چارسو پرس: در شرایط فعلی جز دو جشنواره سالانه در حوزه موسیقی قومی ایران ـ موسیقی نواحی و آینه دار ـ و البته کنسرت‌های گاه و بیگاهی که عایدی چندانی هم برای هنرمند ندارد، راه درآمد جدی دیگری را برای هنرمند موسیقی نواحی نمی توان متصور بود و این در حالی است که بسیاری از آنها به علت کهولت سن دیگر نمی توانند شغل دیگری را در کنار فعالیت موسیقایی برای خود اختیار کنند و بسیاری از آنها بی آنکه هنرشان را به دیگری منتقل کنند متاسفانه از دنیا می روند. پس راه چاره چیست؟
در این میان نوک یکی از فلش های اصلی، صداوسیما و برنامه سازانش را نشانه می گیرد. رسانه ملی همان طور که از نامش برمی آید، می تواند به جای پرداختن بی رویه به موسیقی پاپ و خواننده های نوپایی که به هر بهانه ای مقابل دوربین می آیند و به صورت پلی بک اجرا می کنند، به این امید که شناخته شوند و فردا روزی سالن های کنسرت هایشان را پر کنند، کمی هم از آنتن خود را نثار هنرمندان موسیقی نواحی کند تا شاید آنچه این هنرمندان در سینه دارند و بخش عمده ای از آن ثبت و ضبط نشده است به این روش به ایرانیان منتقل شود.
البته برخی از محققان در جریان همین جشنواره‌های محدود، فایل‌هایی از هنرمندان نواحی و هنرشان، ثبت و ضبط کرده اند، اما مسئله اینجا است که همین فایل‌ها تا چه حد در اختیار مردم یا حداقل دوستداران موسیقی قرار گرفته است و اگر هم دسترسی به آنها راحت است، چقدر در این زمینه اطلاع رسانی شده است؟
به هر حال همگان بر این اصل توافق داریم که موسیقی نواحی، آن بخش از میراث ملی ماست که به حمایت جدی نیاز دارد؛ حال چه فعالان این حوزه را هنرمند بنامیم یا خیر، حمایت از آنها برای حفظ برگی طلایی از میراثمان امری حیاتی است و این حمایت از طرق مختلف مانند نمایش اجراهای آنها از طریق صداوسیما، برگزاری کنسرت و جشنواره و فرستادن آنها به فستیوال‌های خارجی می تواند صورت گیرد. با این همه از دیرباز تاکنون همواره متولیان موسیقی به شیوه رفع تکلیف، تنها به برگزاری یک جشنواره در این حوزه بسنده کرده اند تا در انتها با ارائه بیلان کاری خود را دغدغه مند موسیقی قومیت ها نشان دهند. هرچند که به همین جشنواره‌ها هم از دیرباز نقدهایی وارد بوده و تاکنون تلاش چندانی برای رفع مشکلات و ارائه خلاقیت های جدید، صورت نگرفته است.
خودشان هم نمی‌دانند استعداد دارند!
در ابتدا صحبتی داشتیم با محمود صادقی، نوازنده دو تار خراسان شمالی که ۳۷ سال است دوتار می‌نوازد و بعدتر هم سه تار آموخته است. این هنرمند می‌گوید که برایش غنیمت است بتواند در حد توان موجب حفظ و نشر موسیقی و فرهنگ منطقه خود شود.
او درباره برگزاری جشنواره‌ای درخور برای موسیقی نواحی می‌گوید: یکی از اقداماتی که باید در جشنواره‌ای برای موسیقی نواحی صورت بگیرد، کشف استعدادها است. ولی کشف پدیده‌های موسیقی کار راحتی نیست؛ زیرا باید افرادی را پیدا کرد که خودشان هم نمی‌دانند چنین استعدادی دارند. همچنین برگزاری هر دوره از جشنواره باید بهتر از دوره قبل باشد و هر بار در آن پیشرفت حاصل شود وگرنه اینکه در هر دوره به عده‌ای جایزه بدهند که اساس همه جشنواره‌ها است، رشدی در آن نیست.
این هنرمند ادامه می‌دهد: جشنواره موسیقی نواحی نباید صرفا اینگونه باشد که هنرمندان با حضور در آن، آنچه را که از گذشتگان آموخته‌اند تکرار کنند بدون اینکه خلاقیت و تکنیکی در آن اعمال شود؛ زیرا صرفا یک یادآوری از گذشتگان خسته کننده خواهد بود و چندان موجب پیشرفت هنرمندان نخواهد بود. جشنواره باید بستری باشد برای پیاده کردن خلاقیت و تکنیک در چهارچوب اصول تا بدین گونه اثری اجرا شود که بیشتر مورد پذیرش باشد.
کافی است موسیقی نواحی در صداوسیما دیده و شنیده شود
در ادامه هم صحبتی داشتیم با محمد نعیمی، سرپرست گروه رامیان قزلباش. در ابتدا از او درباره تعدد برگزاری جشنواره‌های مختلف مختص موسیقی نواحی سوال کردیم. پاسخ می‌دهد: اینکه تعداد جشنواره‌ها بیشتر شود خوب است ولی اینکه یک جشنواره در طول یک سال هر ماه در استان‌های مختلف برگزار شود خیلی امر جالبی نیست و از ارزش آن می‌کاهد. مهم این است که حمایت از هنرمندان و نوازندگان بیشتر شود تا سطح و کیفیت آن بالاتر برود نه کمیت.
او ادامه می‌دهد: مردم به هر حال موسیقی نواحی را می‌بینند و می‌شنوند ولی اگر انعکاس آن از طریق صدا و سیما انجام شود مخصوصا سیما، حتی اگر جشنواره‌ها دو سال یک بار هم برگزار شود، آن چیزی که باید دیده شود، دیده خواهد شد.
از نعیمی سوال می‌کنیم که جشنواره موسیقی نواحی چه کند که در ابعاد مناسب برگزار شود؟ پاسخ می‌دهد: این جشنواره قطعا جای پیشرفت دارد ولی لازمه آن برنامه ریزی مناسب، دعوت از اساتید ناشناخته و شناساندن آنها به نواحی دیگر است. چیزی که این رویداد کم دارد این است که این تشکیلات باید در طول سال برنامه ریزی شود، دبیرخانه‌ای داشته باشد که پس از پایان هر دوره تیمی حرفه‌ای در هر استان داشته باشد که به آنها مأموریت دهد تا استعدادهای نهفته و استعدادهای ناشناخته را کشف کنند.
در پایان از او سوال می‌کنیم که بهتر نیست برای شناساندن موسیقی نواحی، کنسرت برگزار کنیم؟ می‌گوید: کنسرت آرزوی همه اهالی موسیقی است و اگر شرایط فراهم شود که اینها برای کسب مجوز و گرفتن سالن دغدغه نداشته باشند، قطعا اجرای کنسرت بهترین روش برای جذب مخاطب و شنیدن قسمت بیشتری از موسیقی یک قوم و منطقه است؛ زیرا در جشنواره‌ها تنها می‌توان ۱۵ دقیقه اجرا داشت ولی در یک اجرای ۶۰ دقیقه‌ای حالت‌های مختلفی از موسیقی را می‌توانیم ارائه دهیم.
///.
منبع: خبرگزاری ایسنا
