پایگاه خبری تئاتر: محمدحسن طالبیان ـ معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ در نشست خبری که همزمان با روز جهانی موزه و آغاز هفته میراث فرهنگی در کاخ گلستان برگزار شد، درباره حفاظت از جنگل هیرکانی به عنوان یک اثر ثبت‌شده با توجه به قاچاق گسترده چوب از آن و تعرض‌های دیگر، توضیح داد: ما روی این موضوع حساسیت داریم و با توجه به استقرار پایگاه در آن، گزارش‌های مربوطه را مستقیم دریافت می‌کنیم، اما متولی هیرکانی مشخص است و آن‌ها باید از قاچاق و دیگر تعرض‌ها جلوگیری و از این اثر جهانی محافظت کنند. درنظر داشته باشیم که از دو میلیون هکتار وسعت جنگل هیرکانی ۳۰۰هزار هکتار آن ثبت جهانی شده است.
او درباره ارائه پنج پرونده ایران به آیسسکو به عنوان اثر ثبتی در جهان اسلام، گفت: گنبد علوی همدان، منظر فرهنگی ماسوله، مجموعه بسطام و خرقان، تربت جام و منظر فرهنگی الموت، پرونده‌هایی است که ایران برای ثبت در فهرست آثار جهان اسلام فرستاده است.
طالبیان اضافه کرد که پرونده کریدور راه‌آهن ایران و هورامان تیرماه امسال برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو بررسی می‌شود و از آن‌جا که این اجلاس مجازی است و ایران هم لابی سیاسی ندارد باید کارشناسی از این دو پرونده مهم و بزرگ دفاع کند. پرونده ۵۴ کاروانسرای تاریخی ایران نیز برای بررسی در سال آینده ارائه شده است.
او در ادامه گفت: ایران سال گذشته چهار پرونده به یونسکو ارائه کرده بود که ایرادهای خیلی ابتدایی به آن‌ها وارد کردند؛ مثلا درباره عود ایراد این بود که چرا رضایت‌نامه‌های ما کمتر از سوریه است.
معاون میراث فرهنگی درباره جا ماندن ایران از پرونده‌های مشترک به ویژه در بخش میراث ناملموس توضیح داد: هر کشور تنها یک سهم برای پرونده ملی دارد که هر دو سال یک بار پذیرفته می‌شود، تا پیش از کرونا سهمیه پرونده‌های مشترک با کشورهای دیگر بدون محدودیت بود، اما حالا آن هم به یک سهم در سال تقلیل پیدا کرده است. بنابراین ما برای رباب با ازبکستان، عود با سوریه و یلدا با افغانستان پرونده مشترک ارائه کردیم. پرونده خوش‌نویسی را هم آماده کرده‌ایم، حتی به اقدام ترکیه برای پرونده خوش‌نویسی جهان اسلام هم اعتراض کردیم و خواستیم که عنوان آن را به خوش‌نویسی استانبولی تغییر دهد.
ما نگفتیم دور تئاترشهر حصار بکشید
او سپس درباره اختلافات مربوط به تئاترشهر، گفت: حریم و عرصه تئاتر شهر به‌زودی تعیین می‌شود. ما فقط می‌توانیم روی این موضوع نظر بدهیم. مدیریت دیگر امور در اختیار متولیان تئاترشهر است. «حریم» از نظر میراث فرهنگی به معنای دیوار کشیدن در اطراف مجموعه تئاترشهر نبوده و نیست. بحث ما این است که حدود حریم آن‌جا کجاست و چگونه تعیین شود. به هر حال، ماجرا در شورای راهبردی مطرح و نظراتی هم در همین زمینه ارائه شده که در حال نهایی شدن است.
طالبیان افزود: برخی گفتند که قصد میراث فرهنگی کشیدن حصار بوده است، ولی ما چنین حرفی نزده‌ایم. این برداشت که هنرمندان و مردم از هم جدا هستند، اصلا درست نیست؛ هنرمندان و مردم با هم یکی هستند. ما هم می‌خواهیم اتفاقات خوبی بیفتد. عرصه و حریم هم به زودی اعلام می‌شود. ما فقط به جهت فنی در حوزه تعیین حریم و عرصه همکاری می‌کنیم. این‌که آن مجموعه و محدوده توسط وزارت ارشاد و شهرداری چگونه مدیریت شود به خودشان مربوط است.
او درباره واگذاری نفایس تاریخی به سرمایه‌گذار خصوصی و موضوع دیوانخانه و حمام شیخ بهایی، اظهار کرد: آثار نفیس واگذار نمی‌شود. موضوع دیوانخانه را هم بلافاصله پیگیری کردیم و به صندوق حفظ و احیا نامه زدیم که در حال پیگیری است.
معاون میراث فرهنگی در پاسخ به این سوال که با مصوبه امحای لنج‌های سنتی خطر خروج پرونده ثبت دانش ساخت لنج‌های سنتی ایران از فهرست آثار جهانی وجود دارد، اظهار کرد: خیلی تلاش کردیم دیگران را متوجه کنیم. مساله اصلی این بود که در مصوبه از عبارت کلی لنج سنتی استفاده شده درحالی که منظور لنج فرسوده و غیرایمن است. نامه‌ای از سوی وزیر میراث فرهنگی و گردشگری فرستاده شده که قرار است جلسه مشترکی بگذاریم و اصلاح کنند.
او درباره فعالیت هیأت‌های باستان‌شناسی به ویژه گروه‌های خارجی با شیوع ویروس کرونا، گفت: بی‌شک، شیوع ویروس کرونا بر باستان‌شناسی تاثیرگذار بوده و تعداد آن را کمتر کرده، اما فعالیت‌هایی درحال انجام است. مساله این است که گاهی به هیأت‌ها باید پول پرداخت کنیم، وگرنه اقبال وجود دارد. با این وجود، فعالیت‌های مشترک باستان‌شناسان ایرانی در همین مدت با عمان، ارمنستان، کردستان عراق و ترکمنستان انجام شده است. مساله پول توافقی بین کشورها است. مثلا الان افغانستان احتیاج به کاوش دارد، ولی دست ما خالی است. ازبکستان هم اقبال نشان داده است.
واگذاری ساختمان وزارت خارجه یا کاخ شهربانی به موزه ملی
طالبیان از رایزنی‌ها درباره واگذاری ساختمان وزارت خارجه یا کاخ شهربانی به موزه ملی خبر داد و جبرئیل نوکنده، مدیرکل موزه ملی ایران هم درباره آن توضیح داد: طرح موزه ملی از سال ۱۳۸۲ مصوبه هیأت وزیران را دارد، هفته پیش با همراهی مدیرکل موزه‌ها و سایر دستگاه‌های دخیل در طرح توسعه موزه ملی ایران، در دفتر آقای جهانگیری ـ معاون اول رییس‌جمهورـ جلسه‌ای داشتیم که قرار شد ساختمان وزارت خارجه یا کاخ شهربانی در میدان مشق تهران را به موزه ملی اختصاص دهند تا فضای آن به آثار تاریخی امپراطوری هخامنشی تا ساسانی اختصاص یابد. بخشی از فضای ساختمان قدیم کتابخانه ملی را که کنار موزه است هم اختصاص دهند تا اسناد تاریخی و باستان‌شناسی را به نمایش بگذاریم. به سرانجام رسیدن این واگذاری‌ها حتما به مصوبه هیأت دولت نیاز دارد.
نوکنده همچنین گفت: امیدوارم در سال ۱۴۰۰ در مکان مناسبی از تهران ۲۵ هکتار زمین به موزه مدرن ایران اختصاص دهند. همان‌طور که قطر و فرانسه اقدام کردند، چون در تمام این سال‌ها کاوش‌هایی انجام شده که به فضای مناسبی برای نمایش نیاز دارد. آندره گدار هم در سال ۱۳۱۲ در نامه‌ای به اصغر حکمت تاکید کرده بود که چنین موزه‌ای نیاز ۱۰ ساله کشور را تأمین می‌کند. موزه ملی ایران به نوعی موزه باستان‌شناسی است و ما به موزه مدرن نیاز داریم.
۴۰۰ میلیارد تومان خسارت کرونا به موزه‌های ایران
محمدرضا کارگر ـ مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی ـ در ادامه این نشست خبری، میزان زیان مالی واردشده به موزه‌ها در دوران کرونا را در صورت ادامه تعطیلی‌ها تا پایان سال، حدود ۴۰۰ میلیارد تومان برآورد کرد و افزود: تا پیش از شیوع ویروس کرونا درآمد موزه‌ها ۱۰۰ میلیارد تومان بود. پیش‌بینی می‌شد در سال ۹۹ این درآمد به ۲۰۰ میلیارد تومان برسد که با تعطیلی موزه‌ها چنین درآمدی محقق نشد. برای جبران این خسارت تا موزه‌ها باز نشوند کاری نمی‌توان انجام داد.
او درباره حمایت از موزه‌های خصوصی با توجه به خسارت واردشده اظهار کرد: در دو مرحله کمک بلاعوض برای موزه‌های خصوصی درنظر گرفته شده بود که مستقیم برای آن‌ها واریز شد. البته همه ۱۷۱ موزه این تسهیلات را نگرفتند، برخی هیأت امنای قوی دارند و آسیب کمتری دیده‌اند. وامی با چهار درصد سود هم درنظر گرفته شده بود که استقبالی نشد.
کارگر در پاسخ به سوال ایسنا درباره پرداخت نشدن وام بلاعوض به بسیاری از موزه‌ها، نخست با این موضوع مخالفت کرد و بعد هم گفت: موزه‌های خصوصی باید تفاهم‌نامه‌ای را با استان امضا کنند که در قبال این تسهیلات، اقداماتی را انجام دهند. برخی از موزه‌داران آن را امضا نکرده بودند و تاجایی که اطلاع دارم این مشکل حل شده است.
افزایش مرگ حفاران غیرمجاز در سال گذشته
در ادامه این نشست، سیدهادی احمدی روئینی ـ مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی ـ گفت: تخریب عمدی آثار تاریخی کاهش یافته، چون هزینه تخریب بیشتر شده است. دیگر به سادگی در هر جایی نمی‌بینیم که اثری تخریب شده باشد. البته حفاری‌های غیرمجاز افزایش داشته و مرگ حفاران غیرمجاز هم در سال گذشته بیشتر شده است. ۹۹ درصد افرادی که حفاری غیرمجازی انجام می‌دهند، چیزی عایدشان نمی‌شود. بعضا جان و مال خود را هم از دست می‌دهند.
او گفت: بزرگ‌ترین مشکل اعتبارات و نیروی انسانی است، چرا که بعد از بازنشستگی و مرگ، نمی‌توان نیرویی جایگزین کرد. از طرفی، سیستم اداری قفل است و جذب نیرو نمی‌توانیم داشته باشیم.
او ادامه داد: در یک سال گذشته برای کسب درآمد پایدار، فعالیت‌هایی شروع شده از جمله لایحه‌ای به دولت ارائه شده برای احیای قانون منسوخ‌شده عوارض سیمان که امیدواریم با حمایت رسانه‌ها محقق شود.
احمدی بیان کرد: نمی‌دانم چرا هر اتفاقی در میراث فرهنگی قرار است رخ دهد، خیلی‌ها با آن مخالفت می‌کنند. باید از کاندیداهای شورای شهر و حتی ریاست جمهوی بخواهیم مواضع خود را در برابر میراث فرهنگی روشن کنند. ما در ارتباط با بافت‌های تاریخی با شورای شهر مشکلات زیادی داریم که به دلیل نفوذ شورا نمی‌توانیم آن را حل کنیم. در حوزه ریاست جمهوری نیز همه کاندیداها باید مواضع شفافی درباره میراث فرهنگی داشته باشند.
بهرام رضایی - معاون اداره‌کل امور پایگاه‌های جهانی ـ نیز گزارشی آماری از وضعیت پایگاه‌های ملی و جهانی ارائه کرد و گفت: ۲۱ اثر از جمله کاخ‌های سعدآباد و گلستان و همچنین حافظه و سعدیه هم‌اکنون به صورت هیات امنایی اداره می‌شوند که برگشت اعتبارات آن‌ها اتفاق خوبی بود که رخ داد.
مصطفی پورعلی ـ مدیرکل دفتر ثبت و حریم آثار میراث معنوی و طبیعی ـ هم درباره هم‌اندیشی با دیوان عدالت اداری گفت: انتظار ما این است که جلسات مرتبط با حوزه میراث‌فرهنگی در دادگاه‌ها به صورت علنی برگزار شود و با توجه به این‌که ثبت و یا خروج از ثبت یک اثر، جنبه حقوقی دارد، جلسات دادگاه در این زمینه باید علنی و با حضور خبرنگاران برگزار شود.
