پایگاه خبری تئاتر: "اتابک نادری" در گفتگو با خبرنگار سایت خبری تئاتر پیرامون بحث توسعه تماشاخانه سنگلج گفت: درباره طرح توسعه تماشاخانه سنگلج باید این توضیح را بدهم که من از مجموعه اسناد و مکاتبات دهه 50 در تئاتر سنگلج یک سرنخ هایی پیدا کردم و نامه های متفرقه ای درباره طرح توسعه تالار 25 شهریور یا همان تماشاخانه سنگلج خودمان جمع آوری کردم.
این نامه به وزارت فرهنگ و هنر وقت نوشته شده بود و نامه ای مبنی بر درخواست توسعه تماشاخانه سنگلج بود که در این توسعه قید شده بود که کارگاه های دکور، دوخت لباس، تاسیسات تالار و محل تمرین لحاظ شود. وقتی این ها را مثل یک پازل در کنار هم چیدم متوجه شدم در اواخر دهه 50 این نیاز در متولیان و هنرمندان تئاتر سنگلج حس شده که این سالن یک مکان تک سالنه اجرای نمایش است و نیاز به پشتیبانی دارد.
وی ادامه داد: تئاتر سنگلج با توجه به معماری دهه 40 ساخته شده و در سال 50 به این نتیجه رسیدند که نیاز به گسترش و تامین یکسری امکانات فیزیکی برای تئاتر سنگلج وجود دارد. به همین خاطر خدمت استاد "علی نصیریان" ریاست وقت اداره تئاتر رفتم و پس از آن خدمت استاد "عزت الله انتظامی" رسیدم که اعلام کردند زمینی در آن دوران در حال خریداری برای سنگلج بوده که به دلایلی متاسفانه این اتفاق میسر نشده بود.
نادری افزود: در آن سال ها تئاترشهر هم تازه تاسیس بوده و در این قیاس که تئاتر سنگلج مهجور می ماند می خواستند این اتفاق بیفتد. برای اولین بار "عزت الله انتظامی" نامه ای خطاب به "محمدباقر قالیباف" نوشتند و این طرح را از شهردار تهران خواهش کردند.
طرح این بود که آن زمین بایری که الان ساختمان اداره کل حقوقی شهرداری تهران شده است اگر به مجموعه واگذار شود با اندک تغییراتی یک سالن بلک باکس حدودا 100 نفری و چند پلاتو تمرین بعضافه یک گالری موزه تئاتر تهران را می توانیم افتتاح کنیم ضمن اینکه حیاط پشت ساختمان می تواند محل اجرای تئاتر خیابانی و یا تعزیه باشد و با توجه به موقعیت جغرافیایی این محل و حضور هیئت های مختلف مذهبی از دیرباز تا الان آن جا می تواند مرکز اجرای نمایش های آیینی و تعزیه شود.
وی تصریح کرد: بنده این طرح را در چند صفحه به عنوان کارشناس هنرهای نمایشی و ایده پرداز طراحی کردم و استاد انتظامی نامه را نوشتند، نامه در سال 89 ارسال شد و در شرایط و بررسی اداری اولیه قرار گرفت.
در اواخر سال 90 و 91 بود که جمعی از هنرمندان تئاتر که به صورت پراکنده در مطبوعات از شهردار درباره این موضوع مطالبات خود را مطرح می کردند در قالب یک طومار و نامه دسته جمعی این درخواست را از شهردار کردند. حدود 400 هنرمند حرفه ای و فعال این خواسته صنفی، هنری را از شهردار خواستند و قالیباف نیز دستور جدید را برای بررسی این موضوع صادر کرد.
سپس "داوود رشیدی" نامه ای به شهردار نوشت، که به این شرح بود: لازم است در این شلوغی پروژه های عمرانی و شلوغی های شهری شما یک عنایت ویژه به سنگلج داشته باشید درغیراین صورت امکان دارد مثل تئاتر لاله زار، تئاتر سنگلج نیز چراغش کم سو و خاموش و باعث شود ما خواستگاه تئاتر ملی خود را از دست بدهیم.
این مسئله باعث شد شهردار تهران دستور مجدانه ای مبنی بر تشکیل کمیسیون های فرهنگی و عمرانی پیرامون تئاتر سنگلج بدهند و طی این سال ها بررسی های مختلفی صورت گرفت و اخیرا از جانب مهندس راحتی مدیر عامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شنیدیم که این طرح در دستور کار مجدانه شهرداری قرار گرفته و قرار است ساختمان اداری مذکور به مکان دیگری انتقال پیدا کند و این ساختمان با تغییر فرهنگی خود به یک مجموعه تئاتری-نمایشی تبدیل شده و به تماشاخانه قدیمی پایتخت ملحق شود.
البته که این اتفاق توسط همدلی و همکاری نهادها و سازمان های مختلف مدیریت شهری چون معاونت های مختلف شهرداری پیگیری و همه با نظر مثبت و رویکرد فرهنگی این طرح را پیش کشیدند.
رئیس سابق تماشاخانه سنگلج بیان کرد: اتفاقی داشت برای نابودی تماشاخانه سنگلج می افتاد که این خود زنگ خطری برای تئاتر ایران بود. دلیل نابودی تئاترها و سینماهای لاله زار چه بود؟ ما یک دوره در گستره فعالیت های شهری و اقتصادی از مسائل فرهنگی پایتخت غافل شدیم. لاله زاری که یک زمان قلب فرهنگی پایتخت و حتی کشور بود، بهترین سینماها و اولین سالن های تئاتر در آن وجود داشت و خیلی از هنرمندان ما محل تولد خود را لاله زار می دانند رفته رفته چراغ و رونقش به افول رفت چراکه مراکز تجاری در آن قدرتمند شده و رشد بی رویه داشتند همین باعث شد که تئاتر و سینما در آن خیابان مغفول شد و متاسفانه الان هیچ اثری از مراکز فرهنگی در لاله زار وجود ندارد.
وی ادامه داد: حال دولت باید میلیاردها هزینه کند تا بتواند آن جا را به یک منطقه گردشگری، توریستی و فرهنگی تبدیل کند چون این برنامه از سوی میراث فرهنگی درحال پیگیری است.
حال اگر این اتفاق 25 سال پیش می افتاد و جلوی این ویرانگری ها گرفته می شد طبیعتا الان با هزینه کمتری می توانست حفظ شودو حال لاله زار یکی از بهترین مراکز فرهنگی و گردشگری پایتخت می ماند و تاریخ فرهنگی کشور حفظ می گردید.
وی عنوان کرد: همین مورد دارد برای سنگلج رخ می دهد که سال 89 زنگ خطر این اتفاق رابنده به صدا درآوردم زیرا در خیابان بهشت ساختمان های اداری قدبه قد در حال عرض اندام هستند و سنگلج در حال خفیف و کوچک شمرده شدن است در حالی که تئاتر باید به اندازه خود و دوبرابر این مراکز رشد کند.
نکته دیگر بحث پارکینگ بود و بهانه های دور افتاده بودن تماشاخانه سنگلج، که این طور نیست، دسترسی مترو محیا است و بعدظهرها به دلیل اداری بودن خیابان بهشت حجم ترافیک صفر است و به لطف شهرداری منطقه 12 ساعت پارکینگ در این منطقه عوض شد که همین مسئله کوچک خیلی به حیات سنگلج کمک کرد.
ضمن اینکه ما نیاز داریم تاریخ و هویت خود را همیشه پرفروق نشان دهیم. این خارج از جغرافیای سیاسیباید برخورد شود، زیرا در تماشاخانه سنگلج تاریخ تئاتر کشور درخشیده و نقطه عطفی هم برای تاریخ ادبیات ایران رقم خورده است پس برای حفظش هم همیت ملی می طلبد.
مدیریت سابق تئاترشهر افزود: این ها مواردی بود که نیاز سنگلج را دو چندان کرد و در طی این 40 سال مدیریت مختلف شهری و فرهنگی به نکته اشتراک اجماعی و اجرایی دراین باره نرسیده بودند که بنده از این جهت هم فکر می کنم اجرای طرح توسعه تماشاخانه سنگلج توسط شهردار محترم و مدیریت شهری تهران یک اتفاق میمون و مبارک در این تعامل بسیار ارزنده جامعه فرهنگی، مدنی، هنری و مدیریت شهری است که پس از 40 سال رقم خورده است.
وی ادامه داد: اما چیزی که نباید از آن گذشت، نداشتن مرکز اسناد نمایشی و تاریخی به عنوان گالری موزه یکی از خلاءهایی است که محسوس می شود ما موزه سینما داریم اما موزه تئاتر نداریم، ما حداقل باید موزه تئاتر تهران را داشته باشیم. زمانی که بنده در سنگلج مشغول بودم مجموعه ای از اسناد نمایشی تئاتر سنگلج و اداره نمایش و غیره و حدود 170 قطعه عکس مربوط به دهه 30 تئاتر لاله زار را گردآوری کردم اما متاسفانه محل عرضه آن ها وجود نداشت.
سایت تماشاخانه سنگلج در همان سال ها راه اندازی شد که بخشی از این اسناد را به صورت مجازی در اختیار علاقه مندان قرار گرفت اما بازهم این خلاء پر نشد که بهترین مکان از این منظر هم همین ساختمان است که مرکز جمع آوری اسناد نمایشی در آن جا می شود که تاریخ تئاتر را می توانیم آن جا بایگانی کنیم و به معرض نمایش بگذاریم که همین موزه رونق بیش از حد تماشاخانه سنگلج را در پی خواهد داشت.
همین طور در این ساختمان می توانیم به سراغ پلاتوهای تمرین و اماکن پشتیبانی برای تولید تئاتر که یک نیاز امروز جوان ها و گروه های حرفه ای تئاتر است برویم. همه این اتفاقات ما را به جایی می برد که مجالی را برای تولید و عرضه نمایشی ایجاد کنیم که موجبات اشتغال بخشی از فارغ التحصیلان و هنرمندان تئاتر محیا می شود.
در نتیجه از هر منظری به اجرای طرح توسعه تماشاخانه سنگلج نگاه می شود اجرای طرح اساسی و مطلوب است ضمن اینکه معمولا کشورهای پیشرفته و بافرهنگ معمولا داشته های خود را از بین نمی برند. ما باید اعتبار و قدمت و اصالت خود را حفظ کنیم.
نادری تصریح کرد: در بحث توسعه کلان شهرها شهرداری کم مایه نگذاشته است، پردیس های سینمایی، مجموعه تئاتر خاوران، تماشاخانه ایرانشهر و خانه هنرمندان ایران از مراکز فرهنگی است که توسط شهرداری ساخته شده است اما ما باید داشته های قدیم خود را حفظ کنیم و خیلی زیباتر به آن بها بدهیم.
مدیریت شهری از زمان "محمدباقر قالیباف" شتاب خاصی به خود گرفت و سالن ها ایرانشهر و خاوران به سرعت ساخته شدند.
این بازیگر عنوان کرد: این شتاب مدیریت شهری و شهرداری ما را دلگرم کرد به عنوان عضوی از جامعه هنری اعتقاد دارم عملکرد شهرداری و "محمدباقر قالیباف" که فردی هنردوست است و نگاهی که مدیریت شهری فعلی به مسائل فرهنگی دارد باعث شد که هنرمندان به خود بقبولند که به شهردار نامه بنویسند در صورتی که هنرمندان آن قدر صعه صدر و روح بلند دارند که درخواستی عمومی نسبت به مدیری تا به امروز نداشته اند که این واکنش اتفاقی منحصر به فرد است.
و اینکه بازهم مدیریت شهری و شخص شهردار تهران با وجود مشغله ها به این موضوع بپردازند و به آن بها دهند کار ارزنده ای است که بعدا در تاریخ از آن خواهند نوشت و به آن نقد وارد خواهند کرد. ضمن اینکه خود این رویداد می تواند خود یک مسیر تئاتری باشد.
15 آبان برای ما روز خاصی در تقویم تئاتری کشور ثبت خواهد شد. چندین سال پیش می خواستیم روزی برای تئاتر در تقویم رسمی کشور ثبت کنیم و پیشنهاد اولیه این بود که 18 مهر روز تولد سنگلج روز تئاتر در ایران باشد که نامه ای با امضای بنده و مرحوم "حمید سمندریان" و "داوود رشیدی" در شورای فرهنگی وعمومی مکتوب شد که به هر دلیل آن قضیه منتفی شد.
وی در انتها اظهار کرد: الان اگر به غیر از روز 18 مهر روز میمون و مبارک دیگری را بگویم روز 15 آبان یا روزی است که تماشخانه سنگلج افتتاح خواهد شد.
