پایگاه خبری تئاتر: این گفت‌وگو به دلیل رعایت پروتکل‌های بهداشتی در لایو صفحه اینستاگرام استودیو هورخش عصر دیروز، شنبه 24 اسفند برگزار شد.
رهگذر: ساخت «جبیر»، ادای دین به محیط‌بانان است
در ابتدای این گفت‌وگو اشکان رهگذر گفت: «در پایان هفته منابع طبیعی تصمیم گرفتیم تا به بهانه پخش انیمیشن کوتاه «جبیر» در پلتفرم نماوا گفت‌وگویی با آقای فرهاد توحیدی، فیلم‌نامه‌نویس و دبیر دو دوره جشنواره فیلم سبز داشته باشیم.» او با اشاره به اینکه ساخت «جبیر» دو سال طول کشیده است، توضیح داد: «ما این انیمیشن را برای ادای دین به محیط‌بانان، شناساندن جایگاه آنان و توجه به گونه «جبیر» که در حال انقراض است ساختیم و این افتخار را داشتیم که آقای اسماعیل کهرم، محیط‌بان پیشکسوت و فعال محیط زیست در ابتدای آن در رابطه با محیط زیست برای مخاطبان صحبت کند.»
توحیدی: آموزش حفظ محیط زیست باید از دوران کودکی شروع شود
توحیدی با اشاره به اینکه انیمیشن «جبیر» را تماشا کرده است، گفت: «من این انیمیشن را چندین بار دیدم و به نظرم انیمیشن قابل‌توجهی است. البته تکنیک در آن بسیار جلوتر از فیلمنامه است و ایده‌های سینمایی خوبی دارد. مهم‌ترین نکته این است که دغدغه محیط زیستی دارد، احترام به حق حیات هر موجودی و ایده درخشانی که خوب پرورش یافته و جا افتاده است.» او ادامه داد: «مشکل شکار غیرقانونی، از مشکلات محیط زیستی است که در ایران ما با آن دست به گریبان هستیم و به همین دلیل محیط‌بانان هم با مخاطرات و مشکلات بسیاری مواجه هستند. از این جهت ساخت این انیمیشن بسیار قابل‌توجه است.» توحیدی با اشاره به اینکه آموزش در خصوص محیط زیست باید از سنین پایین صورت بگیرد، گفت: «نسل‌های نو باید از دوران مدرسه در خصوص حفظ محیط‌زیست آموزش ببینند. آموزش هرچه غیرمستقیم‌تر، تاثیرگذارتر است. اگر آموزش با زبان هنر آمیخته باشد، مخاطبان هم از این طریق آموزش را دریافت می‌کنند. همه این موارد امتیازاتی است که انیمیشن «جبیر» دارد.»
دغدغه‌های محیط زیستی به سینمای تجاری راه پیدا نمی‌کند
در ادامه رهگذر با اشاره به اینکه ساخت «جبیر» حاصل دغدغه‌های شخصی خودش و خانواده‌اش است، پرسید: «ما سعی کردیم فرهنگ حفظ محیط زیست را از خودمان شروع کنیم. به نظر می‌آید که اهالی سینما همواره این دغدغه را دارند و به مسائل محیط زیستی متفاوت واکنش نشان می‌دهند. ولی فیلم‌های داستانی کمی در رابطه با محیط زیست ساخته می‌شود. خبر دارم در دو سالی که شما دبیر جشنواره فیلم سبز بودید، با کمبود فیلم داستانی در این زمینه مواجه بودید. فکر می‌کنید علت این اتفاق چیست؟»
توحیدی در پاسخ به این سؤال بیان کرد: «بله، این دغدغه وجود دارد ولی در سینمای داستانی موانع زیادی وجود دارد. البته باید اشاره کنم که در سینمای مستند ما، توجه بسیار عمیقی به مسائل محیط زیستی وجود دارد و فیلم‌های بسیاری در این زمینه ساخته می‌شوند. اما مشکلی که در آن بخش وجود دارد، نمایش فیلم‌های مستند است. در همه‌جای دنیا محل نمایش فیلم مستند، تلویزیون است. اگر این بازار وجود داشته باشد، قطعاً فیلم‌های بیشتری در این زمینه ساخته می‌شود.» او ادامه داد: «در خصوص انیمیشن هم من شهادت می‌دهم که انیمیشن‌سازان ما توجه دقیقی به مسائل محیط زیستی دارند. ولی در سینمای داستانی ما کمتر این دغدغه را می‌بینیم و علت اصلی آن سرمایه است. خصلت مهم سرمایه، محافظه‌کاری است. سرمایه جایی نمی‌رود که بازگشتی نداشته باشد. کسانی که دغدغه محیط زیستی دارند به گمان من در حوزه سینمای تجاری کار نمی‌کنند.»
توحیدی: فیلم‌های محیط زیستی گیشه خوبی ندارند
توحیدی بابیان اینکه معمولاً فیلم‌های محیط زیستی توفیق زیادی در پخش ندارند گفت: «فیلم‌های داستانی در رابطه با محیط زیست کم ساخته نشده است. مثلاً فیلم آخر آقای بهنام بهزادی که در همین رابطه بود، در گیشه توفیق چندانی نداشت. بنابراین چنین اتفاقی نمی‌افتد، مگر اینکه خود تهیه‌کنندگان هم دغدغه محیط‌زیستی داشته باشند. این امر هم امر وجدانی است و هم در حوزه مسئولیت اجتماعی تعریف می‌شود. اگر این امر وجدانی به مسئولیت اجتماعی تبدیل شود، محال است که هنرمند صاحب مسئولیت اجتماعی از این امر شانه خالی کند.» او ادامه داد: «هنرمندی مثل آقای مهرجویی که به نظر من یکی از بزرگ‌ترین کارگردانان سینمای ایران است همواره این دغدغه را داشته است و فیلم «نارنجی‌پوش» او هم در همین راستاست ولی توفیق این فیلم هم به نسبت فیلم‌های دیگر او کمتر بود.»
10 سال فرصت برای نجات زمین
نویسنده فیلمنامه «امکان مینا» یکی از دلایل عدم استقبال تماشاگران از فیلم‌های داستانی محیط زیستی را تصور سفارشی بودن آن‌ها عنوان کرد و گفت: «این تصور سفارشی بودن باعث می‌شود که هنرمندان کمتر به این سمت بروند. اما کسانی که همواره دغدغه محیط زیستی داشته‌اند، در کارهایشان به این موضوع پرداخته‌اند. نمونه‌اش خانم برومند و خانم بنی‌اعتماد که در کارهایشان همیشه چنین دغدغه‌هایی را می‌بینیم. فکر می‌کنم دغدغه‌های محیط زیستی در فیلم‌های زنان سینمای ایران به دلیل نزدیک بودن حس مادرانگی به زمین به‌عنوان مادر بیشتر مشهود است.» او افزود: «اما مساله این است که این مساله به قدری جدی است که اگر امروز از زمین محافظت نکنیم، دیگر فرصتی نخواهیم داشت. ما در دوره انقراض ششم قرار داریم و دانشمندان می‌گویند برای نجات زمین تنها 10 سال فرصت داریم. کنفرانس تغییرات اقلیمی که در پاریس برگزار شد و ایران یکی از امضاکنندگان آن بود در راستای همین دغدغه برگزار شد. همان کنفرانسی که آقای ترامپ، آمریکا را از آن خارج کرد و حالا دوباره در دوره آقای بایدن به آن بازگشته‌اند. این موضوع بسیار مهم و ضروری است و به‌زعم من سینما می‌تواند درباره آن حرف بزند.»
رهگذر: پرداختن به مفاهیم محیط زیستی، سینمای ما را بین‌المللی می‌کند
رهگذر در پاسخ به صحبت‌های توحیدی گفت: «فکر نمی‌کنید اگر ما بخواهیم سینمای بین‌المللی‌تری داشته باشیم، بهتر است که به سراغ مفاهیم محیط زیستی برویم؟! چون این مفاهیم، مفاهیمی است که همه جای دنیا آن را می‌فهمند. نمی‌دانم انیمیشن «شاهزاده مونونوکه» میازاکی را دیده‌اید یا دیزنی هم کارهایی در این زمینه مثل «برادرم خرس» یا «شیر شاه» ساخته است که همه با آن ارتباط برقرار می‌کنند. این فیلم‌ها نمی‌تواند مقدمه‌ای برای یک گفت‌وگوی جهانی باشد؟»
توحیدی: سلطه سرمایه بر سینمای ما بیشتر شده است
توحیدی در ادامه این بحث بیان کرد: «سینما در دو دهه اخیر راهی را پیموده است که خطاهای بسیاری در آن است. ماقبل از آن فیلم‌هایی داشتیم که وجه انسانی به مساله طبیعت توجه بیشتری می‌کرد ولی در دو دهه اخیر سلطه سرمایه بر سینمای ما به‌قدری قوی شده است که متأسفانه این گفت‌وگوی سالم نمی‌تواند جریان داشته باشد. خود ما به‌عنوان کسانی که خالقان این آثار هستیم، باید این دغدغه را داشته باشیم تا آن را وارد فیلم‌هایمان کنیم.» او با اشاره به مشکلات محیط زیستی ایران در حال حاضر توضیح داد: «متاسفانه در ایران هنوز مساله محیط زیست، مساله ما نیست. درحالی‌که ما بالاترین رقم فرسایش خاک در دنیا را داریم. سفره‌های آب‌های زیرزمینی نابوده شده است. بحث دفع زباله را داریم و مشکل آب، جدی‌ترین مشکل ماست. انهدام جنگل‌ها و از بین بردن تنوع زیستی و خلاصه از هر نوع مخاطرات محیط زیستی که بخواهید نام ببرید، در ایران داریم. از طرف دیگر سازمان حفاظت از محیط زیست، یکی از فقیرترین سازمان‌های کشور است.»
جشنواره زمین به زودی برگزار می‌شود
دبیر دوره پنجم و ششم جشنواره فیلم سبز با اشاره به مشکلات اقتصادی اخیر ایران گفت: «راستش من کمی ناامید هستم. چون طبقه متوسط که باید قاعدتاً طبقه آگاه‌تر و دغدغه‌مندتر باشد، این روزها درگیر مسائل اقتصادی است. چون طبقه مرفه که انگیزه‌ای برای این مسائل ندارد و طبقه فرودست هم همیشه درگیر معیشت بوده است. تنها طبقه‌ای که دستش به دهنش می‌رسد و چنین دغدغه‌هایی را هم دارد، طبقه متوسط است که متاسفانه این طبقه هم اکنون درگیر مسائل اقتصادی است. وقتی مردم دغدغه مایحتاج اولیه زندگی‌شان را دارند، حفاظت از محیط زیست آخرین چیزی است که به آن فکر می‌کنند.» او ادامه داد: «امیدوارم فیلم‌هایی مانند فیلم شما بیشتر دیده شوند. باید پویشی راه بیفتد که این فیلم‌ها بیشتر دیده شوند. ما به سهم خودمان در جشنواره فیلم سبز این کار را انجام دادیم و به زودی جشنواره دیگری به‌عنوان «جشنواره زمین» راه می‌اندازیم که قرار است در آنجا فیلم‌ها را به شکل آنلاین نمایش بدهیم. البته فراموش نکنیم، نمایش این فیلم‌ها تلنگر اولیه است ولی به خودی، خود کافی نیست و همه باید کمک کنند تا بتوانیم از محیط زیست محافظت کنیم.»
برای مشاهده دیگر اخبار سینما اینجا کلیک کنید
برای مشاهده دیگر اخبار تئاتر اینجا کلیک کنید
