چارسو پرس: حدود ۸۰۰ سینماگرِ زن اوایل سال جاری با امضای «بیانیهی زنان دستاندرکار سینما در اعتراض به خشونت علیه زنان در این عرصه» خواستار تشکیل کمیتهای برای رسیدگی به شکایات زنان درباره خشونتهای جنسی در سینما شدند.
برای تشکیل این کمیته، در بین زنان امضاکنندهی بیانیهی اعتراض به خشونت جنسی و جنسیتی در سینما و تئاتر، با حضور ۱۳ کاندیدا رأیگیری شد و در پایان اسامی ۵ نفر به عنوان هیاتی که تشکیل یک کمیته مستقل را جهت بررسی سوءرفتارهای جنسی پیگیری کنند، اعلام شد اما این پایان ماجرا نبود. با آغاز فعالیت این کمیته، حاشیهها نیز شدت گرفت؛ شاید مهمترین حاشیه به وجود تناقضات رفتاری در عملکرد یکی از اعضای کمیته بازمیگشت که واکنشهایی را در بین سینماگران به همراه داشت و حتی منجر به کنارهگیری برخی زنان سینماگر از حضور در بین ۸۰۰ زن معترض شد و درنهایت برخی امضای خود را پس گرفتند.
در ادامه دو تن از سینماگرانِ متهم به تعارضات جنسی، علیه یکی از مهمترین چهرههای این جریان دست به شکایت زدند؛ به طوریکه این شکایت از سوی مقامات قضایی و همچنین فرد متشاکی تأیید شد. اتفاقات رخ داده منجر به این شد که بسیاری از سینماگران به لزوم جلوگیری از مطرح شدن نام افراد متهم تأکید کنند تا اقدامات لازم جهت راستیآزمایی صورت بگیرد اما تقریباً هیچگاه این اتفاق رخ نداد و همچنان هر از گاهی نام چند تن از سینماگران مرد به عنوان افراد متهم به تعارض جنسی مطرح میشود و در کنار آن اظهارات ضد و نقیض، حواشی بسیاری را متوجه سینمای ایران میکند.
قطعاً در صورت وجود برخی موارد مربوط به تعارضات جنسی صورت گرفته در پشت صحنه چند فیلم سینمایی، میتوان به لزوم پیگیری قضایی و جلوگیری از تکرار این اتفاقات تأکید کرد اما روند پیگیری و اقدامات پیشگیرانه یکی از مباحث حائز اهمیت است؛ چراکه هر اقدام نادرست میتواند نتیجهای عکس داشته یا منجر به تخریب چهره برخی افراد بیگناه شود.
با این تفاسیر به نظر میرسد جنبش «میتو» ی وطنی تا امروز روند سازندهای در پیش نداشته و در آینده نیز شاهد حواشی و اظهارات جنجالبرانگیز دیگری هم خواهیم بود که نشان از عدم اتفاق نظر سینماگران درباره نحوه برخورد با پدیده تعارضات اخلاقی در سینمای ایران دارد و این نگاههای ضد و نقیض تا حدی است که امروز برخی وجود چنین پدیدهی ناهنجاری در سینمای ایران را تکذیب میکنند. در آخرین اظهارنظر صورت گرفته درباره این جریان میتوان به سخنان محمدحسین فرحبخش در برنامه «سینما معیار» اشاره کرد. او در این برنامه رادیویی که بیانیه سینماگران زن و حواشی آن را بررسی میکرد، از اقدام اعتراضی زنان سینماگر با عنوان «خیانت کثیف» نام برد که به اعتقاد او حیثیت سینما را از بین برده است. فرحبخش در ادامه اظهاراتش در این برنامه خواستار صدور حکم شلاق برای ۸۰۰ زن امضاکننده بیانیه «زنان معترض به خشونت جنسی در سینما» شد.
در ادامه بازهم اظهارات بیپرده فرحبخش با واکنش روبرو شد. انجمن طراحان فیلم، بیانیهای علیه گفتههای این تهیهکننده منتشر کرد و در آن اظهارات وی را مصداق خشنونت عنوان کرد.
در بیانیه انجمن طراحان فیلم آمده است:
«اظهارات عجیب و به دور از انصاف یکی از تهیهکنندگان سینما راجع به جمع قابل توجهی از زنان شاغل در سینما و تصویرسازی نادرست و تمسخرآمیز از یک حرکت صنفی و جسارت بیشرمانه به زنان امضاکننده بیانیه « منع خشونت جنسی / جنسیتی علیه زنان در محیط کار» موسوم به «۸۰۰ زن»، این نگرانی را به وجود میآورد که برخلاف انتظار، جایگاهی که میبایست تامین کننده فضای امن حرفهای باشد خود میتواند باعث شیوع خشونت مبتنی بر موقعیت شغلی علیه زنان باشد، آنهم در مدل سینمایی که ایشان با توجه به سابقهشان نمایندهای از آن است و کمتر مورد توجه رسانه و فضای نقد است. در این مدل از سینما امکان ناامنی در اشکال مختلف تعرض و خشونت از جمله روانی، کاری و اقتصادی بمراتب بیشتر از سینمای اجتماعی/هنری میتواند باشد.
انجمن صنفی طراحان فیلم سینمای ایران ضمن محکوم کردن هرگونه گفتار و رفتار خشونتآمیز و ناعادلانه با زنان در جامعه سینما، معتقد است اینگونه اظهارات و رفتارها خود مصداق خشونت مبتنی بر جنسیت و موقعیت بوده که توانایی انجام کار ایمن و درست زنان در سینما را مختل کرده و بازدارنده مشارکت شغلیشان خواهد بود. »
این انجمن در پایان بیانیه خود نیز پیشنهاداتی با عنوان عوامل بازدارنده از چنین فضاسازیهای غیراخلاقی ارایه داده که شامل: ایجاد کارگروههای ویژه در صنوف مختلف/ توسعه آموزش و سازماندهی جلسات در سطوح مختلف برای اعضا با دعوت از اساتید حقوقدان، جامعهشناس و روانشناس/ حمایت از توسعه برنامههای اقدام موثر در مورد همه اشکال خشونت و حمایت از آییننامه پیشنهادی «جنبش ۸۰۰تن» و دعوت از نمایندگان آنها برای مذاکره و رسیدن به تفاهم و همکاری در شورای صیانت خانه سینما است.