چارسو پرس: «از سماع تا حضور» عنوان یکی از تازهترین آثار منتشر شده در بازار موسیقی است که در حوزه موسیقی ردیف دستگاهی ایران با آهنگسازی فرزین کشاورز، حسین خواس، امیر مولایی، مهرنوش ذالفقاری و میلاد محمدی توسط نشر ماهور در دسترس شنوندگان قرار گرفته است.
«حرمان – پیش درآمد» - «خموشی» و «سرور - رِنگ» به آهنگسازی فرزین کشاورز در دستگاه سه گاه، «باد» و «گلچهره – چهار مضراب» به آهنگسازی حسین خواس در آواز ابوعطا، «معبر» و «چرخه مضمر» به آهنگسازی امیر مولایی در دستگاه چهارگاه، «فغان» و «خروش» به آهنگسازی مهرنوش ذوالفقاری در دستگاه شور، «سراب – روایتی اوازی در راست پنجگاه» و «سماع سرور – چهار مضراب» به آهنگسازی میلاد محمدی آثاری هستند که در این آلبوم منتشر شده اند.
علی بهرامیفرد نوازنده و پژوهشگر شناخته شده موسیقی درباره این اثر موسیقایی نوشته است: در حدود یک قرن پس از نخستین آثار ضبط شده از ساز سنتور توسط استادان راوی موسیقی دستگاهی در دوره قاجار، نسل جوان کنونی با طیف گستردهای از آثار ضبط شده در شیوههای متفاوت از نوازندگی این ساز مواجه است که توسط استادان برجستهای اجرا شده اند.
اکنون نوازندگان جوان سنتور با دو چالش جذاب روبهرو هستند؛ نخست فراگیری اصلیترین قواعد موسیقی کلاسیک ایرانی، پرورش تکنیک نوازندگی و سبکشناسی و دوم تلاش برای خلق آثاری نوآورانه که در عین وجود جنبههای بدیع و بعضاً ساختارشکنانه، حاصل درک صحیح از شناخت اصول و ضوابط کلاسیک باشد.
آثار مجموعه حاضر با چنین رویکردی تدوین شده است. نواختهها و تصنیفات نوازندگان جوان این مجموعه گاه به روایت میرزا حسینقلی فراهانی از ردیف موسیقی دستگاهی ایرانی نزدیک می شود و گاه متاثر از موسیقی نواحی مختلف ایرات، شادیانه هایی را دربر میگیرد که برای سنتور باز تنظیم شده و گسترش یافته است. گاه ساختار شکنانه با تعدد و تکثر کروماتیسم و مدولاسیون ها از موسیقی ردیفی فاصله میگیرد یا از هیچ نظاممندی قابل پیشبینی برای متر جملات تبعیت نمیکند و گاه به سادگی از جملات شاعرانه نوازندگان مکتب اصفهان تاثیر میپذیرد و آوازی محور بودم عبارات را ملاک قرار میدهد.
گاه دقیقاً از ساختار فرمال رایج در موسیقی دستگاهی بهره می گیرد و گاه آزادامه تن به هیچ فرم از پیش مشخص شده ای نمی دهد و البته در تمامی این موارد تلاش شده تا بین بخش آوازی (مترآزاد) و قطعات ضربی وحدت و انسجامی از حیث زمان بندی جملات و انتخاب تحریرها و الگوه های زیبا شناسی متناسب با سبک آشکار باشد.
با نگاه به تحولات مهم سنتورنوازی طی سده گذشته که گاه با رویکردی متعصبانه از قبیل پایبندی تام و تمام و صرف به موسیقی ردیفی و یا برعکس پرهیز از هرگونه عنصر سنتی با هدف نزدیک شدن به چند صدایی غربی همراه بودهاند، به نظر میرسد هنوز رویکرد استاده فرامرز پایور متعادلترین و شاخصترین برآیند بین شیوههای مختلف نوازندگی و آهنگسازی بر اساس موسیقی سنتی ایرانی است که خلاقیت و نوآوری را جمیع جهات سنت و اصالت ترکیب میکند و البته وظیفه نسل بعد بسط این رویکرد با استفاده از تکنیکهای تازهتر و نگاهی شاید خلاقانهتر است.