جشنواره آزمایشگاهی بود برای اینکه ما با مسئولان تئاتری ایران رو به رو شویم و شدنی بودن این کار را درایران به اثبات برسانیم. در آن زمان به دلیل مخالفت‌هایی که وجود داشت ما حتی مجبور به امضای تعهد جانی شدیم. متاسفانه به نظر می‌رسد تمام اتفاقاتی که در این میان افتاده همه به دلیل قصوری است که به دنیای تئاتر می‌شود. به خصوص این کار که به نوعی سخت‌ترین نوع از اجراست. از آن‌جایی‌که به تئاتر چندان بها داده نمی‌شود اجرای این گونه کارها بسیار سخت است. به نوعی احساس می‌کنم مسئولان و مدیران تئاتری تنها می‌خواهند تئاتر ببینند و به باقی مسائل کاری ندارند و منتظر انتها و اتفاق آخر هستند و به نوعی خودشان را بی‌دخل می‌دانند. حرکتی که ما در جشنواره با تمام توان انجام دادیم این بود که بگوییم اجراهای سخت نیز شدنی هستند.
او همچنین درباره متفاوت بودن این اجرا و ارتباط با مخاطب عام و تمهیداتی که برای آن در نظر گرفته شده، عنوان کرد: خدا را شکر تاکنون استقبال خوب بوده و بازتاب خوبی داشته و خیلی خوب با مخاطب ارتباط برقرار کرده است. فقط نیازمند تبلیغ درست هستیم تا مخاطب بداند و ببیند. چراکه اولین بار است این سبک اجرا می‌شود و دوست داریم درصدی از این انرژی خوب را به همه مردم کشورمان بدهیم. در همین چند شب، اکثر افرادی که آمده‌اند و کار را دیده‌اند مخاطب عام بودند و اولین بار است که با این شیوه روبه‌رو می‌شوند به همین دلیل هم خیلی خوب استقبال کرده‌اند. حتی در این چند شب دیدم که عده‌ای هستند که هر بار به همراه گروهی جدید می‌ایند و این اجرا را می‌بینند. به نوعی اثر ما سینه به سینه مانند دوران بدویت و بدور از تبلیغات به مخاطب معرفی می‌شود. ضمن این که در کارهایم خاص و عام را با هم در نظر می‌گیرم. ما همیشه برای اجرای عموم یک روز خاص را برای معلولین و ناشنوایان در نظر می گیریم چراکه کار ما تقریبا بی‌کلام است و می‌توانند با آنچه که به روی صحنه می‌رود ارتباط برقرار کنند و مفاهیم و تصاویر برایشان گویاست.
خاسب در پایان درباره آکادمی بین‌المللی حرکت "مان" که قرار است بعد از اجرای "هوموریباس" راه بیافتد نیز خاطرنشان کرد: به دلیل شیوه کاری که انتخاب کردیم به مرور زمان، افراد زیادی جذب این اتفاق دلی قدیمی به ظاهر جدید می‌شوند. چرا که در کشور ما تازگی دارد، اما برنامه‌ریزی برای آن شده است و کاملا تخصصی پیش خواهد رفت. مشکل بزرگ ما در جامعه آکادمیک و حتی آموزش و پرورش کارهای عملی و کارگاهی است که خیلی کم اتفاق می‌افتد و همه چیز بیشتر بر مبنای تئوری پیش می‌رود و این آسیب می‌زند. هنر تئاتر، هنر اجراست به شیوه‌های مختلف و همه باید در این گردونه حضور داشته باشند، چرا که مخاطب برای همه نوع اجرایی وجود دارد و همه باید به یک میزان حمایت شوند تا شاهد اتفاق خوب درتئاتر کشورمان باشیم. متاسفانه در طی این سال‌ها برخلاف همه جای دنیا، در تئاتر ایران اجرای سبک‌های مختلف جایشان بسیار خالی است. در این چند سال این خلا را خیلی محسوس در کشور حس کردم و احساس وظیفه می‌کنم تا این حداقل چیزی را که بلدم به اضافه کمکی که از دوستانم می‌گیرم به دیگران نیز انتقال دهم تا همه بتوانیم دست همدیگر را بگیریم وحرکتی برای نسل آینده، نسلی که در دنیای تئاتر نشسته و لمیده امروز که تنبلی‌پروری در آن رخنه کرده و و در حال از بین رفتن است انجام دهیم. به نظرم باید به اصل تئاتر پرداخت تا حال مردم خوب شود و این میسر نیست جز با ایجاد انرژی، تحرک و پویایی به جای سکوت، غم و افسردگی. این آکادمی با این هدف حرکت می‌کند و امیدواریم درآن اتفاقات خوبی در درجه اول برای جامعه تئاتری و بعد برای فرهنگ کشور و آیندگان تئاترکه قرار است کارکنند رخ دهد.
نماش "هوموریباس" به نویسندگی و کارگردانی خاسب و نقش‌آفرینی مهدی ساکی، امیر امیری، علی اصغری قاجاری، علیرضا شریفی، یاسر خاسب، محمدرضا شریفی، مسعود نوری و سپیده صیفوری، هر شب ساعت 21 در تالار حافظ روی صحنه می‌رود.
