جشن‌نامه‌ای برای سالروز تولد علی رفیعی/ دست مریزاد آقای رفیعی

دکتر علی رفیعی هم یکی از ویژه‌‌ترین چهره‌ها در تئاتر سرزمین ماست و بی‌شک جزو آن دسته از بزرگانی که به عقیده من دیگر تکرار نخواهد شد. او مجموعه‌ای از زیباشناسی، آگاهی، دانش، بینش و عشق به تئاتر را در خود جمع کرده و البته در این مجموعه بدون تردید، عشق به جامعه و فرهنگ، وسعت وسیعی در دل او دارد که کنار آنها زیست می‌کند.  اولین‌بار که قرار بود با او همکاری کنم، خوب به خاطر دارم که همه می‌گفتند رفیعی بیشتر از هر چیزی به صحنه و زیبایی صحنه اهمیت می‌دهد و بازیگرانش را در دکوری که در ذهن دارد، به شکلی عجیب و غریب و البته درست و هوشربا می‌چیند و این مسأله را شاخص‌ترین ویژگی کارگردانی او می‌دانستند؛ اما از آنجا که من همیشه سعی می‌کنم از تجربیات شخصی خودم بهره ببرم تا صحبت دیگران، در دو کاری که با او افتخار همکاری داشتم اتفاقاً این نظریه به نظرم رد شده آمد. گمان من این است که دکتر رفیعی آنقدر نسبت به صحنه، تاریخ، لباس، تئاتر و بخش‌های دیگر هنری محیط و مشرف است که بی‌شک این اشراف به زیبایی بصری صحنه و دیگر موتیف‌های نمایش نیز می‌انجامد و یکی از همین‌ها توجه به حضور درست بازیگران و شخصیت‌های مدنظر، در اثر و بازی‌ گرفتن از آنها به بهترین شکل ممکن است. وسواسی که او نسبت  به بدن، بیان و حرکت بازیگر دارد را در کمتر کارگردانی می‌شود سراغ گرفت.  در تازه‌ترین تجربه‌ همکاری‌ام با دکتر علی رفیعی یعنی «خانه برناردا آلبا» اتفاقاً ارادت و شیفتگی من به شیوه کار این کارگردان کهنه کار و یگانه بیشتر از پیش هم شد. انرژی، عطش و اشتیاق نهفته و دلبستگی او نسبت به متن و موضوعی که قرار بود روی صحنه ببرد واقعاً آدمی را سر ذوق می‌آورد و البته حیرت زده می‌کرد.  هر روز با انبوهی از اطلاعات و کتاب‌های جدید و به‌ روز می‌آمد و می‌خواست بیشتر و بیشتر به کنه داستان برسد و همه اینها به انرژی عجیبی در او ختم می‌شد که این انرژی به سایر گروه هم منتقل می‌شد و همگی می‌دانستند و باور می‌کردند که چقدر در کار مسئولیت دارند و چقدر باید همراه با رفیعی، وارد دنیای زیباشناسی او شوند و از رنگ و موسیقی و حرکت و بدن و پرداخت و نشانه‌شناسی‌ها چیزی بیاموزند و درک کنند.  رفیعی سعی می‌کند برای گروه این فضا را آماده کند تا بازیگرانش جست‌و‌جوگرانی باشند که در این دنیای پر راز و رمز و پر از جادو، به آنچه او از دل متن می‌خواهد برسند. او نه چیزی را به بازیگر دیکته می‌کند و نه آن‌چنان چیزی از پیش کامل و بدون‌تغییر وجود دارد؛ اگر چه قطعاً او با تبحر و تسلط، پلانی کلی از آنچه می‌خواهد را در ذهن و اندیشه دارد اما بازیگرانش را به بیرون از خود می‌کشد و در این مسیر آنها را همراهی می‌کند تا به مسیرهای باشکوهی که در نظر دارد برسند.  کار با دکتر رفیعی اصلاً کار آسانی نیست مگر کسانی که عاشق هستند و بیشترین وقت خود را با او می‌گذرانند چون کار او، در کار کارگاهی طولانی تعریف می‌شود و همیشه بین آدم‌ها و چهره‌های بسیار می‌گردد تا استعدادهایی جدید را کشف کند و بسیاری از بازیگران مطرح تئاتر و تصویر ما که امروز چهره‌هایی شاخص و تأثیرگذار هستند از او آموخته‌اند و همه این دست‌پرورده‌های هنر رفیعی چیزی تازه از کلاس علی رفیعی را به عرصه بازیگری آورده‌اند.  بد نیست گریزی به تجربه بازی در «برناردا آلبا»یی داشته باشم که در آن ایفاگر نقش «برناردا» بودم. دکتر هربار چیزی تازه با خود می‌آورد و یک‌بار هم ترجمه جدیدی با خود آورده بود و با ذوق و شوق فراوان آن را با ما درمیان گذاشت و طبیعی است که این کار، به کسی مثل من که خودش به هزاران دلیل عاشق لورکاست، کمک فراوانی کرد تا مثل یک کلید به راز و رمزهای جدیدی از نقش برسم.  رویا تیموریان بدون شک در فاصله نمایش‌های «عروسی خون» تا «خانه برناردا آلبا» بسیاربسیار از علی رفیعی آموخت و بی‌راه نیست اگر بگویم بسیار خوشحالم که این فرصت را داشتم تا در کنار او نقشی را روی صحنه نقاشی کنیم و لذتی بی‌نهایت ببریم از چنین کاری. آرزو می‌کنم و امیدوارم که علی رفیعی، این یگانه گوهر تئاتر ایران زمین بتواند تا دیرزمان همچنان آثاری را بر صحنه خلق کند و ما نیز در هر جایگاه و جایی لذت ببریم از حضور چون اویی و امیدوارم و آرزو دارم که قدر او و امثال او بخوبی دانسته شود؛ چه‌بسا بسیار بزرگان بوده‌اند که در طول حیات‌شان آن‌چنان قدر ندیدند و به دلایل مختلف مراقبتی آن‌گونه که در ‌شأن آ‌نهاست، از آنها نشده است.  در پایان باز به این نکته اشاره می‌کنم که دکتر علی رفیعی یک مجموعه‌ است. مجموعه‌ای از درک و دریافت و شناخت فرهنگ و رنگ و موسیقی و البته در کنار همه اینها دیدی بسیار شگفت‌انگیز و زیباشناسانه‌ای که نشانه‌اش را می‌شود در تمامی آثارش دید و درک کرد. او با همه اینها دری را به روی ما باز می‌کند که این در، کلید، ابتدا و اجازه ورود ما به دنیا 

رفیعی است.‌