پایگاه خبری تئاتر: اردیبهشت سال1399 بود که سریال «زیرخاکی» ساخته جلیل سامان و با بازی پژمان جمشیدی، ژاله صامتی، هادی حجازی‌فر و گوهر خیراندیش به‌عنوان سریال مناسبتی‌ماه رمضان به روی آنتن شبکه یک سیما رفت و مورد استقبال بینندگان تلویزیون قرار گرفت و طبق آمار رسمی سازمان صداوسیما، پربیننده‌ترین سریال رمضانی شد. در میان سریال‌های عموما بی‌مخاطب تلویزیون، موفقیت زیرخاکی برای مدیران سیما اهمیت زیادی داشت و تقریبا بلافاصله پس از پایان پخش آن خبرهایی درباره ساخت فصل دوم این سریال در رسانه‌ها منتشر شد. اما بزرگ‌ترین مشکل بر سر راه ساخت فصل دوم این سریال کرونا بود که اجازه نمی‌داد گروه تولید زیرخاکی بتوانند کار را در زمان مقرر آغاز کنند. ولی بعدتر مشکل بزرگ‌تری به‌وجود آمد؛ سریال در بازپخش دچار سانسور شد و جلیل سامان در اعتراض به این موضوع از ساخت فصل دوم انصراف داد. اما بالاخره با پیگیری رضا نصیری‌نیا، تهیه‌کننده سریال، سامان به‌کار بازگشت و فصل دوم ساخته شد و از روز جمعه ۷ خرداد قسمت اول فصل دوم مجموعه تلویزیونی زیرخاکی به روی آنتن شبکه یک سیما می‌رود. در این گزارش همه حواشی این سریال را مرور کرده‌ایم
بیشتر بخوانید
تیزر جدید فصل دوم «زیرخاکی»/ آغاز پخش از روز جمعه
جلیل سامان از ادامه «زیرخاکی» انصراف داد/ اعتراض به سانسور فصل یک
نگاهی به بازی‌های ژاله صامتی و پژمان جمشیدی در «زیرخاکی»
مهمانی مسئله‌ساز
حاشیه پیش از شروع پخش فصل اول زیر خاکی به سراغ آن آمد. عکس‌ها و ویدئوهایی از گوهر خیراندیش، بازیگر نقش «توران خانم»، پیش از آغاز فصل اول سریال، در مهمانی عروسی دخترش در آمریکا منتشر شد که به شایعه جلوگیری از پخش سریال دامن زد. در آن مقطع، جلیل سامان به این موضوع واکنش نشان داد و گفت:«من فکر می‌کنم این اخلاق غیرحرفه‌ای است. من فقط از منظر اخلاق حرفه‌ای نگاه می‌کنم. اخلاق حرفه‌ای ایجاب می‌کند وقتی آدم به کاری متعهد است و با یک‌سری افرادی چند ماهی زندگی کرده و نان و نمک همدیگر را خوردند، باید مراقب رفتارش باشد و کاری نکند که برای آن اثر و همکارانش اتفاق بدی بیفتد. واقعیت این است که من خیلی دلخور هستم. اگر به واسطه حاشیه خانم خیراندیش قرار باشد کار به حاشیه برود و ممیزی بیشتری اعمال گردد، من ایشان را مقصر می‌دانم. امیدوارم ایشان یک جوری خودش را تبرئه کند و از آن ماجرا فاصله بگیرد. فکر می‌کنم ایشان از نظر حرفه‌ای بد کردند و ما را در شرایطی قرار دادند که صحبت این شود که آیا سریال ما پخش می‌شود یا نمی‌شود.» بعد هم بهرنگ ملک‌محمدی، مدیر گروه فیلم و سریال مرکز سیمافیلم، درباره این موضوع گفت: «متأسفیم که با رفتار خارج از قاعده و عرف یک بازیگر، سریال زیرخاکی دچار حاشیه شد. گروه سازنده زحمت زیادی برای ساخت این مجموعه متحمل شدند که نباید با رفتار غیرحرفه‌ای و غیرمعمول یک بازیگر آن را نادیده گرفت.» در نهایت، این موضوع نتوانست جلوی پخش سریال را بگیرد و زیر خاکی به روی آنتن رفت. گوهر خیراندیش در فصل دوم این سریال حضور ندارد و حالا چه از نظر دراماتیک و چه از نظر مقررات سازمان صداوسیما، کار او با این سریال و حتی شاید تمام سریال‌های تلویزیون تمام‌شده است.
اتحاد کرونا و ممیزی
بعد از پخش فصل اول، قرار بر این بود که تولید فصل دوم این سریال به سرعت آغاز شود، خصوصا که این سریال توانسته بود در میان کسانی که پای برنامه‌های سیما می‌نشینند جایی برای خودش باز کند. اما کرونا کار را به تعویق انداخت و بازیگران اصلی سریال به پروژه‌های دیگر پیوستند. رضا نصیری‌نیا، تهیه‌کننده سریال، در این‌باره گفته بود:«مهم‌ترین مسئله برای تصویربرداری سریال بازیگران هستند که هم‌اکنون با پروژه‌های سینمایی قرارداد بسته‌اند. بازیگرانی چون پژمان جمشیدی و ژاله صامتی اخیراً با یک پروژه سینمایی قرارداد بسته‌اند و حتی هادی حجازی‌فر و نادر فلاح هم قرارداد سینمایی دارند و الان شرایط به‌گونه‌ای است که پروژه‌های سینمایی هم مشخص نیست چه زمانی آغاز خواهند شد.» تقریبا تا آذر‌ماه خبر مهمی از پروژه زیرخاکی نبود تا اینکه قسمت دوم فصل اول این سریال در بازپخش سانسور شد. سامان در واکنش به این مسئله در صفحه خود نوشت: «با پوزش از مخاطبین دوست‌داشتنی سریال زیرخاکی، به‌علت سانسور بی‌دلیل آن در بازپخش و سیاست‌های دوگانه و متناقض تلویزیون از ادامه ساخت آن انصراف می‌دهم.» نصیری‌نیا سعی کرد هم نارضایتی خود را از سانسور بازپخش سریال نشان دهد و هم نگذارد فرصت ساخت فصل دوم از کف برود. برای همین در یادداشتی که در این‌باره منتشر کرد، مشکل را به «اعمال نظر شخصی یکی از همکاران شبکه» نسبت داد: «این سؤال در ذهنمان بود که چه اتفاقی افتاده که سریالی که چند‌ماه پیش از شبکه یک پخش شده برای پخش مجدد دچار ممیزی شده است؟! از این‌رو با جدیت پیگیر موضوع و متوجه شدم این حذفیات مورد تأیید مدیر محترم شبکه نیز نبوده و حاصل اعمال نظر شخصی یکی از همکاران شبکه بوده که در جریان پخش ابتدایی سریال نیز نبوده است.» او در ادامه یادداشتش تأکید کرده بود: «البته همواره مدیران محترم سیما ما را از پشتیبانی و حمایت دلگرم‌کننده خود برخوردار کرده‌اند و امروز نیز طبق نظر این بزرگواران قرار بر این شد که در ادامه زیرخاکی بدون هیچ ممیزی پخش شود. فعلاً در حال مذاکره با جلیل سامان هستم تا در تصمیم خود تجدید نظر کرده و با جدیت همیشگی به‌کار خود ادامه دهد... .» بالاخره پیگیری نصیری‌نیا اثرکرد و سامان به ساخت فصل دوم رضایت داد و نشان داد که هر ممیزی‌ای را می‌توان تاب آورد، فقط کمی به متقاعد شدن نیاز دارد.
شمال به جای ترکیه
قبل از قضیه ممیزی، قرار بود بخش‌هایی از فصل دوم در خارج ساخته شود که گویا کرونا اجازه چنین کاری را به گروه تولید نداده و لوکیشن‌های فصل دوم عبارت است از تهران، کرج و شمال کشور. این موضوع نشان می‌دهد که فیلمنامه سریال‌های تلویزیونی بیشتر از اینکه تابع نیاز دراماتیک باشند، متناسب با بودجه، امکانات و محدودیت‌ها نوشته می‌شوند. قبلا بهرنگ ملک‌محمدی، مدیر گروه فیلم و سریال سیمافیلم، گفته بود: «در فصل دوم سریال بخشی از داستان در ترکیه پیگیری می‌شود که به‌دلیل شیوع ویروس کرونا و بسته شدن مرزها، تصویربرداری بخش‌های مربوط به ترکیه متوقف شد.» در نخستین تیزر این سریال که منتشرشده، نمایی دال بر فیلمبرداری در خارج از کشور وجود ندارد و احتمالا فیلمنامه به‌دلیل مهیا نشدن امکان سفر به ترکیه تغییر کرده است.
بنا بر اعلام پایگاه اطلاع‌رسانی سیما، روزهای سه‌شنبه، چهارشنبه و پنجشنبه این هفته خلاصه‌ای از فصل اول سریال پخش می‌شود و از روز جمعه ۷ خرداد قسمت اول فصل دوم مجموعه تلویزیونی زیرخاکی روی آنتن شبکه یک سیما می‌رود. باید دید فصل دوم این سریال هم مورد توجه بینندگان وفادار سیما قرار می‌گیرد.
آنها که هستند، آنها که نیستند
شخصیت‌های سریال‌های تلویزیونی هم همانند فیلمنامه سریال‌ها بیشتر بر در دسترس بودن یا نبودن یک بازیگر اتکا دارند تا آنچه مورد نیاز فیلمنامه است؛ در فصل دوم، هادی حجازی‌فر حضور ندارد چراکه در سریال شهید باکری هم به‌عنوان بازیگر و هم به‌عنوان نویسنده و کارگردان مشغول به‌کار بوده است. با این حال گروه تولید امیدوار است از حضور او در فصل‌های احتمالی آتی بهره ببرد. رضا نصیری‌نیا، تهیه‌کننده سریال، گفته «مقرر شد فعلاً در فصل دوم جای این شخصیت خالی باشد تا ببینیم بعد از این پروژه چگونه پیش خواهد رفت.» یعنی باز هم نیاز دراماتیک قربانی امکانات و محدودیت‌های پروژه است. در کل باید گفت حاشیه‌ها نه به ضرر که به سود زیرخاکی بوده و سریالی را که می‌توانست مثل خیلی سریال‌های دیگر بی‌سروصدا بیاید و برود، حالا به لطف حواشی‌اش طرفداران زیادی دارد.
منبع: همشهری
نویسنده: یاور یگانه
