پایگاه خبری تئاتر: فیلم «سرزمین آواره‌ها» یا «سرزمین خانه به دوش‌ها» برنده اسكار 2021 اقتباسی از رمان «سرزمین خانه به دوش‌ها: زنده ماندن در امریكای قرن 21» اثر «جسیكا برودر» است. داستان فیلم درباره زنی 60 ساله اهل نواداست كه همسر و كارش را از دست داده و زندگی در ون سفیدی را انتخاب می‌كند. او با كارهای موقتی در ایالت‌های مختلف امریكا سعی می‌كند اموراتش را بگذراند. مدتی در آمازون كار می‌كند، مدتی هم نظافتچی توالت‌ها می‌شود و زمان كوتاهی هم در رستوران كار می‌كند.
از نقاط برجسته فیلم، بازی خوب «فرانسیس مك دورمند» است كه در نقش زنی سرد و سخت و مبارز به نام «فرن» ظاهر می‌شود. این سردی با فضای تاریك و روشن فیلم جذابیتی ایجاد می‌كند كه تا پایان هم حفظ می‌شود. همزیستی و تجربه‌گرایی با طبیعت در فیلم با تنهایی افراد سالخورده خوب به هم پیوند می‌خورند.
این برخورد بصری و نیمه‌تاریك فیلم برای مخاطب جدی سینما یادآور فیلم‌های «ترنس مالیك» است. به عقیده نگارنده؛ فیلم در ایدئولوژی الكن باقی می‌ماند. اگر مولف خواسته باشد رنج و تنهایی بشر را به تصویر بكشد، ناموفق است. هیچ زیر لایه‌ای برای این رنج ساخته نمی‌شود. با توجه به استدلال‌های فیلم، زندگی در ون یك انتخاب برای فرن است. زمانی‌كه برای دریافت پول به خانه خواهرش می‌رود و خواهر در نهایت از او می‌خواهدكنار آنها بماند و زندگی كند، فرن می‌گوید «من نمی‌توانم روی این تخت بخوابم.» منظور فرن اینگونه بازنمایی می‌شود كه او در طول زندگی‌اش عادت به راحتی ندارد.
او در سرمای هوا و خطرات جاده‌ای در ماشینش است. فرن اهل جنگیدن و مبارزه است. اما به درستی نمی‌دانیم دلیل این انتخاب چه بوده است! یا زمانی‌كه دعوت یكی از مردان عشایر مانند خودش را می‌پذیرد و برای جشن با خانواده او دیدار می‌كند. برای دومین مرتبه شاهدیم از او می‌خواهند كه آنجا ساكن باشد و باز هم این فرن است كه نمی‌‌پذیرد. او در زمان زنده بودن شوهرش هم گویا در جایی دورافتاده و به دور از هیاهو زندگی كرده است.
اما مرگ همسرش و بیكاری از كارخانه سبب این انتخاب است یا خیر را بیننده درك نمی‌كند. در هر حال بیكاری را هم نمی‌توان دلیل این انتخاب برای شخصیت دانست. بازنشسته‌ها با دریافت حقوق بیكاری به خصوص در جهان پیشرفته از قوانین دارای اهمیت در این كشورها هستند. بنابراین هیچ‌گونه پیش‌زمینه‌ای برای بیننده به وجود نمی‌آید. فرن در این نوع جدید زندگی با كسانی آشنا می‌شود كه اغلب افرادی سالخورده و تنها هستند.
یك نفر از اینكه هنوز فرن حلقه دستش است، تعجب می‌كند و دیگری با سرطان ریه دست و پنجه نرم كرده و در حال غلبه بر بیماری است. همه این افراد می‌كوشند به فرن آموزش لازم برای زندگی در ون را بدهند تا از آسیب‌های جاده و خطرات اینگونه زندگی در امان باشد. شاید بتوان گفت فیلم با انتخاب جاده‌ای و جمع كردن یك زندگی در ون كوچك به مسافر بودن انسان در زمین اشاره دارد. اما برای این موضوع هم هیچ پرداخت مناسبی در فیلم وجود ندارد. بار احساسی و بصری فیلم و البته قدرتمندی «مك دورمند» در ایفای نقشش مخاطب را تا پایان منتظر نگه می‌دارد تا بلكه دریافت بیشتری از شخصیت فرن یا نحوه زندگی‌اش به دست آورد. اما این انتظار سرانجامی ندارد.
فیلم «سرزمین خانه به دوشان یا سرزمین آواره‌ها» از نظر محتوایی و ساختن جهانی كه تفكربرانگیز باشد ناتوان است اما جایزه اسكار را این فیلم متوسط برنده می‌شود! «سرزمین آواره‌ها» در مقام مقایسه با فیلم «منك» یا فیلم «دادگاه شیكاگو هفت» جز روایتی تخت و بیانی ناتمام از یك شیوه زندگی مولفه دیگری را به تصویر نمی‌كشد. حتی در بیان سختی‌های این نوع زندگی و نگاه جامعه امریكا هم، ارایه‌ای وجود ندارد. تنها بازی «دورمند» همراه با جذابیت تصویرهای نیمه‌تاریك سرپوشی بر ضعف فیلمنامه شده‌اند اما نمی‌توان از درجه متوسط فیلم چشم‌پوشی كرد.
فیلم «دادگاه شیكاگو 7» درباره یك گروه 7نفره از فعالان اجتماعی در مخالفت با جنگ ویتنام است كه از دیگر نامزدهای اسكار بود. فیلمی منسجم و به‌هم پیوسته كه توانسته حقیقتی از بخش تاریخی امریكا را نشان دهد. اتفاقات و جنجال معترضان، خشونت‌های به وجود آمده و برگزاری دادگاهی كه به شدت زیر سوال می‌رود از نكات برجسته فیلم هستند.
از دیگر نامزدهای اسكار اما فیلم «منك» بود. فیلمی كه با رجوع به پس‌زمینه‌های تاریخی توانسته وقایع پشت پرده هالیوود را به خوبی نشان دهد. نشانی از ستایش در فیلم نیست بلكه واقعیت‌های هالیوود دهه 30 فاش می‌شود و مخاطب را هشیارتر می‌كند. در همین مسیر به قدرت و ثروتی اشاره دارد كه امروزه در خدمت صنعت درآمده است.
فیلم «منك» برای مخاطب جدی و خاص حرف‌های بسیاری دارد. فیلمی كه نشان می‌دهد، اعتبار را كسی دریافت كرده كه خود را وارد بازی پیچیده سیاسی و حزبی كرده باشد. حقیقت تلخ فیلمنامه‌نویس هالیوود در فیلم «منك» با بازی «گری اولد من» از ابتدا تا انتها موقعیت «منك» را بازنمایی می‌كند. اما دو فیلم «منك» و «دادگاه شیكاگو 7» با محتوای غنی‌تر از آواره‌ها از دریافت جایزه باز می‌مانند. در نهایت به نظر می‌رسد: برجسته كردن فیلم متوسط «سرزمین آواره‌ها» با جایزه اسكار بهانه خوبی برای تفكر بیشتر و نگاه عمیق‌تر به فیلم «منك» را فراهم كرده است!
تصاویر- عکس های فیلم «سرزمین آواره ها» به کارگردانی کلویی ژائو
برای مشاهده دیگر اخبار سینما اینجا کلیک کنید
برای مشاهده دیگر اخبار تئاتر اینجا کلیک کنید
منبع: روزنامه اعتماد
نویسنده: ساره بهروزی
